Baranek wielkanocny: co symbolizuje, historia, ciekawostki
Adobe Stock
Aktualności

Baranek wielkanocny: co symbolizuje, historia, ciekawostki

Co symbolizuje baranek wielkanocny? Jakie znaczenie ma baranek paschalny z chorągiewką? Dlaczego od wieków towarzyszy nam podczas świąt wielkanocnych pod postacią figurki z ciasta, masła, marcepanu, cukru, czekolady lub... porcelany czy złota?

Baranek to jeden z najważniejszych symboli Wielkanocy. Od zarania dziejów, to właśnie cierpliwe i łagodne jagnięta, owce i baranki bardzo często stanowiły ofiary na przebłaganie bóstw czy bogów. Historia baranka wielkanocnego ma swój początek w Piśmie Świętym. Już w Starym Testamencie mowa jest o tym zwierzęciu jak o ofierze przebłagalnej za grzechy, składanej na ołtarzu. 

Baranka wielkanocnego wiele osób wkłada do koszyczka wielkanocnego, by następnie umieścić figurkę baranka na stole, wśród tradycyjnych potraw świątecznych. Obok specjalnie posianej na Wielkanoc rzeżuchy lub owsa, lub tradycyjnie – bezpośrednio na tych zielonych roślinach.

Spis treści:

Baranek wielkanocny – jakie ma znaczenie

Przez całe wieki chrześcijaństwa utrwalała się tradycja, według której baranek wielkanocny symbolizuje:

  • ofiarę,
  • łagodność (uległość),
  • czystość,
  • niewinność,
  • niezasłużone cierpienie,
  • triumf życia nad śmiercią.


Przede wszystkim jednak baranek wielkanocny to symbol Jezusa, który ofiarował swe życie podczas męki na krzyżu, a po trzech dniach zmartwychwstał. Zmartwychwstanie Chrystusa świętujemy w Wielkanoc, najważniejsze święto chrześcijańskie.
Baranek jako symbol ofiary i związek z ogniem (łac. agnus – baranek, sanskr. agni – ogień) oznacza odnawianie się świata.

Baranek wielkanocny w Biblii – symbolika

„Baranek Boży” lub po prostu „baranek” bardzo często pojawia się na kartach Starego lub Nowego Testamentu. Między innymi:

  • w Księdze Wyjścia, gdzie ofiarą są dwa barany (Wj 29,38-42)
  • w Księdze Liczb, gdzie ofiarą w czas szabatu są jagnięta bez skazy (Lb 28,3-8)
  • w Księdze Ezechiela, gdzie ofiarą jest sześć baranków bez skazy i jeden baran bez skazy (Ez 46,13-15)
  • w Ewangelii św. Jana, gdy Jan Chrzciciel mówi: „Oto baranek boży, który gładzi grzechy świata” (J, 1, 29)
  • w 1. Liście św. Piotra: „Wiecie bowiem, że z waszego, odziedziczonego po przodkach, złego postępowania zostaliście wykupieni nie czymś przemijającym, srebrem lub złotem, ale drogocenną krwią Chrystusa, jako baranka niepokalanego i bez zmazy” (1 P 1,18-19)
  • w Apokalipsie św. Jana – baranek pojawia się aż 28 razy.


Baranek w Biblii oznacza zarówno nieskazitelną ofiarę (bez skazy, bez zmazy), jak i sługę bożego (hebrajskie słowo talia można przetłumaczyć jako baranek albo jako niewolnik).

Baranek wielkanocny w polskich święconkach – historia

Baranek paschalny w polskich koszyczkach ze święconką pojawił się około XVII wieku. Dawniej gospodynie przygotowywały go samodzielnie – z masła, cukru lub masy marcepanowej. Dziś najczęściej kupuje się gotową, cukrową figurkę.

Baranek wielkanocny może stać lub leżeć. Często ma czerwoną chorągiewkę, na której czasem widoczny jest złoty krzyż. Oznacza to ofiarę, cierpienia i zwycięstwa – chorągiewka to symbol Chrystusa Zmartwychwstałego, triumfującego nad śmiercią.

Baranki z masła lub ciasta, które powstają dzięki specjalnym formom i towarzyszą nam podczas wielkanocnego śniadania, nie zawsze mają chorągiewkę. Są nieco większe od tych przeznaczonych do koszyczka wielkanocnego. Chorągiewkę czasem zastępują wstążeczki zawiązane na szyi baranka na kokardkę (czerwone lub w innym kolorze).

Baranek wielkanocny – ciekawostki

O ile w uboższych domach podczas świąt wielkanocnych przygotowywano baranki paschalne z produktów spożywczych, arystokraci dekorowali stoły figurkami baranków z porcelany, srebra, złota i kamieni szlachetnych.

Zgodnie z tradycją, baranek wielkanocny powinien stać lub leżeć na „trawce” z owsa lub rzeżuchy. 

Poświęcone baranki paschalne dawniej przechowywano aż do kolejnej Wielkanocy, by w Wielką Sobotę spalić je w piecach. Wierzono, że w ten sposób można zapewnić sobie udane wypieki nie tylko na święta wielkanocne, ale przez cały rok.

Być może część z nas pamięta, że jako dzieci otrzymywaliśmy od rodziców lub dziadków baranki wielkanocne z cukru jako prezent z okazji Wielkanocy.
 
Źródła:
J. E. Cirlot: Słownik symboli. Kraków 2006
J. Nastałek: Chrystus-Baranek Boży w liturgii. Implikacje dogmatyczne. „Chrystus w liturgii” 2019
J. Ratzinger: Tajemnica Jezusa Chrystusa. Kielce 1994

Zobacz także:

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA