Pomysłodawcy akcji "Podziel się jajeczkiem" z łódzkiej kliniki leczenia niepłodności mówią o podzieleniu się jajeczkiem, czyli oddaniu komórki jajkowej kobietom, które nie mogą zajść w ciążę. Świadomie nawiązują do akcji typu "podziel się szpikiem", której celem jest ratowanie życia. Jednak oddanie komórki jajowej może powodować określone konsekwencje, z których nie zawsze dawczynie komórek zdają sobie sprawę.
W Polsce brakuje uregulowań prawnych dotyczących dawstwa komórek jajowych i banków nasienia. Banki nasienia i banki komórek jajowych są jednak tworzone przy niektórych klinikach leczenia niepłodności. Dawstwo nasienia i komórek jajowych opiera się na dyrektywach Komisji Europejskiej.
W łódzkiej klinice Salve Medica dawczynią komórek jajowych może być każda kobieta, która jest zdrowa, ma mniej niż 35 lat, nie ma nałogów, rodzinne nie występuje u niej cukrzyca, nadciśnienie, choroby genetyczne, ma ujemne wyniki badań w kierunku HIV, HBS, HCV, WR. Przechodzi też szereg badań krwi. Klinika preferuje też dawstwo rodzinne. Za oddanie komórki ma otrzymać 4 tys. zł, co ma być rekompensatą za poświęcony czas i ewentualne ryzyko powikłań.
Oddawanie komórek jajowych jest też możliwe w niektórych innych klinikach niepłodności. W klinice Invicta program dawstwa komórek jajowych jest adresowany do kobiet, które zamierzają poddać się zapłodnieniu pozaustrojowemu in vitro. W wyniku stymulacji hormonalnej, jakiej są poddawanie, zwykle pobiera się znacznie więcej komórek jajowych, nie wszystkie z nich są następne zapładniane. Pozostałe komórki jajowe można oddać innym parom. Za oddanie komórek klinika nie płaci, za to pary, które zdecydują się na oddanie komórek płacą później mniej za dalsze procedury in vitro lub zyskują możliwość bezpłatnego wykonania in vitro.
Biorczyniami komórek jajowych może być kobieta, której z powodu wieku wygasła czynność jajników. Biorczyniami mogą być też kobiety, które przeszły leczenie onkologiczne (niekiedy powikłaniem leczenia onkologicznego jest niemożność posiadania własnego potomstwa, o ile wcześniej komórki jajowe nie zostały zmagazynowane), a także kobiety, które mają choroby genetyczne i boją się je przenieść na potomstwo.
Akcja "podziel się jajeczkiem" wzbudza kontrowersje. Jest ryzyko, że z powodu proponowania 4 tys. zł zadośćuczynienia będą się zgłaszać kobiety w trudnej sytuacji finansowej, które nie będą brały pod uwagę późniejszych konsekwencji zdrowotnych, jakie może spowodować sztuczna stymulacja jajników w celu wytwarzania dodatkowych komórek jajowych.
Zobacz też: Zamrażanie jajeczek: sposób na przedłużenie płodności?
Banki komórek jajowych, podobnie jak banki nasienia, wzbudzają też kontrowersje etyczne. Dawcy nasienia i dawczynie komórek jajowych często nie zdają sobie sprawy z tego, że konsekwencją oddawania w ten sposób komórek jajowych czy nasienia, czyli własnego materiału genetycznego, może być to, że w przyszłości ich dzieci będą miały przyrodnie rodzeństwo, o którego istnieniu nie będą nawet wiedziały. Jest możliwe, że po latach przyrodnia siostra zwiąże się z bratem, co może powodować skutki zdrowotne dla ich potomstwa.
Zobacz też film: Jak dochodzi do zapłodnienia komórki jajowej
1. Endometrioza a płodność Często spotykaną potencjalną przyczyną niepłodności jest endometrioza , czyli schorzenie charakteryzujące się obecnością komórek endometrium poza jamą macicy. Objawia się bólami w podbrzuszu, bolesnym miesiączkowaniem czy współżyciem seksualnym. O ile związek zaawansowanej endometriozy, która prowadzi zazwyczaj do powstawania masywnych zrostów, z niepłodnością jest oczywisty, o tyle wpływ jej łagodnej postaci na zmniejszony potencjał rozrodczy pozostaje wciąż niejasny. Zarówno w przypadku łagodnej, jak i zaawansowanej choroby, optymalnym postępowaniem jest chirurgiczne usunięcie ognisk endometriozy (najlepiej w laparoskopii) i jak najszybsze zastosowanie technik wspomaganego rozrodu. 2. Wiek kobiety a płodność Bardzo poważnym problemem jest zaawansowany wiek kobiety oraz przedwczesne wygasanie czynności jajników. Wiek jest jednym z najważniejszych czynników determinujących powodzenie zarówno w cyklach samoistnych, jak i in vitro . Niewielki spadek płodności obserwuje się już po skończeniu 30. roku życia, który po 35. roku znacznie przyspiesza, by w wieku 45 lat osiągnąć wartości minimalne. Priorytetem w tej grupie kobiet jest maksymalne skrócenie diagnostyki i jak najwcześniejsze przejście do programu zapłodnienia pozaustrojowego często z wykorzystaniem komórki jajowej od dawczyni. Dowiedz się, komu przysługuje refundacja in vitro 3. Przyczyna niepłodności nie jest znana Dość dużą grupę par (ok. 15 a może nawet 20%) obejmuje niepłodność niewyjaśnionego pochodzenia. U tych par dotychczasowo wykonane rutynowe badania na niepłodność nie wykazały przyczyny kłopotów z zajściem w ciążę. Najczęściej proponowanym postępowaniem jest zwiększenie szans na ciążę, które polega na farmakologicznej stymulacji owulacji u jajeczkujących przecież kobiet (zamiast jednej komórki jajowej uzyskuje się dwie...
Coraz więcej Polek decyduje się na dziecko po 40. roku życia. Co na to medycyna? Każda kobieta rodzi się z określoną pulą jajeczek. Im jest starsza, tym liczba jajeczek maleje . Badania pokazały, że statystyczna kobieta po 30. roku życia ma "w rezerwie" około 12% jajeczek zdolnych do zapłodnienia, a po 40. roku życia już tylko 3%. Zwiększa się średnia wieku przyszłych mam, ale też coraz więcej z nich ma problem z naturalnym poczęciem dziecka (szacunkowo jest to około 20% par w Polsce). Na szczęście mogą one skorzystać różnych metod, które mogą im pomóc zajściu w ciążę. Do takich metod zaliczamy: stymulacje hormonalne, inseminację, zapłodnienie in vitro , zamrażania komórek jajowych , skorzystanie z komórek anonimowych dawczyń. Dzięki nim kobiety np. po 40. roku życia lub w trakcie leczenia onkologicznego mogą urodzić dziecko. Zobacz także: Jak osoby chore na raka mogą zachować płodność? Anonimowa dawczyni komórek jajowych - kto może nią zostać? Anonimową dawczynią komórek jajowych może zostać kobieta poniżej 32. roku życia. Musi ona przejść szereg badań potwierdzających dobry stan zdrowia oraz urodzić przynajmniej jedno zdrowe dziecko. Często anonimowymi dawczyniami zostają pacjentki klinik leczenia niepłodności , które decydują się na procedurę zapłodnienia in vitro . Zwykle pobiera się od nich wiele komórek jajowych. Część z nich może przekazać kobietom, które są niepłodne. Z jakich procedur mogą skorzystać pary, u których jeden z partnerów jest niepłodny? