Choć trudno w to uwierzyć, na świecie jest język, w którym występują tylko dwa liczebniki: mało (hoi) i dużo (baagiso). W języku polskim istnieje nieco więcej liczebników liczebników niż w języku Indian Piraha z amazońskiej dżungli – i całe szczęście.
Spis treści:
1. Co to jest liczebnik?
2. Podział liczebników
3. Odmiana liczebników
4. Liczebnik porządkowy a interpunkcja w języku polskim
Liczebnik to część mowy, dzięki której możemy określać takie cechy jak: liczby, liczebność, ilość, wielokrotność oraz kolejność.
Liczebnik odpowiada na pytania: ile? który (z kolei)?
Przykłady liczebników:
Jedno jest pewne: z liczebnikami spotykamy się dużo częściej niż na lekcjach języka polskiego i matematyki.
Jeśli chodzi o podział liczebników wyróżniamy:
Wbrew pozorom, rozmaitość liczebników wcale nie utrudnia, a ułatwia nam życie. Tylko spróbujmy sobie wyobrazić, że w języku polskim występują wyłącznie liczebniki główne albo liczebniki nieokreślone…
Liczebniki są odmienną częścią mowy. Co to oznacza? Cóż, bywa, że odmiana liczebników przez przypadki (liczebniki nie odmieniają się przez liczby ani rodzaj) w języku polskim może sprawiać pewne trudności.
Trudności z odmianą mogą pojawić się wówczas, gdy liczebnik sąsiaduje z rzeczownikiem, który występuje wyłącznie w liczbie mnogiej, jak np. drzwi, nożyczki, skrzypce, szczypce, sanie getry czy spodnie.
Poniżej przykłady odmiany liczebnika dwoje (drzwi, skrzypiec, szczypiec)
M. dwoje drzwi, skrzypiec, sań
D. dwojga drzwi, skrzypiec, sań
C. dwojgu drzwiom, skrzypcom, saniom
B. dwoje drzwi, skrzypiec, sań
N. dwojgiem drzwi, skrzypiec, sań
Ms. dwojgu drzwiach, skrzypcach, saniach
W. o dwoje drzwi! skrzypiec! sań!
W przypadku spodni czy getrów zdecydowanie prościej będzie użyć i odmieniać formy takie jak: para spodni, dwie pary getrów, pięć par getrów, itd.
Dużo prostsza jest odmiana liczebników porządkowych (np. pierwszy, drugi, trzeci, setny), ponieważ odmieniamy je identycznie jak przymiotniki. Przykłady takiej odmiany to:
M. pierwszy dzwonek, drugi tydzień, trzeci pączek, setna prośba
D. pierwszego dzwonka, drugiego tygodnia, trzeciego pączka, setnej prośby
C. pierwszemu dzwonkowi, drugiemu tygodniu, trzeciemu pączkowi, setnej prośbie
B. pierwszy dzwonek, drugi tydzień, trzeci pączek, setną prośbę
N. pierwszym dzwonkiem, drugim tygodniem, trzecim pączkiem, setną prośbą
Ms. pierwszym dzwonku, drugim tygodniu, trzecim pączku, setnej prośbie
W. O, pierwszy dzwonku! O, drugi tygodniu! O, trzeci pączku! O, setna prośbo!
Mówiąc o odmianie liczebników porządkowych, warto również pamiętać o prawidłowych formach liczebnika określającego rok (oraz innych tzw. liczebników wielowyrazowych w języku polskim). Na przykład 2022 rok – dwa tysiące dwudziesty drugi rok) odmienia się w następujący sposób:
M. dwa tysiące dwudziesty drugi rok
D. dwa tysiące dwudziestego drugiego roku
C. dwa tysiące dwudziestemu drugiemu roku
B. dwa tysiące dwudziesty drugi rok
N. dwa tysiące dwudziestym drugim roku
Ms. dwa tysiące dwudziestym drugim roku
W. dwa tysiące dwudziesty drugi roku!
Jak widać – odmianie podlegają jedynie dwa ostatnie wyrazy.
Uwaga, często stosowany liczebnik ułamkowy pół – jest nieodmienny. To samo dotyczy formy półtora, ale warto zapamiętać, że półtora może występować w rodzaju:
Oznacza to, że odmieniając liczebnik – należy brać pod uwagę rodzaj wyrazu, który określa i odmieniać go zgodnie z tym rodzajem.
Pytania i wątpliwości dotyczące liczebników mogą dotyczyć nie tylko odmiany czy podziału, ale i poprawnego zapisu interpunkcyjnego cyfr. Obejmuje to przede wszystkim liczebniki porządkowe, po których z reguły stawiamy kropkę, ale… nie wtedy gdy:
To najważniejsze informacje o liczebnikach, które – mimo wszystko – potrafią ułatwiać życie. Bez liczebników (nawet tych nieokreślonych) wiele rzeczy mogłoby się naprawdę pokomplikować. Dlatego doceniajmy, że w języku polskim mamy ich więcej niż tylko słowa „mało” i „dużo”.
Zobacz także:
Zaimek może wydawać się dość skomplikowaną częścią mowy. W rzeczywistości wystarczy jednak poznać funkcję, jaką pełni, aby jego rodzaje i odmiana stały się zrozumiałe i proste. Spis treści: Zaimek – co to? Rodzaje zaimków Odmiana zaimków Zaimek – co to? Zaimek jest sprytną częścią mowy. Może bowiem z powodzeniem zastępować takie inne części mowy jak: rzeczownik, przymiotnik, przysłówek czy liczebnik. Dlatego, kiedy ktoś zapyta: na jakie pytania odpowiada każdy zaimek – nie ma jednej dobrej odpowiedzi. Wszystko zależy od tego, jaką część mowy zastępuje konkretny zaimek: Zaimek rzeczowny – czyli taki, który zastępuje rzeczownik – odpowiada na pytania rzeczownika (kto? co?), np. ty, ona, ktoś; Zaimek przymiotny – czyli taki, który zastępuje przymiotnik – odpowiada na pytania przymiotnika (jaki? jaka? jakie?), np. ten, tamta, twoje; Zaimek przysłowny – czyli taki, który zastępuje przysłówek – odpowiada na pytania przysłówka (jak? gdzie? kiedy?), np. ile, tyle; Zaimek liczebny – czyli taki, który może zastąpić liczebnik – odpowiada na pytania liczebnika (ile?). Gdyby zaimki nie istniały nasze wypowiedzi brzmiałyby… dziwnie. Nie moglibyśmy na przykład używać słowa ja ani my. Wyznając komuś miłość musielibyśmy mówić (pisać) tylko kocham, ponieważ cię , to już zaimek. W naszych wypowiedziach nie byłoby takich słów jak: mój, moja, moje. Jedno jest pewne: zaimki są (dosłownie) częścią (naszej) mowy i nic nie wskazuje na to, byśmy przestali ich używać. Nie tylko na lekcjach gramatyki, ale i w codziennych rozmowach. Rodzaje zaimków ze względu na funkcje (przykłady) Istnieje kilka rodzajów zaimków. Podział ten ma związek z funkcją, jaką pełnią poszczególne zaimki. Wyróżniamy: Zaimki osobowe (dotyczące osób), np. ja, ty,...
