Nazwiska ukraińskie: jakie są, pochodzenie, cechy charakterystyczne
Adobe Stock
Aktualności

Nazwiska ukraińskie: cechy charakterystyczne, pochodzenie. Wiele z nich to nazwiska Polaków

Jakie są nazwiska ukraińskie? Jak wyglądają ukraińskie nazwiska męskie i żeńskie. Jakie jest ich pochodzenie, które są szlacheckie? Okazuje się, że nazwiska ukraińskie w Polsce są bardzo popularne – sprawdź, czy nosi je ktoś z twojego najbliższego otoczenia.

Niektóre nazwiska ukraińskie mogą brzmieć bardzo znajomo dla użytkowników języka polskiego. Język polski i ukraiński należą do tej samej rodziny języków słowiańskich (choć język polski należy do grupy języków zachodniosłowiańskich, a ukraiński – do wschodniosłowiańskich). Nie bez znaczenia jest też fakt, że nasze kraje ze sobą sąsiadują, a ich historia nieraz mocno się ze sobą splatała. Istotne jest też to, że od lat w Polsce mieszka sporo osób pochodzenia ukraińskiego.

Spis treści:

Jakie są nazwiska ukraińskie: cechy charakterystyczne

Nazwiska ukraińskie mają charakterystyczne końcówki:

  • -uk (np. Kowalczuk)
  • -enko (np. Poroszenko)
  • -ko (np. Bojko)


a także:

  • -nik (np. Kolesnik)
  • -szyn (np. Fedoriszyn)
  • -ar (np. Kobzar)


Wśród szlacheckich nazwisk ukraińskich, podobnie jak w przypadku nazwisk polskich, występują też nazwiska z końcówką

  • -ski/ska lub -skaja (np. Zelenski, Zelenska lub Zelenskaja),
  • -tsky/-tska (np. Chmielnicki).

Nazwiska ukraińskie – pochodzenie

Wiele nazwisk ukraińskich zawdzięcza swoje pochodzenie wpływom polskim. Dużo ma pochodzenie tureckie. Współczesne nazwiska ukraińskie mogą też nosić w sobie ślad pseudonimów kozackich np.:

  • Bulava,
  • Brzoza,
  • Zaderykhvist.  

Ukraińskie nazwiska męskie

Powstawały na bazie zawodu, wyglądu, imienia, pseudonimu oraz miejsca zamieszkania. Stąd takie nazwiska jak:

  • Rymar,
  • Kobzar,
  • Tokar,
  • Berdnik,
  • Andrejko,
  • Sasko,
  • Dziuba,
  • Kliczko,
  • Petrenko,
  • Dniprenko,
  • Orlenko.

Ukraińskie nazwiska żeńskie 

Mają pochodzenie takie samo jak męskie i najczęściej mają też taką samą końcówkę. Wyjątkiem są nazwiska kończące się na -iuk i -uk, które zyskały ostatnio żeńską końcówkę -czka i -uk. Dlatego można spotkać się z ukraińskimi nazwiskami żeńskimi, które brzmią np. tak: 

  • Serdiuczka (od Serdiuk),
  • Gonczurk (od Gonczaruk).


Wcale nie tak rzadkie są też nazwiska żeńskie brzmiące podobnie do polskich nazwisk w żeńskiej formie:

  • Michajlowskaja
  • Pototskaja.

Najpopularniejsze nazwiska ukraińskie

Na liście najpopularniejszych nazwisk ukraińskich, można natknąć się na tak znajomo brzmiące dla Polaków nazwiska jak Kowalczuk czy Szewczuk. Oto ranking najpowszechniejszych nazwisk ukraińskich:

  • Melnyk (-ik)
  • Szewczenko
  • Kowalenko
  • Bojko
  • Bondarenko
  • Tkaczenko
  • Krawczenko
  • Kowal
  • Kowalczuk
  • Olijnik (-yk)
  • Szewczuk
  • Polyszczuk
  • Tkaczuk
  • Sawczenko
  • Bondar
  • Marczenko
  • Rudenko
  • Moroz
  • Lysenko
  • Petrenko
  • Klymenko
  • Pawlenko


Sprawdź też: Ukraińskie imiona męskie i żeńskie plus tłumaczenie imion ukraińskich

Czy ukraińskie nazwiska się odmienia?

Tak, odmienia się zarówno ukraińskie nazwiska jak i imiona. Żeby ułatwić odmianę ukraińskich nazwisk, można poszukać pospolitych wyrazów, które podobnie odmieniają się przez przypadki. Przykład? Gdy nazwisko kończy się na „o” i jest poprzedzone spółgłoską „k”, wzorem może być wyraz „matka”.

Poprawna odmiana prezentuje się następująco:

  • Mianownik (kto, co?): Dmytro Klymenko
  • Dopełniacz (kogo? czego?): Dmytra Klymenki
  • Celownik (komu? czemu?): Dmytrowi Kymence
  • Biernik (kogo? co?): Dmytra Klymenki
  • Narzędnik (z kim? z czym?): Dmytrem Klymenką
  • Miejscownik (o kim? o czym?): Dmytrze Klymence.

Nazwiska ukraińskie w Polsce

Okazuje się, że wiele polskich nazwisk ma lub może mieć pochodzenie ukraińskie. I by tak było – wcale nie muszą być to nazwiska zakończone na -enko, -o (jak np. Popiełuszko), czy -uk (np. Hawryluk).  

Co ciekawe, nazwiska pochodzenia ukraińskiego w Polsce noszą nie tylko mieszkańcy terenów przy granicy z Ukrainą, a we wszystkich województwach kraju. Niewykluczone, że ukraińskie korzenie ma naprawdę wiele polskich rodzin. 

Dowodzą tego przykłady takich nazwisk.:

  • Wasiak, Wasilewski, Wasilczuk  – pochodzą od ukraińskiej formy imienia Baliki, czyli Vasyl,
  • Jurczak – pochodzi od ukraińskiej formy imienia Jerzy, czyli Jurij,
  • Kalinowski – pochodzenie nazwiska może być zarówno polskie, jak i ukraińskie, ponieważ polskie słowo „kalina” i ukraińskie „калина” oznacza to samo – w obu krajach występują również nazwy miejscowości utworzone od słowa kalina/калина).

 
Źródła: 

  1. O. Baranivska: Wpływy wschodniosłowiańskie (ukraińskie) w nazwiskach mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego „Postscriptum Polonistyczne” 2009, nr 3, 
  2. Список найпоширеніших прізвищ в Україні [stan na 10.03.2022]

Zobacz także:

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA