Wyniki
Wyniki
Laureaci
Wyniki
Wyniki
Wyniki
ziajka krr
Wyniki
Nivea Klub Rodzica Recenzenta
Wyniki
nivea baby 2w1 krr
Wyniki
Pampers KRR
Wyniki
Wyniki
Wyniki
Wyniki
Co to jest partykuła?
Adobe Stock
Aktualności

Partykuła – co to jest, kiedy jej używamy, pisownia partykuł [PRZYKŁADY]

Poznaj definicję partykuły i sprawdź, jaką rolę pełni w języku polskim. Liczne przykłady sprawią, że utrwalenie wiedzy na temat tej części mowy okaże się prostsze niż myślisz.

Partykuła potrafi sprawiać kłopoty, nie tylko jeśli chodzi o prawidłową pisownię. Problemem bywa też zrozumienie, czym właściwie jest partykuła i jaką rolę pełni w języku polskim. 

Spis treści:

Kawa w ciąży: czy można ją pić i czy jest bezpieczna? Skutki przyjmowania kofeiny w ciąży

Partykuła: co to takiego?

Zgodnie z definicją z zakresu językoznawstwa partykuła to nieodmienna część mowy. Tak jak spójnik, przysłówek, przyimek i wykrzyknik, partykuła nie odmienia się przez przypadki, liczby czy rodzaje. Z reguły partykuła nie występuje samodzielnie. Wyraz „partykuła” dosłownie oznacza: cząstkę, fragment (łac. particula).

Partykuły dzielimy na:

  • Ograniczające – np. tylko (Tylko nie zapomnij biletów!)
  • Twierdzące – np. tak (Jak pomyślał, tak zrobił.)
  • Pytające – np. czy (Czy nie sądzisz, że to przesada?)
  • Przypuszczające – np. chyba (Chyba skoczymy na zakupy.)
  • Rozkazujące – np. niech (Niech wreszcie nadejdą wakacje.)
  • Akcentujące – np. się (Hej, mówi się do ciebie!)
  • Wątpiące – np. bodajże (Martę najczęściej można spotkać ostatnio w kawiarni, bodajże o nazwie „Kolorowa”)
  • Wzmacniające – np. że (Zróbże wreszcie coś tylko dla siebie!)
  • Życzące – np. oby (Oby te życzenia się spełniły.)


Powyższa klasyfikacja ma na celu pokazać, że partykuł w języku polskim jest na tyle dużo, że dają się pogrupować ze względu na swój charakter.

Kiedy używamy partykuł?

Partykuły w języku polskim używamy, kiedy chcemy nadać swej wypowiedzi moc lub uwydatnić któreś ze słów. Innymi słowy, dzięki partykułom każde zdanie może zyskać na wyrazistości. I wywrzeć większe wrażenie na kimś, z kim rozmawiamy lub wymieniamy wiadomości pisemne.

Wiedząc, co to jest partykuła, łatwo stwierdzić, że z tą częścią mowy spotykamy się dość często i wcale nie tylko na lekcjach języka polskiego czy podczas czytania obowiązkowych lektur szkolnych. Rozmaitych partykuł używają twórcy reklam, rodzice i nauczyciele a także młodzież i dzieci. Jedni mniej, inni bardziej świadomie sprawiają, że to, co mówią, brzmi po prostu dobitniej. Bardziej groźnie lub... bardziej zabawnie, w zależności od sytuacji.

Porównajmy pary wypowiedzi, w jednej użyto partykuły, w drugiej nie:

  • Zbliż się! – Żbliżże się!
  • Tak! – Właśnie tak!
  • Nie pójdę tam. – Nie, nie pójdę tam.
  • Czekam na ciebie dwie minuty. – Czekam na ciebie dopiero dwie minuty.
  • Uważaj na siebie… – Tylko uważaj na siebie…


Pod względem użycia partykułę można porównać do wykrzyknika – pozwala bowiem również podkreślić emocjonalność wypowiedzi, wskazywać np. na zniecierpliwienie (Chodźże wreszcie!), niepewność (Chyba zdążymy jeszcze upiec pierniki.) i inne uczucia.

Prawidłowa pisownia partykuł

Posługiwanie się partykułami w mowie sprawia mniej kłopotów niż podczas pisania. Pisząc, musimy znać zasady pisowni partykuł. Wiedzieć, kiedy trzeba pisać je łącznie lub rozłącznie. 

