Wyniki
Wyniki
Laureaci
Wyniki
Wyniki
Wyniki
ziajka krr
Wyniki
Nivea Klub Rodzica Recenzenta
Wyniki
nivea baby 2w1 krr
Wyniki
Pampers KRR
Wyniki
Wyniki
Wyniki
Wyniki
Liczebniki w języku polskim: co to, pytania, podział, odmiana (dużo informacji z przykładami liczebników)
Adobe Stock
Aktualności

Liczebnik w języku polskim: najważniejsze informacje z przykładami liczebników

Co to za część mowy ten liczebnik? Jakie ma znaczenie w języku polskim? Jak dzielimy i odmieniamy liczebniki? Przekonaj się, że o tym wszystkim można opowiedzieć w naprawdę przystępny sposób.

Choć trudno w to uwierzyć, na świecie jest język, w którym występują tylko dwa liczebniki: mało (hoi) i dużo (baagiso). W języku polskim istnieje nieco więcej liczebników liczebników niż w języku Indian Piraha z amazońskiej dżungli – i całe szczęście.

Spis treści:
1. Co to jest liczebnik?
2. Podział liczebników
3. Odmiana liczebników

4. Liczebnik porządkowy a interpunkcja w języku polskim

Czy dziecko może nie chodzić do szkoły, tylko uczyć się w domu? - film

Co to jest liczebnik?

Liczebnik to część mowy, dzięki której możemy określać takie cechy jak: liczby, liczebność, ilość, wielokrotność oraz kolejność.

Liczebnik odpowiada na pytania: ile? który (z kolei)?

Przykłady liczebników:
 

  • Siódemka to jego szczęśliwa liczba.
  • Asia ma cztery lata i sto cztery centymetry wzrostu.
  • Spóźnił się już piąty raz w tym tygodniu.
  • Rehabilitacja trwała wiele miesięcy, ale Michał czuje się już dobrze.
  • Adam Małysz czterokrotnie zdobył Puchar Świata w skokach narciarskich.
  • Wsyp trzy czwarte szklanki mąki.

 
Jedno jest pewne: z liczebnikami spotykamy się dużo częściej niż na lekcjach języka polskiego i matematyki.

Podział liczebników

Jeśli chodzi o podział liczebników wyróżniamy:

  • Liczebniki główne, np. osiemnaście, tysiąc, milion
  • Liczebniki porządkowe, np. pierwszy, tysięczny, milionowy
  • Liczebniki zbiorowe, np. troje, pięcioro, osiemnaścioro
  • Liczebniki ułamkowe, np. trzy czwarte, jedna czwarta
  • Liczebniki nieokreślone, np. dużo, mało, kilka
  • Liczebniki mnożne, np. potrójny, poczwórny,
  • Liczebniki wielorakie np. dwojako, czworaki


Wbrew pozorom, rozmaitość liczebników wcale nie utrudnia, a ułatwia nam życie. Tylko spróbujmy sobie wyobrazić, że w języku polskim występują wyłącznie liczebniki główne albo liczebniki nieokreślone…

Odmiana liczebników

Liczebniki są odmienną częścią mowy. Co to oznacza? Cóż, bywa, że odmiana liczebników przez przypadki (liczebniki nie odmieniają się przez liczby ani rodzaj) w języku polskim może sprawiać pewne trudności.

Odmiana liczebników zbiorowych

Trudności z odmianą mogą pojawić się wówczas, gdy liczebnik sąsiaduje z rzeczownikiem, który występuje wyłącznie w liczbie mnogiej, jak np. drzwi, nożyczki, skrzypce, szczypce, sanie getry czy spodnie.

Poniżej przykłady odmiany liczebnika dwoje (drzwi, skrzypiec, szczypiec)

M. dwoje drzwi, skrzypiec, sań
D. dwojga drzwi, skrzypiec, sań
C. dwojgu drzwiom, skrzypcom, saniom
B. dwoje drzwi, skrzypiec, sań
N. dwojgiem drzwi, skrzypiec, sań
Ms. dwojgu drzwiach, skrzypcach, saniach
W. o dwoje drzwi! skrzypiec! sań!

W przypadku spodni czy getrów zdecydowanie prościej będzie użyć i odmieniać formy takie jak: para spodni, dwie pary getrów, pięć par getrów, itd.

Odmiana liczebników porządkowych

Dużo prostsza jest odmiana liczebników porządkowych (np. pierwszy, drugi, trzeci, setny), ponieważ odmieniamy je identycznie jak przymiotniki. Przykłady takiej odmiany to:
 
M. pierwszy dzwonek, drugi tydzień, trzeci pączek, setna prośba
D. pierwszego dzwonka, drugiego tygodnia, trzeciego pączka, setnej prośby
C. pierwszemu dzwonkowi, drugiemu tygodniu, trzeciemu pączkowi, setnej prośbie
B. pierwszy dzwonek, drugi tydzień, trzeci pączek, setną prośbę
N. pierwszym dzwonkiem, drugim tygodniem, trzecim pączkiem, setną prośbą
Ms. pierwszym dzwonku, drugim tygodniu, trzecim pączku, setnej prośbie
W. O, pierwszy dzwonku! O, drugi tygodniu! O, trzeci pączku! O, setna prośbo!
 
Mówiąc o odmianie liczebników porządkowych, warto również pamiętać o prawidłowych formach liczebnika określającego rok (oraz innych tzw. liczebników wielowyrazowych w języku polskim). Na przykład 2022 rok – dwa tysiące dwudziesty drugi rok) odmienia się w następujący sposób:
 
M. dwa tysiące dwudziesty drugi rok
D. dwa tysiące dwudziestego drugiego roku
C. dwa tysiące dwudziestemu drugiemu roku
B. dwa tysiące dwudziesty drugi rok
N. dwa tysiące dwudziestym drugim roku
Ms. dwa tysiące dwudziestym drugim roku
W. dwa tysiące dwudziesty drugi roku!
 
Jak widać – odmianie podlegają jedynie dwa ostatnie wyrazy.

Odmiana liczebników ułamkowych

Uwaga, często stosowany liczebnik ułamkowy pół – jest nieodmienny. To samo dotyczy formy półtora, ale warto zapamiętać, że półtora może występować w rodzaju:

  • męskim, np. półtora kilometra, kilograma, kroku
  • żeńskim, np. półtorej godziny, szklanki, łyżki


Oznacza to, że odmieniając liczebnik – należy brać pod uwagę rodzaj wyrazu, który określa i odmieniać go zgodnie z tym rodzajem.

Liczebnik porządkowy a interpunkcja w języku polskim

Pytania i wątpliwości dotyczące liczebników mogą dotyczyć nie tylko odmiany czy podziału, ale i poprawnego zapisu interpunkcyjnego cyfr. Obejmuje to przede wszystkim liczebniki porządkowe, po których z reguły stawiamy kropkę, ale… nie wtedy gdy:

  • Oznaczają godziny (np. To już 18, a ja jeszcze nie jadłem obiadu.)
  • Oznaczają rok (np. Pamiętam, jak się urodziłaś – cały lipiec 1990 roku był taki słoneczny!)
  • Oznaczają strony, np. Skończyłam czytać tę książkę na 1 stronie, jest okropna.
  • Zapisując datę, piszemy miesiąc słownie lub za pomocą cyfr rzymskich (np. To wszystko działo się 24 grudnia, w wigilię./To wszystko działo się 24 XII, w wigilię.

 
To najważniejsze informacje o liczebnikach, które – mimo wszystko – potrafią ułatwiać życie. Bez liczebników (nawet tych nieokreślonych) wiele rzeczy mogłoby się naprawdę pokomplikować. Dlatego doceniajmy, że w języku polskim mamy ich więcej niż tylko słowa „mało” i „dużo”.

Zobacz także:

Co to jest zaimek? To proste!
Adobe Stock
Aktualności
Zaimek: co to, podział zaimków, odmiana, przykłady
Co to jest zaimek? Jaki jest podział zaimków? Co warto wiedzieć o ich odmianie? Przekonaj się, że dzięki licznym przykładom – definicja oraz najważniejsze informacje na temat zaimków okażą się naprawdę proste do zapamiętania.

Zaimek może wydawać się dość skomplikowaną częścią mowy. W rzeczywistości wystarczy jednak poznać funkcję, jaką pełni, aby jego rodzaje i odmiana stały się zrozumiałe i proste. Spis treści: Zaimek – co to? Rodzaje zaimków Odmiana zaimków  Zaimek – co to? Zaimek jest sprytną częścią mowy. Może bowiem z powodzeniem zastępować takie inne części mowy jak: rzeczownik, przymiotnik, przysłówek czy liczebnik. Dlatego, kiedy ktoś zapyta: na jakie pytania odpowiada każdy zaimek – nie ma jednej dobrej odpowiedzi. Wszystko zależy od tego, jaką część mowy zastępuje konkretny zaimek:   Zaimek rzeczowny – czyli taki, który zastępuje rzeczownik – odpowiada na pytania rzeczownika (kto? co?), np. ty, ona, ktoś; Zaimek przymiotny – czyli taki, który zastępuje przymiotnik – odpowiada na pytania przymiotnika (jaki? jaka? jakie?), np. ten, tamta, twoje; Zaimek przysłowny – czyli taki, który zastępuje przysłówek – odpowiada na pytania przysłówka (jak? gdzie? kiedy?), np. ile, tyle; Zaimek liczebny – czyli taki, który może zastąpić liczebnik – odpowiada na pytania liczebnika (ile?). Gdyby zaimki nie istniały nasze wypowiedzi brzmiałyby… dziwnie. Nie moglibyśmy na przykład używać słowa ja ani my. Wyznając komuś miłość musielibyśmy mówić (pisać) tylko kocham, ponieważ cię , to już zaimek. W naszych wypowiedziach nie byłoby takich słów jak: mój, moja, moje. Jedno jest pewne: zaimki są (dosłownie) częścią (naszej) mowy i nic nie wskazuje na to, byśmy przestali ich używać. Nie tylko na lekcjach gramatyki, ale i w codziennych rozmowach. Rodzaje zaimków ze względu na funkcje (przykłady) Istnieje kilka rodzajów zaimków. Podział ten ma związek z funkcją, jaką pełnią poszczególne zaimki. ...

