Wyniki
Wyniki
Laureaci
Wyniki
Wyniki
Wyniki
ziajka krr
Wyniki
Nivea Klub Rodzica Recenzenta
Wyniki
nivea baby 2w1 krr
Wyniki
Pampers KRR
Wyniki
Wyniki
Wyniki
Wyniki
Co to jest spójnik? Przed jakimi spójnikami stawiamy przecinek? [Dużo przykładów]
Adobe Stock
Aktualności

Spójnik: czym jest, jakie pełni funkcje, kiedy stawiamy przed nim przecinek? [PRZYKŁADY]

​Większość osób wie, czym jest spójnik i potrafi podać przykłady spójników. Czasem warto jednak sięgnąć do definicji i uporządkować sobie wiedzę o tych częściach mowy. Odkrywamy tajemnice spójników – również tych, które mogą sprawiać najwięcej kłopotów. Wyjaśniamy, jakie są spójniki w języku polskim, przed którymi stawiamy przecinek. Definicja i reguły rządzące spójnikami mogą wydawać się skomplikowane, ale liczne przykłady powinny rozwiać wątpliwości.

Spójnik to część mowy. Co do tego nie ma żadnych wątpliwości, mimo że spójnik zasadniczo różni się od rzeczownika, przymiotnika czy liczebnika i to już na pierwszy rzut oka. Prócz tego, że spójniki bardzo często są bardzo krótkimi wyrazami (nawet takimi złożonymi z jednej lub dwóch liter), to jeszcze: nie odmieniają się ani przez rodzaje, ani przez przypadki. Z reguły nie występują też samodzielnie.

Spis treści:

Kawa w ciąży: czy można ją pić i czy jest bezpieczna? Skutki przyjmowania kofeiny w ciąży

Spójnik – co to takiego?

Spójnik to nieodmienna i niesamodzielna część mowy, która łączy elementy wypowiedzi (spaja je ze sobą lub przeciwstawia sobie). Spójniki łączą wyrazy lub zdania, tak by miały pożądany sens. 

Spójnik nieprzypadkowo ma nazwę pochodzącą od słowa „spajać”, czyli łączyć. Bez spójników wiele wypowiedzi brzmiałoby mało spójnie.

Wszystkie spójniki w języku polskim:

a, albowiem, aby, acz, aczkolwiek, ale, albowiem, ani, aż, ażeby, bodaj, byś, bo, byle, choć, choćby, chociaż, czy, czyli, dlatego, dopóki, dopóty, dotąd, gdy, gdyby, i, iż, iże, jak, jakby, jakkolwiek, jako, jakoby, jednak, jednakowo, jednakowoż, jednakże, jeśli, jeżeli, kiedy, kim, lecz, ledwie, lub, mianowicie, nadto, natomiast, ni, niby, niczym, niemniej, nim, niż, niźli, oraz, póki ponieważ, póty, prawda, skoro, taki, toż, tylko, tudzież, vel, wprawdzie, więc, wszelako, zaledwie, zamiast, zarówno, zanim, zaś, zatem, że, żeby

Warto pamiętać, że prócz spójników możemy spotkać się z tzw. frazami spójnikowymi , jak np.: a w szczególności, podczas gdy, innymi słowy, oprócz tego, w przeciwnym razie, w związku z czym, chyba że, to znaczy, żeby tylko.

Przykłady zdań z użyciem spójników:

  • Magda i Ewa spóźniły się na kolację.
  • Niebo się zachmurzyło, więc wzięliśmy ze sobą parasolki.
  • Na piknik możemy wziąć babeczki albo drożdżówki. Ale nie mamy żadnych owoców.
  • Marcinowi zależy na dobrych ocenach, ale nie za wszelką cenę. Tymczasem Ania zrobi wszystko, by dostać piątkę.
  • Jeśli Kasia nie odbiera telefonu, to znaczy, że jest bardzo zajęta.

Jakie są spójniki w języku polskim?

W języku polskim występują spójniki współrzędne i podrzędne.

