szczepienie przeciw pneumokokom
Adobe Stock
Zdrowie

Szczepienie przeciw pneumokokom – ile dawek, dostępne szczepionki, bezpieczeństwo

Szczepienie przeciw pneumokokom chroni przed wieloma groźnymi chorobami i ich różnymi powikłaniami, m.in. sepsą, zapaleniem opon mózgowych, zapaleniem płuc. Szczepienie przeciw pneumokokom znajduje się na liście szczepień obowiązkowych i jest bezpłatne. Od 2023 roku szczepionka ta jest zalecana również dla dorosłych powyżej 50 roku życia.
dr Paweł Grzesiowski
dr Paweł Grzesiowski
Konsultacja merytoryczna

Szczepienie przeciw pneumokokom jest szczególnie ważne w przypadku małych dzieci, gdyż dla nich (oraz dla seniorów 65+) zakażenia pneumokokami są najbardziej niebezpieczne. Od 2023 roku zaleca się, by przeciw pneumokokom zaszczepiły się również osoby powyżej 50. roku życia. 

Ponad 25 proc. dzieci wychowywanych w domu i prawie 60 proc. dzieci chodzących do żłobka jest nosicielami tych bakterii. Szczepienie przeciwko pneumokokom od 1 stycznia 2017 roku znajduje się w kalendarzu szczepień obowiązkowych

Spis treści:

  1. Szczepionka przeciw pneumokokom: 10- i 13-walentna
  2. Pneumokoki – ile dawek szczepionki się podaje
  3. Szczepionka na pneumokoki: powikłania
  4. Gorączka po szczepieniu na pneumokoki
  5. Pneumokoki – co to jest
  6. Pneumokoki – objawy zakażenia
  7. Powikłania po infekcji pneumokokami
  8. Szczepionka przeciw pneumokokom – zmiany w 2023 roku

Szczepionka przeciw pneumokokom: 10- i 13-walentna

W Polsce dostępne są dwa rodzaje szczepionki skoniugowanej przeciw pneumokokom:

  • Synflorix, czyli 10-walentna szczepionka (PCV-10), chroniąca przed 10 serotypami (odmianami): 1, 4, 5, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19F, 23F. Jest to szczepionka obowiązkowa i bezpłatna, podawana w ramach Programu Szczepień Ochronnych
  • Prevenar 13, czyli szczepionka 13-walentna (PCV-13), chroni przed 13 serotypami: 1, 4, 5, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19F, 23F, 3, 6A, 19A. Jest to szczepionka płatna, za wyjątkiem wcześniaków urodzonych przed 27. tygodniem ciąży - w ich przypadku szczepionka PCV-13 jest bezpłatna.

Podanie szczepionki w ponad 90 proc. eliminuje zachorowania wywołane serotypami zawartymi w szczepionce. To nie oznacza wyeliminowania wszystkich zakażeń pneumokokowych. W przypadku pneumokoków trzeba pamiętać, że jest ponad 90 typów (tzw. serotypów) tych bakterii. Tak więc, żeby zabezpieczyć dziecko w stu procentach, trzeba by stworzyć szczepionkę chroniącą przed wszystkimi serotypami. Na razie nie jest to możliwe. Zdecydowaną większość groźnych zakażeń wywołują jednak tylko niektóre serotypy, te najbardziej agresywne. I to właśnie one znajdują się w szczepionkach. 

Pneumokoki – ile dawek szczepionki się podaje

Dzieci urodzone od 1 stycznia 2017 dostają szczepionkę przeciwko pneumokokom w trzech dawkach, w tzw. schemacie 2+1:

  • pierwszą w 2. miesiącu życia,
  • drugą w 4. miesiącu życia,
  • trzecią (dawkę przypominającą) w 13. miesiącu życia.


W przypadku dzieci z grup ryzyka określonych w 1. roku życia podaje się 3 dawki szczepionki przeciw pneumokokom oraz dawkę przypominającą w 2. roku życia (schemat 3+1). Szczepionkę przeciw pneumokokom podaje się domięśniowo, w bok uda u niemowląt, w ramię u małych dzieci. Od 2023 roku do grup ryzyka zalicza się dzieci:

  • z wadą ośrodkowego układu nerwowego lub po urazie OUN (gdy występuje wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego),
  • zakażone wirusem HIV,
  • po przeszczepie szpiku,
  • przed lub po wszczepieniu narządów miąższowych,
  • przed lub po wszczepieniu implantu ślimakowego,
  • cierpiące na przewlekłe choroby serca,
  • cierpiące na choroby immunologiczno-hematologiczne (np. ostra białaczka, chłoniaki),
  • z asplenią,
  • z niewydolnością nerek, zespołem nerczycowym,
  • z pierwotnymi niedoborami odporności,
  • z chorobami metabolicznymi,
  • z cukrzycą,
  • z astmą. 

 

Szczepionka na pneumokoki: powikłania

Możliwe powikłania po szczepionce na pneumokoki są opisane w ulotce dołączonej do każdego preparatu, którym szczepi się dzieci. U niektórych małych pacjentów (u 2 proc. z nich) w ciągu 3 dni po podaniu szczepionki pneumokokowej obserwuje się łagodne odczyny poszczepienne: zaczerwienienie, obrzęk i bolesność w okolicy miejsca podania szczepionki. Rzadko zdarzyć się mogą: gorsze samopoczucie ogólne, utrata apetytu, wymioty, biegunka, częstszy płacz.

Gorączka po szczepieniu na pneumokoki

Gorączka po szczepieniu to jeden z najczęstszych odczynów poszczepiennych, wynikających z pobudzenia układu odpornościowego dziecka. Zwykle pojawia się w 1. dobie po szczepieniu i mija po 2-3 dniach. Po szczepionce na pneumokoki gorączka pojawia się rzadko i zwykle nie przekracza 39°C. Wyższa gorączka występuje bardzo rzadko – u mniej niż 0,5 proc. dzieci. W przypadku gorączki powyżej 38,5°C należy podać dziecku dozwolony lek przeciwgorączkowy, a jeśli gorączka będzie się utrzymywać powyżej 2-3 dni lub przekroczy 39°C, należy skonsultować się z lekarzem. 

Pneumokoki – co to jest

Pneumokoki (Streptococcus pneumoniae) są jednymi z najbardziej agresywnych bakterii. Dziecko może się nimi zarazić wszędzie, szczególnie łatwo zaraża się od innych dzieci w żłobku czy przedszkolu, ale także w domu – od rodzeństwa, rodziców, dziadków. Wiele małych dzieci jest nosicielami pneumokoków, które bardzo często występują u nich w nosie i gardle.

Zwykle zakażenia pneumokokami nie powodują niepokojących objawów, jednak w sprzyjających dla bakterii okolicznościach (stan po przebyciu grypy lub innej wirusowej infekcji układu oddechowego) może rozwinąć się choroba:

  • zapalenie ucha środkowego,
  • zapalenie zatok,
  • zapalenie płuc. 
     

Zdarza się jednak również, że bakterie przełamują obronę organizmu i przedostają się do krwi, powodując tzw. inwazyjną chorobę pneumokokową:

  • zapalenie płuc połączone z zakażeniem krwi,
  • zapalenie otrzewnej,
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
  • zapalenie stawów,
  • sepsę.

Pneumokoki – objawy zakażenia

Im młodsze dziecko, tym większe ryzyko zachorowania, a także cięższego przebiegu choroby. Najbardziej narażone na poważne zakażenia są dzieci do 5. roku życia, a szczególnie te najmłodsze, które nie skończyły jeszcze 2 lat. Pneumokoki mają specjalną otoczkę, chroniącą je przed układem odpornościowym, dlatego w początkowej fazie zakażenia dziecko nie ma takich objawów, jak gorączka czy wybroczyny. Pojawiają się wtedy, gdy zakażenie już się rozwinęło, a wówczas trudniej je pokonać. Objawy zakażenia pneumokokami mogą być różne, w zależności od tego, jaką chorobę wywołają te bakterie.

Jeśli jest to zapalenie ucha, jego objawem jest:

  • ból,
  • gorączka,
  • płacz,
  • niechęć do jedzenia.
     

W przypadku zapalenia płuc jest to:

  • gorączka,
  • dreszcze,
  • duszność,
  • kaszel.
     

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych objawia się:

  • gorączką,
  • bólami głowy,
  • światłowstrętem,
  • nudnościami,
  • wymiotami,
  • sztywnością karku.
     

Rozwój zakażenia może prowadzić do sepsy, wstrząsu septycznego i niewydolności wielu narządów organizmu.

Powikłania po infekcji pneumokokami

Powikłaniem infekcji pneumokokami może być:

  • utrata słuchu,
  • niedosłuch,
  • padaczka,
  • inne objawy neurologiczne.
     

Inwazyjna choroba pneumokokowa może zakończyć się śmiercią dziecka (śmiertelność w inwazyjnej chorobie pneumokokowej może przekraczać we wstrząsie septycznym 50%, a w zapaleniu płuc z bakteriemią dochodzi do 25%). W Polsce na inwazyjną chorobę pneumokokową zapada około 1 tys. dzieci, na świecie z powodu zakażenia pneumokokami umiera ok. 1,5 mln dzieci. 

Szczepionka przeciw pneumokokom – zmiany w 2023 roku

Od 2023 roku zaleca się, by przeciw pneumokokom szczepili się nie tylko seniorzy po 65. roku życia, ale i osoby, które ukończyły 50 lat. Dopuszczono również szczepienie preparatami PCV20 i PCSV23 (szczepionki polisacharydowe 20-walentne i 23-walnetne). 

Od 2023 roku:

  • dzieci z grup ryzyka szczepi się 1 dawką PCV-13 i dawką PPSV-23 (w odstępie 8 tygodni),
  • dzieci z zaburzoną odpornością – po 5 latach kolejna dawka szczepionki PPSV-23,
  • dorośli z grup ryzyka – 1 dawka PCV-13 i 1 dawka PPSV-23 (w odstępie 8 tygodni) lub 1 dawka PCV-20,
  • seniorzy powyżej 65 r.ż. – 1 dawka PCV-13 i 1 dawka PPSV-23 (w odstępie roku) lub 1 dawka PCV-20.


Źródło: szczepienia.info

Sprawdź też:

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA