Oznaki wiosny można zauważyć w przydomowych ogródkach, na łąkach, w lesie i w miastach. Miasta są z reguły cieplejsze niż tereny wiejskie i podmiejskie, dlatego tam rośliny szybciej kwitną lub wypuszczają pierwsze listki. Czy wiesz, że pierwsze zwiastuny wiosny możecie zaobserwować już pod koniec stycznia?
Sprawdź, na co zwracać szczególną uwagę podczas szukania wiosny z przedszkolakiem lub starszym dzieckiem, by nie przeoczyć dowodów na to, że wiosna lada chwila rozpocznie swe panowanie.
Spis treści:
Najczęściej, szukając oznak nadchodzącej wiosny, patrzymy pod nogi, wypatrując pierwszych źdźbeł trawy i wiosennych kwiatów. Jednak wiosnę zwiastują nie tylko rośliny, ale też owady i zwierzęta. Dlatego warto podnieść wzrok, a także nadstawić uszu – już od lutego ptaki zaczynają inaczej się odzywać, a sikorki nawet w styczniu potrafią zaglądać do zeszłorocznych budek lęgowych, sprawdzając, gdzie w tym roku założyć gniazdo. Do kraju wracają też ptaki, które opuściły Polskę jesienią. I nie są to tylko bociany, których wszyscy wiosną wypatrują.
Pierwszym zwiastunem wiosny może być zaobserwowany przelatujący w powietrzu owad. Czasami są to wyraźnie ciepłe promienie słońca i świergot ptaków, a czasami wychylający głowę spod śniegu przebiśnieg, pracowite stukanie dzięcioła albo znalezione w lesie poroże jelenia (jelenie zrzucają je na wiosnę).
Poniżej wymieniamy, pokazujemy i opisujemy najczęściej spotykane oznaki wiosny w przyrodzie, dzieląc je na te roślinne i zwierzęce. Podpowiadamy też, gdzie ich szukać, a warto zacząć to robić już w lutym.
Dawniej ludzie wypatrywali pierwszych oznak wiosny od Środy Popielcowej. Początek Wielkiego Postu uważali za czas, gdy wiosna jest już bliżej niż dalej. Lecz nie bez powodu powstało też przysłowie: Święta Agnieszka wypuszcza skowronka z mieszka, które oznaczało, że ptaki te mogą pojawić się już 21 stycznia...
Aktualnie:
Wiosną wszyscy wypatrujemy pierwszych pękających pąków, bazi, pierwszych zielonych kęp trawy oraz barwnych kwiatów. I właśnie te ostatnie są najbardziej efektowną i dobitną oznaką wiosny. Pierwsze wiosenne kwiaty są drobne i najczęściej jednobarwne. Na te bardziej okazałe i kolorowe trzeba poczekać dłużej. Poniżej pokazujemy na zdjęciach i opisujemy jedne z najwcześniejszych roślinnych oznak wiosny.
Pierwsze, bo już w lutym lub marcu pojawiają się śnieżyczki przebiśniegi. To delikatne białe kwiatki z wąskimi podłużnymi listkami i śnieżnobiałymi płatkami. Kwiaty zwisają z cienkich łodyżek i zamykają się na noc. Zapylane są przez owady, więc i za nimi można się już rozglądać wokół przebiśniegów. Kwiaty te naturalnie rosną w Polsce na południu kraju i są pod ochroną. W pozostałych jego częściach znajduje się je w ogrodach lub w ich pobliżu.
Najczęściej rosną w starych lasach na terenie całej Polski. Łodyżki kwiatowe mają 20-30 cm długości i są owłosione. Na nich pojawiają się białe kwiatki o sześciu płatkach. Płatki te na końcach stają się różowawe. Kwiaty zamykają się i zwisają o zmroku. One także zapylane są przez owady. Uwaga! Zawilec jest rośliną trującą – tak samo jak wszystkie jaskry, do których rodziny zawilec należy.
Przylaszczki upodobały sobie głównie lasy liściaste na terenie całej Polski. Osiągają wysokość ok. 15-20 cm. Przylaszczki mają niebiesko-fioletowe kwiatki o średnicy 1,5-3 cm. Pojawiają się one przed młodymi listkami – część listków może pozostawać zielona od poprzedniego roku. Listki są wyraźnie trójdzielne. Jedna roślina kwitnie ok. 3 tygodni, ale pojedynczy kwiat więdnie już po 8 dniach. Przylaszczki potrafią żyć 100 lat i także są roślinami trującymi z rodziny jaskrowatych.
Fachowo nazywane są knieciami błotnymi. W Polsce najłatwiej je spotkać na podmokłych łąkach i przy podmokłych rowach przydrożnych. Rosną w kępach, które składają się z licznych nerkowatych liści oraz żółtych, błyszczących kwiatów o średnicy do 4 cm. Każdy kwiat ma 5 płatków. Kaczeńce potrafią pojawić się na łąkach już w marcu. Skutecznie przyciągają owady i są roślinami miododajnymi. To także jest roślina trująca – nawet bydło omija ją szerokim łukiem, gdy jest świeża. Suszona traci swoje trujące właściwości.
Niektóre krzewy także kwitną wczesną wiosną. Należy do nich wawrzynek wilczydełko, który jest dość rzadką rośliną, ale spotyka się go w całej Polsce w cienistych lasach liściastych i w mieszanych zaroślach. Między lutym a kwietniem obsypuje się różowymi (czasami białymi) kwiatami i dzieje się to, zanim jeszcze wypuści listki. Kwiaty są drobne, mają do 1,5 cm średnicy i cztery płatki. Nektar tej rośliny odżywia pszczoły i motyle dzienne. Wawrzynek wilczydełko jest rośliną silnie trującą – nawet 1-2 owoce zjedzone przez dziecko mogą je zabić. Objęty jest częściową ochroną.
Jedną z pierwszych oznak wiosny są pąki na modrzewiach. Modrzewie, choć należą do rodziny sosnowatych, gubią igły na zimę. Młode pędy modrzewi są żółto-brązowe albo malinowe i mają woskowy nalot. Wczesną wiosną na pędach pojawiają się miękkie żywo zielone igiełki, które początkowo przylegają do siebie, a później koliście się otwierają i wydłużają.
Zielone lub białe, malutkie kwiatki o słodkiej, przyjemnej woni mogą rosnąć w parkach lub chociażby przy ogrodzeniach posesji. Na poniższym zdjęciu fiołki wonne (fiołki leśne wyglądają nieco inaczej).
Fiołki. Źródło: Adobe Stock
Pojawiają się często jeszcze w marcu, ale ich prawdziwy wysyp następuje zwykle do połowy kwietnia. Są popularną ozdoba przydomowych ogródków, ale najbardziej spektakularnie wyglądają na naturalnych łąkach. Najliczniej wyrastają na tych, na których wypasane były owce. W Polsce wiele osób podróżuje wiosną na Podhale, gdzie różnobarwne krokusy pojawiają się na łąkach w olbrzymiej liczbie.
Żonkile kwitnąć zaczynają na przełomie marca i kwietnia. Występują w kolorze intensywnie żółtym, kremowym lub białym. W Polsce rzadko rosną dziko, zwykle są uprawiane w przydomowych ogródkach lub szklarniach. Naturalne stanowiska żonkili występują w Portugalii i Hiszpanii. W Polsce żonkile są mocno kojarzone z wiosną.
Jelenie w końcu lutego gubią poroże. To samo dzieje się na początku lutego z porożem łosi (najstarsze osobniki gubią je już w listopadzie). Oznaką wiosny jest też powrót do Polski migrujących ptaków. Pierwsze wracają skowronki, później pliszki, zięby, rudziki, drozdy, szpaki, kopciuszki (na zdjęciu poniżej) i inne wiosenne ptaki.
Kopciuszek to ptak ostrożny, ale nie kryje się przed człowiekiem. Przebywa na terenie całej Polski, także w miastach, ale najliczniej w górach. Jest ruchliwy i szybko przelatuje na krótkie odległości. Zatrzymuje się w danym miejscu na krótką chwilę i odlatuje dalej. Jest wielkości wróbla, ale znacznie smuklejszy i ma rudy ogonek, którym często rusza. Kopciuszków można wypatrywać już w marcu.
Skowronki wracają do Polski w lutym lub na początku marca. Mamy ich u siebie ok. 7 milionów par, co stanowi ok. 30 proc. populacji skowronka w Europie. Najłatwiej go spotkać na wsi, nad łąką lub polem. To malutki ptaszek, którego łatwiej usłyszeć niż zobaczyć – śpiewa cały czas, gdy unosi się w powietrzu, od wschodu do zachodu słońca.
Bociany wracają do Polski w marcu. Odszukują swoje gniazdo z poprzedniego roku, reperują je i w nim składają jaja. I tak potrafi dziać się przez długie lata. Bocian biały jest dużym ptakiem – ma ok. metra długości i metra wysokości, a jego rozpiętość skrzydeł wynosi nawet dwa metry. Najłatwiej spotkać go w jego gnieździe lub podczas żerowania na łąkach, zwłaszcza podmokłych, polach i mokradłach.
Bocian fot.: Joachim Neumann/Adobe Stock
Wiosną jako pierwsze zobaczyć można cytrynowo żółte lub zielonkawo-białe cytrynki listkowce oraz barwne rusałki.
Cytrynki zimują w opadłych liściach i są pospolitym gatunkiem motyla na terenie całej Polski. Wczesną wiosną najpierw pojawiają się samce – są cytrynowo żółte. Motyle te budzą się jako pierwsze i jako pierwsze znikają z naszych łąk i ogrodów, nie przepadają bowiem za wysokimi temperaturami.
Latolistek Cytrynek. Fot. Adobe Stock
Rusałki pokrzywniki, które zimują w jaskiniach, piwnicach i na poddaszach, budzą się do życia w marcu. Mają czerwono-ceglaste skrzydła z licznymi czarnymi i żółtymi plamkami.
Rusałka pokrzywnik. fot. Adobe Stock
Zobacz też:
Rabat 20% na kolczyki oraz akcesoria przy zakupach za min. 299 zł. Rabat 20% na zegarki do 8 000 zł. Szczegóły w salonach i na wkruk.pl
Rabat 40% na wszystkie nieprzecenione produkty dostępny na christianlaurent.eu. Wpisz w polu kod rabatowy tuż przed finalizacją zamówienia. Szczegóły na stronie.
Rabat 20% na cały asortyment marki Awesome Cosmetics. Oferta i szczegóły dostępne na awesomecosmetics.eu
Twoje ulubione produkty w wyjątkowych cenach. Rabat do -40% na wybrany asortyment dostępny na cocolita.pl. Szczegóły na stronie.
Rabat nalicza się automatycznie w koszyku. Oferta dostępna na aniakruk.pl. Promocja obowiązuje na prawie całą ofertę, z wyjątkiem produktów przecenionych, kart podarunkowych i zestawów. Szczegóły na stronie.
Rabat 20% na cały asortyment dostępny na naoko-store.pl, w butiku w Poznaniu (Posnania), Warszawie (Elektrownia Powiśle) oraz Łodzi (Manufaktura). Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.
Pojęcie „przesilenie wiosenne” ma dwa znaczenia. Jest to pora roku obejmująca koniec zimy i początek wiosny, ale też pogorszenie samopoczucia, które przypada na ten sam okres. Nazywa się je też syndromem zmęczenia wiosennego. Oba zjawiska występują w marcu i kwietniu. Zajmiemy się przesileniem wiosennym w tym drugim znaczeniu. Sprawdź, jakie są przyczyny przesilenia wiosennego, jak się ono objawia i jak można je pokonać. Spis treści: Co to jest przesilenie wiosenne? Przesilenie wiosenne – objawy Co na przesilenie wiosenne, czyli jak przetrwać wiosenne osłabienie Kiedy się kończy przesilenie wiosenne Co to jest przesilenie wiosenne? Przesilenie wiosenne to gorsze samopoczucie , na które skarży się wiele osób w końcówce zimy i na początku wiosny. Zjawisko to dotyka 50-60 proc. osób dorosłych, u dzieci najczęściej nie obserwuje się objawów przesilenia wiosennego (jeśli dziecko wykazuje objawy przesilenia wiosennego, przyczyn gorszego samopoczucia należy upatrywać w spadku odporności, braku witamin – na pewno warto skonsultować się z lekarzem, który zbada dziecko i zleci podstawowe badania krwi). Szczególnie podatne na syndrom zmęczenia wiosennego są osoby wrażliwe na gwałtowne zmiany warunków atmosferycznych (wiatr, skoki temperatury i ciśnienia atmosferycznego) i ludzie przewlekle chorzy. Pogorszone samopoczucie i inne objawy przesilenia wiosennego zwykle ustępują samoistnie . Istnieją jednak sposoby, aby zmniejszać ryzyko ich pojawienia się lub przyspieszyć ich ustępowanie. Uwaga! Przesilenie wiosenne może sprzyjać rozwojowi depresji lub nerwicy. Zwiększone ryzyko występuje u osób ze skłonnością do tych chorób i długotrwale pozostających w trudnej, stresującej sytuacji życiowej. Przesilenie wiosenne – objawy Objawy przesilenia wiosennego najbardziej dokuczają osobom cierpiącym na choroby przewlekłe –...
