co to jest fake news
Adobe, shintartanya/Canva
Aktualności

Jak rozpoznać fake newsy? Nie daj się wprowadzić w błąd

Jak rozpoznać fake newsy, by móc się przed nimi bronić? Choć w potocznym przekonaniu utarło się porzekadło, że prawda zawsze leży pośrodku, nie zawsze ma to swoje potwierdzenie w rzeczywistości. Wyjaśniamy, co to jest fake news i podpowiadamy, jak z nim walczyć.

Fałszywe, nadinterpretowane, przeinaczone, wyrwane z kontekstu informacje, czyli tak zwane półprawdy. Jak rozpoznać fake newsy? Współcześnie, w czasach powszechnego dostępu do mediów społecznościowych, są one potężnym narzędziem wpływu i manipulacji. Kreują opinię społeczną, dzielą rodziny i społeczeństwa, tworzą alternatywną rzeczywistość.

Co to jest fake news?

Przetłumaczone na język polski pojęcie fake news oznacza fałszywą wiadomość i dobrze oddaje charakter tego zjawiska. To nieprawdziwa lub częściowo nieprawdziwa, podkoloryzowana, a czasem zniekształcona informacja, której zadaniem jest celowe wprowadzenie odbiorcy w błąd. Intencją takich informacji jest doprowadzenie do sytuacji, kiedy nie wiemy, komu mamy ufać ani kto mówi prawdę. Bardzo często fake news odwołuje się do naszych emocji i ważnych wartości takich jak zdrowie czy rodzina. W ten sposób łatwiej nas zmanipulować.

Co ważne, fake newsów nie należy mylić z treściami o charakterze humorystycznym, np. parodią ani ze społecznie akceptowalnym, chociaż nieskutecznym wychowawczo białym kłamstwem.

Co jest celem fake newsów?

Głównym celem fake news jest pozyskanie korzyści finansowych, prestiżowych, politycznych, propagandowych poprzez wywołanie określonego zachowania, czy też stanu emocjonalnego u odbiorców. Co to oznacza w praktyce? W efekcie rozpowszechnienia nieprawdziwych, przeinaczonych informacji dochodzi radykalizacji poglądów i podziału społecznego, a nawet pojawiania się uprzedzeń wywołanych strachem.

Najczęściej pojawiające się fake newsy dotyczą zdrowia (np. szczepienia), klimatu (np. globalne ocieplenie) i polityki (np. rosyjska propaganda).

Największe fake newsy w historii z udziałem dzieci

Próby manipulowania nastrojami społecznymi poprzez udostępnianie i popularyzację fake newsów są powszechnie stosowaną formą sprawowania władzy lub chęci jej przejęcia. Często do nieczystych zagrywek wykorzystuje się niewinne dzieci. Oto niektóre z popularnych fake newsów.

  • Ukraińscy uczniowie mają pierwszeństwo przy zapisie do szkoły.

Ukraińscy i polscy uczniowie zostają przyjmowani do szkół na takich samych zasadach.

  • Do wyprodukowania szczepionki przeciwko COVID-19 pobiera się bez znieczulenia organy od żywych dzieci, w tym płodów.

Żadna ze szczepionek na COVID-19 nie zawiera materiału pochodzącego od człowieka.

  • Przyjęcie trzech dawek szczepionki na COVID-19 powoduje impotencję.

Szczepienia przeciwko COVID-19 nie powodują impotencji ani obniżenia libido. Według najnowszych danych wpływ samej infekcji COVID-19 na potencję czy płodność nadal pozostaje niejasny.

  • Liczba ruchów płodu powinna wynosić 10 na godzinę.

Ruchliwość nienarodzonego dziecka jest zależna od wieku ciąży, ale także samego płodu. Niektóre dzieci są bardziej ruchliwe, a inne mniej.

  • Jedzenie jabłek, w które przez kilka godzin były wbite żelazne gwoździe, to skuteczny sposób leczenia anemii i suplementacji żelaza w ciąży.

Badania, które potwierdzają tę tezę, zostały przeprowadzone na szczurach w 1982 roku. Badań na ludziach nie zostały nigdy przeprowadzone.

  • Celowo podaje się antydepresanty matkom w depresji poporodowej, żeby dotruć dziecko.

Depresja poporodowa jest ciężką chorobą, a nieleczona może wyrządzić krzywdę zarówno matce, jak i dziecku. Farmakoterapię wdraża się dopiero wtedy, gdy inne metody nie przynoszą oczekiwanego rezultatu.

Jakie szkody przynoszą fake newsy?

Często fałszywe informacje są cynicznie wykorzystywane w celu osiągnięcia krótkoterminowych strategii. Jednak szkody, jakie niosą, są kolosalne i trudne do naprawy. Przykłady konsekwencji, jakie powodują fake newsy:

  • konflikty w rodzinie,
  • brak zaufania do drugiego człowieka,
  • poczucie osamotnienia i niezrozumienia,
  • stany lękowe, depresyjne.


Napięcia społeczne i podziały negatywnie wpływają na bezinteresowne działanie dla wspólnego dobra. W najbardziej skrajnych przypadkach dochodzi do utraty poczucia bezpieczeństwa oraz zaufania do instytucji publicznych.

Jak walczyć z fake newsami?

Rozpoznawanie fałszywych, zmanipulowanych informacji nie zawsze jest proste. Co warto zrobić, zanim przekażemy informację dalej?

  • Sprawdzić źródło i autora: czy jest ono w naszej ocenie dostatecznie wiarygodne? A może to żart?
  • Sprawdzić datę publikacji: stare wiadomości mogą być nieaktualne.
  • Ocenić, czy tekst nie jest stronniczy lub sponsorowany.
  • Nie ograniczać się do przeczytania nagłówków – one mogą sugerować inną treść niż ta zawarta w całej publikacji.
  • Zweryfikować informację w innych źródłach lub zapytać ekspertów.

 
Źródło: akehunter.pap.pl, Centrum Informacji Konsumenckiej https://cik.uke.gov.pl/, Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich (IFLA) ifla.org

Zobacz także:

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA