Aby upewnić się, czy nie doszło do zakażenia boreliozą, niektóre osoby decydują się na badanie kleszcza. Badanie ma potwierdzić lub wykluczyć, czy kleszcz był nosicielem krętków wywołujących boreliozę. Zdania na temat tego, czy warto wysyłać kleszcza do badania są podzielone. Sprawdzamy, czy można badać kleszcza, jak wygląda to badanie i czy warto je robić.
Badanie kleszcza oferuje wiele laboratoriów. Jest to komercyjna usługa, za którą trzeba zapłacić. Ceny wahają się od 100 do 500 zł. W ramach projektów badawczych prowadzonych przez naukowców czasem pojawia się również możliwość badania kleszcza za darmo. Informacji o takich akcjach należy szukać w internecie. Jako zaletę, wynikającą z przebadania kleszcza, przedstawia się czas. Szybciej dowiadujemy się, czy kleszcz rzeczywiście był nosicielem krętków, nie musimy czekać na ewentualne objawy choroby. Na wyniki badania kleszcza czeka się do 10 dni, czasem można je odebrać po 24 godzinach. Przeciwciała we krwi u ukąszonego przez kleszcza człowieka pojawiają się po 2-3 tygodniach, a pierwsze objawy boreliozy mogą dać o sobie znać jeszcze później.
Przed wysłaniem kleszcza na badania do laboratorium należy wziąć pod uwagę dwie sprawy, na które zwracają uwagę eksperci:
Ryzyko, że doszło do zakażenia maleje, jeśli kleszcz został wyciągnięty ze skóry szybko (w ciągu 12 godzin od wkłucia).
Do badania można wysłać kleszcza, który jest mocno opity krwią i mamy podejrzenie, że długo tkwił w naszym ciele.
Gdy wyciągniesz kleszcza (zobacz, jak prawidłowo to zrobić), wystarczy:
Kleszcza należy dostarczyć do laboratorium diagnostycznego, które ma w ofercie badanie kleszczy. Można to zrobić osobiście, jeśli takie usługi są świadczone w twojej miejscowości lub wysłać kleszcza kurierem albo listem poleconym.
W aptekach można kupić również domowego użytku testy diagnostyczne do badania kleszczy. Pajęczaka należy wrzucić do dołączonej probówki i zalać płynem. Wynik pojawia się po upływie około 20 minut.
Jeśli kleszcz okaże się nosicielem krętków boreliozy, należy zgłosić się do lekarza, który zdecyduje o dalszym postępowaniu. Samo obecność krętków w organizmie kleszcza nie jest wskazaniem postawienia diagnozy. Istnieje możliwość, że kleszcz nie zdążył nas zakazić. Konieczne może być wykonanie badań w kierunku boreliozy u osoby, która została pogryziona przez kleszcza. Z badań rezygnuje się, jeśli na skórze pojawił się rumień wędrujący, który jest jednym z objawów boreliozy. Rumień jest wystarczającym wskazaniem do rozpoczęcia leczenia. W niektórych przypadkach możliwe jest jednak zapobiegawcze rozpoczęcie antybiotykoterapii (boreliozę leczy się się antybiotykami).
Cała Polska uznawana jest za obszar, na którym występuje ryzyko zarażenia się boreliozą. Oczywiście w niektórych regionach zainfekowanych kleszczy jest więcej, w innych mniej. Nigdy nie możemy mieć pewności, że zetknęliśmy się z pajęczakiem, który jest wolny od krętków boreliozy, zwłaszcza że zarażonych nimi kleszczy przybywa. Eksperci od chorób zakaźnych uspokajają jednak i tłumaczą, że ryzyko zachorowania na boreliozę nadal nie jest duże – gdy pokłuje nas jeden kleszcz, wynosi tylko 1 proc.
Zobacz także:
Wyciąganie kleszcza to dla wielu niełatwe zadanie. Jeśli zauważysz, że kleszcz wbił się w skórę dziecka, koniecznie musisz go stamtąd usunąć, najlepiej w ciągu 12 godzin. Dlatego po spacerze w lesie czy parku koniecznie sprawdź, czy na ciele dziecka nie ma śladu po ukąszeniu przez kleszcza. Dr Wojciech Ozimek, doświadczony pediatra, wyjaśnia, jak wyjąć kleszcza i czy lepiej go wykręcić, czy wyjąć szybkim ruchem. Polecamy najlepsze narzędzia do wyciągania kleszcza dziecku. Spis treści: Jak wyciągnąć kleszcza dziecku? Czy można wyciągnąć kleszcza bez pęsety? Wyciąganie kleszcza za pomocą pompki – tego nie rób! Opatrywanie ranki po wyjęciu kleszcza Jak wyciągnąć kleszcza dziecku? Żeby wyciągnąć kleszcza dziecku, najlepiej zaopatrzyć się w specjalne urządzenie do usuwania kleszczy. Można kupić je w aptece. Do wyboru jest co najmniej kilka tego typu przyborów i każdy z nich dobrze spełnia swoją funkcję, np.: pęseta (koniecznie plastikowa, bo metalową łatwo uciąć kleszcza), lasso (szczególnie polecane dla ruchliwych dzieci), specjalne długopisy, zestawy ze sprayem zamrażającym (dozwolone także dla dzieci, bez szkodliwego DEET). Aby skutecznie wyciągnąć kleszcza: złap pajęczaka jak najbliżej skóry, chwyć go za głowę, nie za odwłok, nie ściskaj zbyt mocno, pociągnij zdecydowanym ruchem do góry. Wiele osób zastanawia się, czy kleszcza bezpieczniej wyjąć, wykręcając go, czy po prostu wyciągając. Zdaniem eksperta nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Obie szkoły mają wielu zwolenników wśród lekarzy i obie są skuteczne, jeśli są wykonane prawidłowo. Aby jednak wyciąganie kleszcza, nawet małego, było skuteczne, najlepiej usuwać go płynnym i stanowczym ruchem wzdłuż osi wkłucia. Czy można wyciągnąć kleszcza bez pęsety? Tak! Specjalistyczne urządzenie...
Kleszcze najczęściej wybierają okolice szyi, miejsca pod pachami i pod kolanami albo wczepiają się na głowie na granicy włosów i karku. Tutaj ciało jest najcieplejsze, a skóra najcieńsza. Każdego wieczoru uważnie obejrzyj całe ciało dziecka – ukąszenie kleszcza jest bezbolesne, dlatego dziecko ani dorosły nie czuje wczepionego pajęczaka. Co robić, gdy kleszcz się wczepi w skórę? Jeśli kleszcz wczepi się w skórę, chwytamy go pompką do usuwania kleszczy tuż przy naszej skórze i delikatnie wyciągamy do góry. Trzeba zrobić to jak najszybciej. Miejsce po wkłuciu dezynfekujemy spirytusem albo wodą utlenioną i obserwujemy. Kleszcza najlepiej spalić albo zalać spirytusem. Po dobie czy dwóch w miejscu wkłucia pojawi się zaczerwienienie i grudka – to po prostu zwykła reakcja alergiczna . Zaczerwienienie szybko znika. Czy kleszcz zaraża od razu? Długość bytowania kleszcza w skórze ma znaczenie tylko odnośnie boreliozy. W przypadku kleszczowego zapalenia mózgu – nie. Wirus kleszczowego zapalenia mózgu znajduje się w gruczołach ślinowych owada, więc może zostać przekazany tuż po wbiciu się kleszcza w skórę. Natomiast bakterie boreliozy zamieszkują jelito i potrzebują czasu, by powędrować do góry, do aparatu gębowego kleszcza. Jeśli wcześniej usuniemy owada, to ryzyko zarażenia jest mniejsze. Nie możemy jednak mieć całkowitej gwarancji, że do niego nie doszło (czytaj też: Groźne mity na temat kleszczy ). Zobacz także: Dr Wojciech Ozimek: borelioza nie jest w Polsce rozpoznawana Jak rozpoznać boreliozę? Jeżeli kleszcz przekazał bakterię powodującą boreliozę , to po tygodniu, dwóch – czasami też po dłuższym okresie – w miejscu ukłucia pojawi się czerwona plamka. Nie będzie swędzieć ani boleć, ale zacznie się powiększać, stąd jej nazwa: rumień wędrujący . Niestety rumień pojawia się tylko u części...