Jak rozpoznać epitet?
Aktualności
Epitet: czym jest, definicja, przykłady, jak rozpoznać w tekście
Zgodnie z definicją epitet to wyraz, który określa rzeczownik. Ale co to właściwie znaczy? Zanim poślesz epitetowi kilka dosadnych epitetów, czyli wyzwisk, bo potocznie epitetami nazywa się również obelgi, spróbuj poznać go lepiej lub przypomnieć sobie najważniejsze informacje na jego temat.

Zastanawiasz się, po co w ogóle ktoś wymyślił środki stylistyczne zwane epitetami? Gdyby nagle z dzieł literackich poznikały wszystkie epitety – wiele utworów czytałoby się o wiele trudniej. Jeśli nie wierzysz – wyobraź sobie, że z baśni Andersena „Brzydkie kaczątko” znikają wszystkie przymiotniki, rzeczowniki i imiesłowy, które dotąd wiele mówiły o bohaterze, innych postaciach, elementach krajobrazu, zjawiskach i rzeczach. Albo wyobraź sobie, że czytając książkę, już nigdy nie spotkasz epitetu, który określa kolor – nic nie będzie ani czerwone, ani zielone, ani błękitne. Teraz już wiesz, że epitety są po prostu brdzo potrzebne. Sprawdź, co musisz o nich wiedzieć. Spis treści: Czym jest epitet? Jak rozpoznać epitet? Rodzaje epitetów z przykładami Jaką rolę pełnią epitety? Czym jest epitet? Wyjaśnienie słowa epitet należy zacząć od tego, że po grecku epitethon oznacza przydawkę – dokładnie tak, jak część zdania określająca rzeczownik. Najprościej mówiąc,  epitet to wyraz określający rzeczownik.  Zgodnie z definicją podaną w „Poetyce stosowanej” B. Chrząstowskiej i S. Wysłouch   epitet może tylko modyfikować znaczenie rzeczownika np. „gorzka sława” lub je zmieniać np. „suchy ocean”. Epitetem może być przymiotnik, imiesłów lub rzeczownik. Epitet może być mniej lub bardziej wyszukany i opisywać rzecz, osobę lub zjawisko na rozmaite sposoby.  Przykłady epitetów to: krąg promienisty,  okienne szpary,  pyszne rogaliki, słoneczny dzień, łzy rzęsiste, czyste złoto, brylantowe gody, brylantowa rosa, brylant pierwszej wody, czarodziejska różdżka, czapka niewidka, statek widmo, pierzchające myśli, krzyczące kolory, rozkołatane...

Najważniejsze informacje o czasowniku: definicja, pytania, odmiana, tryby [dużo przykładów]
Adobe Stock
Aktualności
Czasownik: co to za część mowy, na jakie pytania odpowiada? [odmiana, przykłady]
Co to jest czasownik? To część mowy, która potrafi sprawiać uczniom sporo trudności. Przede wszystkim ze względu na mnóstwo form czasownikowych. Przekonaj się, że definicja czasownika może okazać się prostsza niż kiedykolwiek ci się wydawało. Utrwal sobie pytania i odmianę czasownika.

Sama myśl o informacjach na temat czasownika przyprawia o zawrót głowy? Spokojnie. To tylko pozornie jedna z trudniejszych części mowy . Wszystkie tajemnice czasowników da się poznać, zrozumieć i zapamiętać. Zarówno jeśli chodzi o rodzaje, tryby i formy.  Spis treści: Co to jest czasownik?  Na jakie pytania odpowiada czasownik?   Odmiana czasownika, przez co odmieniają się czasowniki Czasowniki osobowe i nieosobowe Czasowniki dokonane i niedokonane Co to jest czasownik? Czasownik to część mowy, dzięki której nazywamy czynności i stany. Można spotkać się również z informacją, że za pomocą czasownika można także nazywać wydarzenia. Przykłady czasownika w zdaniu: Idę do domu. Pomalowałam ściany na niebiesko. Upieczesz te pyszne pierniczki? Ania prawie zwariowała ze szczęścia. Dziecko gorączkowało cały wieczór. Kuba zbladł jak ściana. Jak widać – czasowniki rzeczywiście mogą oznaczać zarówno czynności (idę, pomalowałam, upieczesz), jak i stany (zwariowała, gorączkowało, zbladł). Na jakie pytania odpowiada czasownik? Najprościej mówiąc, czasownik odpowiada na pytania:   Co robi? Co się z nim dzieje? Tak naprawdę jednak czasowniki odpowiadają na dużo więcej pytań. Pytania o czynność mogą przecież brzmieć:   co robi? co robię? co robisz? co robimy? co robicie? co robią? (przykłady: idzie, idę, idziesz, idziemy, idziecie, idą) co zrobił? co zrobiła? co zrobiło? co zrobiłem? co zrobili? co zrobiliśmy? co zrobiliście? (przykłady: szedł, szła, szło, szedłem, szłam, szliśmy, szliście, szli) co zrobi? co zrobię? co zrobisz? co zrobimy? co zrobicie? co zrobią? co zrobimy? co zrobicie? (przykłady: pójdzie, pójdę, pójdziesz, pójdziemy, pójdziecie, pójdą) Jeśli...

Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
kiedy nie można odliczyć ulgi na dziecko
Aktualności
Kiedy nie można odliczyć ulgi na dziecko? Przepisy w 2023
Ewa Janczak-Cwil
rekrutacja do szkół podstawowych
Aktualności
Rekrutacja do szkoły podstawowej 2023: zasady, zapisy. Kiedy zaczyna się nabór?
Ewa Janczak-Cwil
przedszkole integracyjne
Edukacja
Przedszkole integracyjne: co to jest, dla kogo? Program
Magdalena Drab
Rekrutacja do szkół średnich: jak wygląda, ważne terminy, obliczanie punktów
Aktualności
Rekrutacja do szkół średnich: kiedy składa się papiery do liceum? Kalendarz 2023
Luiza Słuszniak
Ile może zarobić dziecko, żeby nie stracić ulgi
Prawo i finanse
Ile może zarobić dziecko, żeby nie stracić ulgi – aktualne przepisy
Ewa Janczak-Cwil
Wielki Post: co to jest, ile trwa, historia, symbole
Święta i uroczystości
Wielki Post: ile trwa, historia, symbole, jak się go obchodzi? Kiedy się zaczyna i kończy w 2023 roku?
Luiza Słuszniak
Rekolekcje wielkopostne: co to jest, ile trwają, co mają na celu
Święta i uroczystości
Rekolekcje wielkopostne: co to jest, ile trwają, co mają na celu i czy są obowiązkowe
Luiza Słuszniak
kiedy wakacje
Aktualności
Kiedy wakacje w 2023 roku – początek i zakończenie, jak planować letni wypoczynek?
Ewa Janczak-Cwil
Opieka nad żoną po porodzie
Prawo i finanse
Opieka nad żoną po porodzie 2023: kto ma prawo do zwolnienia i na jak długo?
Joanna Biegaj
Czy alimenty wlicza się do dochodu
Prawo i finanse
Czy alimenty wlicza się do dochodu: czy liczą się do zasiłku rodzinnego i do kredytu?
Milena Oszczepalińska
Nabór elektroniczny do szkół i przedszkoli 2023
Uczeń
Nabór elektroniczny do szkół i przedszkoli 2023
Luiza Słuszniak
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
Pewniaki na egzamin ósmoklasisty z języka polskiego
Język polski
Pewniaki na egzaminie ósmoklasisty: co warto powtórzyć przed egzaminem z języka polskiego?
Luiza Słuszniak
AMR, schemat żywienia niemowląt
Dieta
Schemat żywienia niemowląt: aktualne zalecenia 2023
Magdalena Drab
olej z wiesiołka
Starania o dziecko
Olej z wiesiołka na płodność: czy pomaga zajść w ciążę?
Magdalena Drab
poród w szpitalu
Poród naturalny
Chwyt Kristellera – co to jest, jak wygląda, czym grozi i czy to legalne?
Luiza Słuszniak
Edukacja
Rodzaje przedszkoli: poznaj typy przedszkoli, by wiedzieć, które będzie najlepsze dla twojego dziecka
Luiza Słuszniak
Egzamin ósmoklasisty 2022  z języka polskiego. Zakres materiału
Uczeń
Egzamin ósmoklasisty 2023 z języka polskiego: co trzeba umieć, zakres materiału
Luiza Słuszniak