Kalendarzowy pierwszy dzień wiosny na półkuli północnej zawsze wypada 21 marca . Natomiast astronomiczna wiosna przypada na moment, gdy zrównuje się długość dnia z długością nocy – i dzień, i noc trwa po 12 godzin. To tak zwany moment przesilenia wiosennego, zwany również równonocą wiosenną. Nie możesz się doczekać pierwszego dnia wiosny? Zobacz, kiedy przypada ten dzień w 2024 roku i jak można go świętować. Spis treści: Pierwszy dzień wiosny: kiedy w 2024 roku? Pierwszy dzień wiosny – polskie zwyczaje i tradycje Pierwszy dzień wiosny – zwyczaje na świecie Pierwszy dzień wiosny: kiedy w 2024 roku? Na półkuli północnej pierwszy dzień kalendarzowej wiosny przypada w 2024 roku we wtorek 21 marca, natomiast pierwszy dzień astronomicznej wiosny wypadnie 20 marca, w środę, punktualnie o godzinie 4:07. Dlaczego 20 marca? Ponieważ właśnie wtedy dojdzie do zrównania dnia z nocą. Odtąd dzień będzie stawał się coraz dłuższy. Ile zatem trwa pierwszy dzień wiosny? Dokładnie dwanaście godzin i ani minuty dłużej. Co ciekawe – z upływem lat termin rozpoczęcia astronomicznej wiosny będzie wypadał coraz wcześniej. Od 2044 roku będzie to 20 lub nawet 19 marca. Ostatni raz pierwszy dzień kalendarzowej i astronomicznej wiosny zbiegł się tego samego dnia (czyli 21 marca) w 2011 roku. Wiosna meteorologiczna: co to jest? Poza wiosną kalendarzową i astronomiczną mówi się również o wiośnie meteorologicznej (zwanej też termiczną lub klimatologiczną). Jak podaje IMGiW, wiosna meteorologiczna trwa już od 1 marca i potrwa do 31 maja. Ten czas przyjęli meteorolodzy i klimatolodzy, by porównywać okresy tej samej długości w różnych latach (m.in. jeśli chodzi o temperaturę, opady i inne dane statystyczne). Pierwszy dzień wiosny: polskie zwyczaje i tradycje Nasi przodkowie nie zawsze...
Od kiedy sprawowany jest obrzęd topienia marzanny? Jak może wyglądać w XXI wieku? Czy można topić marzannę, nie obawiając się, że straż miejska wlepi nam mandat za zanieczyszczanie środowiska? I czym właściwie ta marzanna jest? Spis treści: Czym jest marzanna, skąd się wzięła i co symbolizuje? Jak wygląda marzanna? Kiedy topi się marzannę i jak robiono to dawniej? Jak wygląda topienie marzanny dzisiaj? Czym jest marzanna, skąd się wzięła i co symbolizuje? Marzanna to słomiana kukła, którą zwykło się uznawać za symbol zimy, chorób i śmierci. Dawniej zima dawała się we znaki nawet najbogatszym, nie mówiąc o najuboższych warstwach społecznych, dla których zimowe miesiące często oznaczały głód, zarazy i śmierć. Zwyczaj topienia marzanny miał symbolizować przeganianie niosącej tyle zła zimy. I podchodzono do niego bardzo serio. Nazwa „marzanna” pochodzi o imienia słowiańskiej bogini zimy, śmierci i odrodzenia – Marzanny. W różnych częściach Europy występowała ona również jako: Marzana, Mora, Morena, Morana, Marena, Morzyca, Morowa Panna, Śmiercicha, Śmiertka lub Śmierć. Słowiańska bogini Marzanna jest odpowiednikiem rzymskiej bogini Ceres (greckiej Demeter), czczonej jako patronka zaświatów, ale także urodzaju i odradzania się natury. Bogini Ceres po czasie spędzonym w krainie umarłych wraca na ziemię, błogosławiąc polom, łąkom, rolnikom i pasterzom. Tradycja topienia marzanny na ziemiach polskich sięga czasów wczesnego średniowiecza. O tym obrzędzie wspominał już dawny kronikarz, Jan Długosz, ubolewając, że pogański lud wciąż czci boginie: Dianę (Dziewannę) i Ceres (Marzannę). Przez całe wieki Kościół wydał wiele zakazów związanych z wiarą w oba bóstwa, dotyczyły również topienia marzanny. Mimo to tradycja przetrwała do dziś. Jak wygląda marzanna? Marzanna od początku miała wygląd...