Pisownia łączna partykuł

Obowiązuje w przypadku partykuł -ż, -że, -li

Przykłady:

  • -ż, np. Któż wpadł na ten pomysł? Cóż z tego?
  • -że, np. Chodźże prędzej! Weźże się za siebie…
  • -li, np. Znaszli ten kraj?

Pisownia rozłączna partykuł

Obowiązuje w przypadku partykuł, które są osobnymi wyrazami, jak np. tylko, nie, właśnie, czy

Przykłady:

  • Tylko nie zapomnij o ciepłym śniadaniu 
  • Nie, nie zamierzam się denerwować.
  • Właśnie o tobie myślałam
  • Czy na pewno zdążymy dziś pójść do Piotra?

Pisownia partykuł -by, -bym, -byśmy, -byście

Zasada dotycząca pisowni partykuły -by,  -bym, -byśmy, -byście jest bardziej problematyczna. 

Razem (łącznie) piszemy je zawsze, gdy występują z osobową formą czasownika.

Przykłady:

  • Chciałabym o tym jeszcze poczytać.
  • Życzyłbyś sobie podobnej niespodzianki?
  • Poszedłby za nią jak w ogień.
  • Skoczylibyśmy na kawę do centrum?
  • Poszlibyście z nami do kina?
  • Wytrwaliby gdyby nie ten mróz i wicher.


Osobno (rozłącznie) piszemy partykułę by,  z nieosobowymi formami czasownika (np. wybrano, wysłano, zdjęto, podjęto) lub innymi nieosobowymi formami gramatycznymi.

Przykłady:

  • Warto by było spotkać się z Kasią jeszcze raz w tym tygodniu.
  • Napisano by wyraźnie, jeśli uznano by to za konieczne.
  • Trzeba by się temu przyjrzeć bliżej.


Aby jeszcze lepiej zapamiętać prawidła pisowni, warto stworzyć zdania z własnymi przykładami partykuł.

Zobacz także:

Wykrzyknik jako część mowy: co to jest i jaką pełni funkcję (dużo przykładów)
Adobe Stock
Aktualności
Wykrzyknik: co to jest i jaką pełni funkcję [PRZYKŁADY i ĆWICZENIA]
Wykrzyknik jako część mowy to zupełnie co innego niż znak wykrzyknienia [czyli: !], który stawiamy na końcu wołacza lub „krzyczącego” wypowiedzenia. Sprawdź, jaką funkcję pełnią wykrzykniki w języku polskim i stosuj je świadomie, wyrażając emocje.

W języku polskim jest bardzo dużo wykrzykników. Choć wydawać by się mogło, że to część mowy zupełnie nie pasująca do wielu pozostałych pozostałych – wykrzykniki mogą okazać się niezastąpione podobnie jak: rzeczowniki, czasowniki , przymiotniki , liczebniki , przysłówki , przyimki , zaimki i partykuły. Spis treści: Co to jest wykrzyknik? Jaką funkcję pełnią wykrzykniki? Podział wykrzykników Ćwiczenia z użyciem wykrzykników Wykrzyknik jako część mowy: co to jest? Wykrzyknik to nieodmienna część mowy, która nie odmienia się ani przez przypadki, ani przez liczby, ani przez rodzaje. Z reguły wykrzykniki nie występują samodzielnie, tylko a w połączeniu z innymi częściami mowy. Przykłady wykrzykników w zdaniach: Ach , zapomniałabym o urodzinach Marty! Och , tak mi przykro, z powodu cioci… Brrr , w taki ziąb aż nie chce się wychodzić z domu. Ha , już wiem jak rozwiązać to zadanie! Hejże , wracaj natychmiast i posprzątaj po sobie. Hej , spotkamy się dziś w szkole? Sio mi stąd, dopiero posprzątałem! Jaką funkcję pełni wykrzyknik? Dzięki wykrzyknikom możemy wyrażać różne uczucia, a także podkreślać różnego rodzaju emocje. Począwszy od zachwytu i radości, poprzez wstręt czy strach aż po niezadowolenie czy złość. Tak, wulgaryzmy – z punktu widzenia gramatyki – to również wykrzykniki. Tak naprawdę wyrażenie określonej emocji możliwe jest dopiero w określonym kontekście, by w pełni zrozumieć jakie uczucie towarzyszy wypowiedzi warto wziąć pod uwagę nie tylko sam wykrzyknik ale i ton głosu oraz sytuację. Na przykład: „Sio mi stąd, dopiero posprzątałem!” może oznaczać zarówno rozbawienie z powodu pojawienia się w świeżo wysprzątanym pokoju ukochanego psa, jak i złość wywołaną wejściem ubłoconego pupila do pomieszczenia, gdzie wszystko do niedawna...

Najważniejsze informacje o czasowniku: definicja, pytania, odmiana, tryby [dużo przykładów]
Adobe Stock
Aktualności
Czasownik: co to za część mowy, na jakie pytania odpowiada? [odmiana, przykłady]
Co to jest czasownik? To część mowy, która potrafi sprawiać uczniom sporo trudności. Przede wszystkim ze względu na mnóstwo form czasownikowych. Przekonaj się, że definicja czasownika może okazać się prostsza niż kiedykolwiek ci się wydawało. Utrwal sobie pytania i odmianę czasownika.

Sama myśl o informacjach na temat czasownika przyprawia o zawrót głowy? Spokojnie. To tylko pozornie jedna z trudniejszych części mowy . Wszystkie tajemnice czasowników da się poznać, zrozumieć i zapamiętać. Zarówno jeśli chodzi o rodzaje, tryby i formy.  Spis treści: Co to jest czasownik?  Na jakie pytania odpowiada czasownik?   Odmiana czasownika, przez co odmieniają się czasowniki Czasowniki osobowe i nieosobowe Czasowniki dokonane i niedokonane Co to jest czasownik? Czasownik to część mowy, dzięki której nazywamy czynności i stany. Można spotkać się również z informacją, że za pomocą czasownika można także nazywać wydarzenia. Przykłady czasownika w zdaniu: Idę do domu. Pomalowałam ściany na niebiesko. Upieczesz te pyszne pierniczki? Ania prawie zwariowała ze szczęścia. Dziecko gorączkowało cały wieczór. Kuba zbladł jak ściana. Jak widać – czasowniki rzeczywiście mogą oznaczać zarówno czynności (idę, pomalowałam, upieczesz), jak i stany (zwariowała, gorączkowało, zbladł). Na jakie pytania odpowiada czasownik? Najprościej mówiąc, czasownik odpowiada na pytania:   Co robi? Co się z nim dzieje? Tak naprawdę jednak czasowniki odpowiadają na dużo więcej pytań. Pytania o czynność mogą przecież brzmieć:   co robi? co robię? co robisz? co robimy? co robicie? co robią? (przykłady: idzie, idę, idziesz, idziemy, idziecie, idą) co zrobił? co zrobiła? co zrobiło? co zrobiłem? co zrobili? co zrobiliśmy? co zrobiliście? (przykłady: szedł, szła, szło, szedłem, szłam, szliśmy, szliście, szli) co zrobi? co zrobię? co zrobisz? co zrobimy? co zrobicie? co zrobią? co zrobimy? co zrobicie? (przykłady: pójdzie, pójdę, pójdziesz, pójdziemy, pójdziecie, pójdą) Jeśli...

Co to jest przymiotnik:  na jakie pytania odpowiada, przez co się odmienia i jak się go stopniuje (dużo przykładów)
Adobe Stock
Aktualności
Co to jest przymiotnik: na jakie pytania odpowiada, przez co się odmienia i jak się go stopniuje (przykłady)
Chcesz wiedzieć, co to jest przymiotnik? Najprościej poznać jego tajemnice (rodzaje, pytania, odmianę) przy pomocy przykładów, dzięki którym każda regułka staje się prostsza do zapamiętania.

Nawet jeśli wiesz, czym jest przymiotnik , czasem warto utrwalić sobie wiedzę, na jakie pytania odpowiada (i czy ma to znaczenie na zapis małą lub wielką literą) oraz przez co się odmienia. Nie mówiąc o stopniowaniu, które może sprawiać nie lada kłopot. Spis treści: Co to jest przymiotnik? Przez co się odmienia? Na jakie pytania odpowiada przymiotnik? Rodzaje przymiotnika Stopniowanie przymiotników Co to jest przymiotnik? Przez co się odmienia? Przymiotnik to część mowy, która odmienia się przez: liczby, rodzaje i przypadki. Przymiotniki określa cechy: ludzi, np. Ten miły , starszy pan prowadził antykwariat. roślin, np. W gałęziach ciemnozielonych świerków hulał wiatr. rzeczy, np. Przydałby się jakiś nowy zeszyt. zjawisk, np. Co za straszna burza! pojęć, np. To jest prosta definicja. stanów, np. Karolowi towarzyszył ogromny zachwyt. Przymiotniki „lubią” rzeczowniki i bardzo często występują bardzo blisko nich. Dzięki przymiotnikom możemy opisywać: kształty, np. okrągły (plac, tort, rok) smaki, np. słodki (batonik, bobas, upominek) kolory, np. różowy (balonik, plecak, flamaster) rozmiary, np. mały (chłopiec, stół, ziemniak) temperaturę, np. ciepły (poranek, kwiecień, tost) materiały, np. bawełniany (T-shirt, podkoszulek, kokon) cechy charakteru, np. przyjazny (kolega, wychowawca, źrebak). Uwaga: przymiotnika (który jest częścią mowy) nie należy mylić z przydawką (która jest częścią zdania). Na jakie pytania odpowiada przymiotnik? Jeśli wiesz, co to jest przymiotnik, łatwo uzmysłowisz sobie, że odpowiada on na pytania dotyczące cech rzeczowników: jaki, jaka, jakie? (np. ładny, urocza, maleńkie) czyj, czyja, czyje? (np. mój, twoja, Ani) który, która, które? (np. piąty, ostatnia, przedostatnie) W tym miejscu warto...

Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
kiedy nie można odliczyć ulgi na dziecko
Aktualności
Kiedy nie można odliczyć ulgi na dziecko? Przepisy w 2023
Ewa Janczak-Cwil
rekrutacja do szkół podstawowych
Aktualności
Rekrutacja do szkoły podstawowej 2023: zasady, zapisy. Kiedy zaczyna się nabór?
Ewa Janczak-Cwil
przedszkole integracyjne
Edukacja
Przedszkole integracyjne: co to jest, dla kogo? Program
Magdalena Drab
Rekrutacja do szkół średnich: jak wygląda, ważne terminy, obliczanie punktów
Aktualności
Rekrutacja do szkół średnich: kiedy składa się papiery do liceum? Kalendarz 2023
Luiza Słuszniak
Ile może zarobić dziecko, żeby nie stracić ulgi
Prawo i finanse
Ile może zarobić dziecko, żeby nie stracić ulgi – aktualne przepisy
Ewa Janczak-Cwil
Wielki Post: co to jest, ile trwa, historia, symbole
Święta i uroczystości
Wielki Post: ile trwa, historia, symbole, jak się go obchodzi? Kiedy się zaczyna i kończy w 2023 roku?
Luiza Słuszniak
Rekolekcje wielkopostne: co to jest, ile trwają, co mają na celu
Święta i uroczystości
Rekolekcje wielkopostne: co to jest, ile trwają, co mają na celu i czy są obowiązkowe
Luiza Słuszniak
kiedy wakacje
Aktualności
Kiedy wakacje w 2023 roku – początek i zakończenie, jak planować letni wypoczynek?
Ewa Janczak-Cwil
Opieka nad żoną po porodzie
Prawo i finanse
Opieka nad żoną po porodzie 2023: kto ma prawo do zwolnienia i na jak długo?
Joanna Biegaj
Czy alimenty wlicza się do dochodu
Prawo i finanse
Czy alimenty wlicza się do dochodu: czy liczą się do zasiłku rodzinnego i do kredytu?
Milena Oszczepalińska
Nabór elektroniczny do szkół i przedszkoli 2023
Uczeń
Nabór elektroniczny do szkół i przedszkoli 2023
Luiza Słuszniak
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
Pewniaki na egzamin ósmoklasisty z języka polskiego
Język polski
Pewniaki na egzaminie ósmoklasisty: co warto powtórzyć przed egzaminem z języka polskiego?
Luiza Słuszniak
AMR, schemat żywienia niemowląt
Dieta
Schemat żywienia niemowląt: aktualne zalecenia 2023
Magdalena Drab
olej z wiesiołka
Starania o dziecko
Olej z wiesiołka na płodność: czy pomaga zajść w ciążę?
Magdalena Drab
poród w szpitalu
Poród naturalny
Chwyt Kristellera – co to jest, jak wygląda, czym grozi i czy to legalne?
Luiza Słuszniak
Edukacja
Rodzaje przedszkoli: poznaj typy przedszkoli, by wiedzieć, które będzie najlepsze dla twojego dziecka
Luiza Słuszniak
Egzamin ósmoklasisty 2022  z języka polskiego. Zakres materiału
Uczeń
Egzamin ósmoklasisty 2023 z języka polskiego: co trzeba umieć, zakres materiału
Luiza Słuszniak