Spójniki współrzędne dzielimy na:

Spójniki łączne

 a, i, ni, ani, zarazem, też, także, oraz – ich zadaniem jest łączyć elementy wypowiedzi, które wskazują na pewien związek (czasowy, przestrzenny, sytuacyjny) np.:

Ania i Agnieszka uwielbiają wędrówki po górach.
Ania uwielbia chodzić po górach a Tomek woli leniuchować na plaży.
Ni stąd, ni zowąd dobiegł ich dziwny odgłos.
Jego siostra nie lubi herbaty ani kawy.
Nie zapomnijcie szalików, czapek, rękawiczek oraz ciepłych swetrów.

Spójniki rozłączne

lub, albo, bądź (łączą elementy wykluczające się), np.

Chciałabym zamówić tort bezowy z malinami albo czekoladowy z orzechami.
Przynieś ze spiżarni jeden lub swa słoiczki konfitur.
Zrób tak jak podpowiada ci sumienie bądź intuicja.

Spójniki wynikowe

zatem, dlatego, więc, stąd, toteż (łączą elementy, które wynikają jeden z drugiego), np.

Marta dostała stypendium, zatem stać ją było na prezenty gwiazdkowe.
Michał bardzo zmarzł na wycieczce, dlatego zachorował.
Uważam, że to pomyłka, więc pozwól mi wyjaśnić.
Zachowuje się bardzo kulturalnie, stąd wniosek, że jest dobrze wychowanym człowiekiem.
Operacja się udała, toteż babcia szybko wyjdzie ze szpitala.

Spójniki przeciwwstawne

ale, a, jednak, tymczasem, natomiast (łączą elementy przeciwstawne wypowiedzi), np.

Lubił Hanię, ale czasem kompletnie nie mógł jej zrozumieć.
Chciał dobrze a wyszło jak zwykle.
To wypracowanie jest niezłe, jednak mogłeś pisać staranniej.
Myślałam, że Piotr jest w porządku, tymczasem okazał się kłamcą.
To co mówi, jest ciekawe, natomiast nie ma nic wspólnego z rzeczywistością.

Spójniki wyjaśniające

czyli, inaczej, znaczy, to jest, znaczy (łączą te elementy, z których wynika wyjaśnienie), np.

Jest rozsądną dziewczyną, czyli na pewno wybierze dobrze.
Spóźniłem się na pociąg, znaczy nie zdążyłem na czas.
Ktoś kulturalny, inaczej ktoś o dobrych manierach.
Wyjątkowy, to jest absolutnie niepowtarzalny i unikatowy.

Spójniki podrzędne

Są to spójniki, które zawsze tworzą zdanie podrzędne (lub równoważnik zdania). Należą do nich np. bowiem, ponieważ, choć, aby, że.

Przykłady spójników podrzędnych to:

  • Wrócę tu szybko, bowiem uważam to miejsce za przeurocze.
  • Kasia milczała, ponieważ postanowiła się nie wtrącać.
  • Piesek mimo choroby był bardzo wesoły, choć czasami widać było jego cierpienie.
  • Zostaw jej wiadomość, aby wiedziała, co się dzieje.
  • Magda zaczęła płakać na myśl, że to wszystko przez jej spóźnienie.
     
Uwaga: w języku polskim są spójniki, które – w zależności od kontekstu mogą należeć zarówno do grupy podrzędnych jak i współrzędnych. Przykładem może być spójnik a:

Te dwie sytuacje są jak niebo a ziemia. (zdanie współrzędne)
Wujek wyszedł z psem na spacer a ciocia chciała żeby najpierw pomógł jej zrobić jej sałatkę.

Spójniki a interpunkcja

W języku polskim istnieją reguły, które wyznaczają prawidłowy sposób stawiania przecinków. Jak to wygląda w przypadku zdań, w których występują spójniki?

Przecinków nie stawiamy przed spójnikami:

  • i – np. Magda i Kasia poszły na zakupy.
  • oraz, np. Rodzice dzieci z klas pierwszych oraz drugich zostali zaproszeni na spotkanie z wychowawcami
  • tudzież, np.
  • lub – np. Założę sukienkę w czerwono-zieloną kratkę lub tę granatową.
  • albo – np. Pójdę  prosto na trening albo najpierw zrobię zakupy.
  • bądź – np. Wybierzesz jedną bądź drugą opcję.
  • czy – np. Kasia nie była pewna czy może liczyć na Martę.
  • ani, ni – np. Karol nie zabrał ze sobą rękawiczek ani szalika.
  • a – (gdy występuje w znaczeniu i, np. Skoszona trawa pachniała słodko a delikatnie).

Kiedy stawiamy przecinek przed spójnikami?

Z reguły za każdym razem, gdy w grę wchodzą pozostałe spójniki. Warto jednak pamiętać o wyjątkach. Przecinek przed spójnikami stawiamy gdy:
 

  • spójnik pełni rolę dopowiedzenia, np. Kasia uważa Magdę za przyjaciółkę, i to od dawna. Tomek jest bardzo dobry z matematyki, albo raczej genialny.
  • spójnik pojawia się podczas wyliczania, np. Karol lubi i kawę, i herbatę, i kakao, i colę. Latem byli nie tylko w górach, ale i nad morzem, i na Mazurach.


Zobacz także:

Co to jest zaimek? To proste!
Adobe Stock
Aktualności
Zaimek: co to, podział zaimków, odmiana, przykłady
Co to jest zaimek? Jaki jest podział zaimków? Co warto wiedzieć o ich odmianie? Przekonaj się, że dzięki licznym przykładom – definicja oraz najważniejsze informacje na temat zaimków okażą się naprawdę proste do zapamiętania.

Zaimek może wydawać się dość skomplikowaną częścią mowy. W rzeczywistości wystarczy jednak poznać funkcję, jaką pełni, aby jego rodzaje i odmiana stały się zrozumiałe i proste. Spis treści: Zaimek – co to? Rodzaje zaimków Odmiana zaimków  Zaimek – co to? Zaimek jest sprytną częścią mowy. Może bowiem z powodzeniem zastępować takie inne części mowy jak: rzeczownik, przymiotnik, przysłówek czy liczebnik. Dlatego, kiedy ktoś zapyta: na jakie pytania odpowiada każdy zaimek – nie ma jednej dobrej odpowiedzi. Wszystko zależy od tego, jaką część mowy zastępuje konkretny zaimek:   Zaimek rzeczowny – czyli taki, który zastępuje rzeczownik – odpowiada na pytania rzeczownika (kto? co?), np. ty, ona, ktoś; Zaimek przymiotny – czyli taki, który zastępuje przymiotnik – odpowiada na pytania przymiotnika (jaki? jaka? jakie?), np. ten, tamta, twoje; Zaimek przysłowny – czyli taki, który zastępuje przysłówek – odpowiada na pytania przysłówka (jak? gdzie? kiedy?), np. ile, tyle; Zaimek liczebny – czyli taki, który może zastąpić liczebnik – odpowiada na pytania liczebnika (ile?). Gdyby zaimki nie istniały nasze wypowiedzi brzmiałyby… dziwnie. Nie moglibyśmy na przykład używać słowa ja ani my. Wyznając komuś miłość musielibyśmy mówić (pisać) tylko kocham, ponieważ cię , to już zaimek. W naszych wypowiedziach nie byłoby takich słów jak: mój, moja, moje. Jedno jest pewne: zaimki są (dosłownie) częścią (naszej) mowy i nic nie wskazuje na to, byśmy przestali ich używać. Nie tylko na lekcjach gramatyki, ale i w codziennych rozmowach. Rodzaje zaimków ze względu na funkcje (przykłady) Istnieje kilka rodzajów zaimków. Podział ten ma związek z funkcją, jaką pełnią poszczególne zaimki. ...

Przyimek: co to jest, przykłady, pisownia. Wszystko, co warto wiedzieć o przyimkach i wyrażeniach przyimkowych
Adobe Stock
Aktualności
Przyimek: co to jest, przykłady, pisownia. Wszystko, co warto wiedzieć o przyimkach i wyrażeniach przyimkowych
Przyimek – choć może wydawać się niepozorny – w języku polskim pełni bardzo ważną rolę. Sprawdźmy co to za wyjątkowa część mowy i jakie są przyimki, bez których trudno wyobrazić sobie nasz język.

Przyimek to niezwykła część mowy. I nie tylko dlatego, że nie odpowiada na żadne pytania. Przyimki są bowiem nieodmienne i jednocześnie niesamodzielne. Wyjaśniamy też, czym są pochodzące od przyimków wyrażenia przyimkowe. Dzięki przykładom łatwo zrozumieć i zapamiętać najważniejsze informacje o przyimkach.  Spis treści: Przyimek: co to jest? Przyimki proste i przyimki złożone: przykłady Przyimki i wyrażenia przyimkowe Pisownia przyimków: razem czy osobno? Przyimek: co to jest? Przyimek to nieodmienna część mowy. Oznacza to, że przyimki: nie odmieniają się (ani przez przypadki, ani przez liczby, ani przez rodzaje). Dodatkowo też nie występują samodzielnie, ale zawsze razem z innymi częściami mowy. Spójrzmy na przykłady przyimków w zdaniach: Kasia czekała na pierwszy śnieg. Byliśmy cały czas w domu. Po świętach wrócimy do codzienności. Od tego dnia sporo się zmieniło. Jak pies z kotem. Pod drzwiami szkoły zorientował się, że zapomniał piórnika. Bez pracy nie ma kołaczy. Nad łąkami unosił się lekki zapach skoszonej trawy. Spokojnie, najgorsze już za nami. Jak widać na przykładach przyimków – trudno wyobrazić sobie, by stanowiły samodzielną część mowy. Przyimki proste i przyimki złożone: przykłady Przyimki w języku polskim mogą mieć formę prostych lub złożonych (składają się z dwóch przyimków). ​Różnicę między przyimkami prostymi i złożonymi widać gołym okiem. Przykłady przyimków prostych: Wakacje u cioci minęły bardzo szybko. Opowiem ci o tej książce. Po podwieczorku poszliśmy na spacer. Przykłady przyimków złożonych:   Znad zachodu nadciągały burzowe chmury. (z + nad = znad) Poprzez cały ten czas myślał o Ani codziennie. (po + przez = poprzez) Ponad...

Co to jest równoważnik zdania? Definicja, przykłady i najważniejsze informacje na temat równoważnika zdania.
Aktualności
Co to jest równoważnik zdania? Definicja, przykłady, najważniejsze informacje
Równoważnik zdania to prawie to samo, co zwykłe zdanie, przynajmniej jeśli chodzi o znaczenie. Od zdania różni się jednak tym, że nie ma orzeczenia. Poznaj definicję równoważnika zdania wraz z przykładami oraz sprawdź, jak przekształcić równoważnik zdania na zdanie.

Aby precyzyjnie wyjaśnić, czym jest równoważnik zdania, musimy najpierw przypomnieć, czym jest zdanie. Według definicji podanej w „Słowniku języka polskiego” zdanie to: „zespół wyrazów powiązanych zależnościami gramatycznymi zawierający orzeczenie”. Orzeczenie z kolei to nic innego jak osobowa forma czasownika, czyli np. wyrazy: piszę, czarujesz, patrzymy (ponieważ: pisano, pisać czarowano, czarować, patrzono, patrzeć – to bezosobowe formy tych przykładowych czasowników). Oto przykłady zdań (podkreślone wyrazy to orzeczenia):   Oto szarlotka, którą mama upiekła z najlepszych jabłek. Krzyś poszedł na spacer. Pieski wesoło biegały  po ogrodzie. Wiedząc już, co to jest zdanie, z pewnością łatwiej ci będzie zrozumieć definicję równoważnika zdania. Spis treści: Równoważnik zdania – definicja, przykłady Co ma imiesłów do równoważnika zdania Jak przekształcić równoważnik zdania na zdanie – przykłady Równoważnik zdania: definicja, przykłady Definicja równoważnika zdania brzmi tak: Równoważnik zdania to zespół wyrazów powiązanych zależnościami gramatycznymi, nie zawierający orzeczenia. Przykłady równoważników zdań:   Zakaz wyprowadzania psów bez smyczy! Ten pałac to kompletna ruina. Cześć, wszystko w porządku? Uwaga, cofnąć się! Mamo, to ja Aby jeszcze lepiej zrozumieć, czym jest równoważnik zdania, warto spojrzeć na kilka kolejnych przykładów :   Oto szarlotka mamy z najlepszych jabłek. Krzyś na spacerze. Wesoła bieganina piesków w ogrodzie. Jak widać, informacje zawarte w tych równoważnikach zdań nie różnią się specjalnie od podanych wyżej zdań. A jednak nie są takie same, ponieważ nie mają orzeczenia. Tak, to wszystko, co wyznacza różnicę pomiędzy zdaniem a równoważnikiem...

Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
kiedy nie można odliczyć ulgi na dziecko
Aktualności
Kiedy nie można odliczyć ulgi na dziecko? Przepisy w 2023
Ewa Janczak-Cwil
rekrutacja do szkół podstawowych
Aktualności
Rekrutacja do szkoły podstawowej 2023: zasady, zapisy. Kiedy zaczyna się nabór?
Ewa Janczak-Cwil
przedszkole integracyjne
Edukacja
Przedszkole integracyjne: co to jest, dla kogo? Program
Magdalena Drab
Rekrutacja do szkół średnich: jak wygląda, ważne terminy, obliczanie punktów
Aktualności
Rekrutacja do szkół średnich: kiedy składa się papiery do liceum? Kalendarz 2023
Luiza Słuszniak
Ile może zarobić dziecko, żeby nie stracić ulgi
Prawo i finanse
Ile może zarobić dziecko, żeby nie stracić ulgi – aktualne przepisy
Ewa Janczak-Cwil
Wielki Post: co to jest, ile trwa, historia, symbole
Święta i uroczystości
Wielki Post: ile trwa, historia, symbole, jak się go obchodzi? Kiedy się zaczyna i kończy w 2023 roku?
Luiza Słuszniak
Rekolekcje wielkopostne: co to jest, ile trwają, co mają na celu
Święta i uroczystości
Rekolekcje wielkopostne: co to jest, ile trwają, co mają na celu i czy są obowiązkowe
Luiza Słuszniak
kiedy wakacje
Aktualności
Kiedy wakacje w 2023 roku – początek i zakończenie, jak planować letni wypoczynek?
Ewa Janczak-Cwil
Opieka nad żoną po porodzie
Prawo i finanse
Opieka nad żoną po porodzie 2023: kto ma prawo do zwolnienia i na jak długo?
Joanna Biegaj
Czy alimenty wlicza się do dochodu
Prawo i finanse
Czy alimenty wlicza się do dochodu: czy liczą się do zasiłku rodzinnego i do kredytu?
Milena Oszczepalińska
Nabór elektroniczny do szkół i przedszkoli 2023
Uczeń
Nabór elektroniczny do szkół i przedszkoli 2023
Luiza Słuszniak
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
Pewniaki na egzamin ósmoklasisty z języka polskiego
Język polski
Pewniaki na egzaminie ósmoklasisty: co warto powtórzyć przed egzaminem z języka polskiego?
Luiza Słuszniak
AMR, schemat żywienia niemowląt
Dieta
Schemat żywienia niemowląt: aktualne zalecenia 2023
Magdalena Drab
olej z wiesiołka
Starania o dziecko
Olej z wiesiołka na płodność: czy pomaga zajść w ciążę?
Magdalena Drab
poród w szpitalu
Poród naturalny
Chwyt Kristellera – co to jest, jak wygląda, czym grozi i czy to legalne?
Luiza Słuszniak
Edukacja
Rodzaje przedszkoli: poznaj typy przedszkoli, by wiedzieć, które będzie najlepsze dla twojego dziecka
Luiza Słuszniak
Egzamin ósmoklasisty 2022  z języka polskiego. Zakres materiału
Uczeń
Egzamin ósmoklasisty 2023 z języka polskiego: co trzeba umieć, zakres materiału
Luiza Słuszniak