Zastanawiasz się, po co w ogóle ktoś wymyślił środki stylistyczne zwane epitetami? Gdyby nagle z dzieł literackich poznikały wszystkie epitety – wiele utworów czytałoby się o wiele trudniej. Jeśli nie wierzysz – wyobraź sobie, że z baśni Andersena „Brzydkie kaczątko” znikają wszystkie przymiotniki, rzeczowniki i imiesłowy, które dotąd wiele mówiły o bohaterze, innych postaciach, elementach krajobrazu, zjawiskach i rzeczach. Albo wyobraź sobie, że czytając książkę, już nigdy nie spotkasz epitetu, który określa kolor – nic nie będzie ani czerwone, ani zielone, ani błękitne. Teraz już wiesz, że epitety są po prostu brdzo potrzebne. Sprawdź, co musisz o nich wiedzieć. Spis treści: Czym jest epitet? Jak rozpoznać epitet? Rodzaje epitetów z przykładami Jaką rolę pełnią epitety? Czym jest epitet? Wyjaśnienie słowa epitet należy zacząć od tego, że po grecku epitethon oznacza przydawkę – dokładnie tak, jak część zdania określająca rzeczownik. Najprościej mówiąc, epitet to wyraz określający rzeczownik. Zgodnie z definicją podaną w „Poetyce stosowanej” B. Chrząstowskiej i S. Wysłouch epitet może tylko modyfikować znaczenie rzeczownika np. „gorzka sława” lub je zmieniać np. „suchy ocean”. Epitetem może być przymiotnik, imiesłów lub rzeczownik. Epitet może być mniej lub bardziej wyszukany i opisywać rzecz, osobę lub zjawisko na rozmaite sposoby. Przykłady epitetów to: krąg promienisty, okienne szpary, pyszne rogaliki, słoneczny dzień, łzy rzęsiste, czyste złoto, brylantowe gody, brylantowa rosa, brylant pierwszej wody, czarodziejska różdżka, czapka niewidka, statek widmo, pierzchające myśli, krzyczące kolory, rozkołatane serce, niezastąpiony nauczyciel. Jak rozpoznać epitet? 1. Epitet ma...
![Najważniejsze informacje o czasowniku: definicja, pytania, odmiana, tryby [dużo przykładów]](https://s3.mamotoja.pl/newsy/najwazniejsze-informacje-o-czasowniku-definicja-pytania-odmiana-tryby-duzo-przykladow-121013-4_3_800.jpg)
Sama myśl o informacjach na temat czasownika przyprawia o zawrót głowy? Spokojnie. To tylko pozornie jedna z trudniejszych części mowy . Wszystkie tajemnice czasowników da się poznać, zrozumieć i zapamiętać. Zarówno jeśli chodzi o rodzaje, tryby i formy. Spis treści: Co to jest czasownik? Na jakie pytania odpowiada czasownik? Odmiana czasownika, przez co odmieniają się czasowniki Czasowniki osobowe i nieosobowe Czasowniki dokonane i niedokonane Co to jest czasownik? Czasownik to część mowy, dzięki której nazywamy czynności i stany. Można spotkać się również z informacją, że za pomocą czasownika można także nazywać wydarzenia. Przykłady czasownika w zdaniu: Idę do domu. Pomalowałam ściany na niebiesko. Upieczesz te pyszne pierniczki? Ania prawie zwariowała ze szczęścia. Dziecko gorączkowało cały wieczór. Kuba zbladł jak ściana. Jak widać – czasowniki rzeczywiście mogą oznaczać zarówno czynności (idę, pomalowałam, upieczesz), jak i stany (zwariowała, gorączkowało, zbladł). Na jakie pytania odpowiada czasownik? Najprościej mówiąc, czasownik odpowiada na pytania: Co robi? Co się z nim dzieje? Tak naprawdę jednak czasowniki odpowiadają na dużo więcej pytań. Pytania o czynność mogą przecież brzmieć: co robi? co robię? co robisz? co robimy? co robicie? co robią? (przykłady: idzie, idę, idziesz, idziemy, idziecie, idą) co zrobił? co zrobiła? co zrobiło? co zrobiłem? co zrobili? co zrobiliśmy? co zrobiliście? (przykłady: szedł, szła, szło, szedłem, szłam, szliśmy, szliście, szli) co zrobi? co zrobię? co zrobisz? co zrobimy? co zrobicie? co zrobią? co zrobimy? co zrobicie? (przykłady: pójdzie, pójdę, pójdziesz, pójdziemy, pójdziecie, pójdą) Jeśli chodzi o pytania czasownika o stan, mogą brzmieć nie tylko...
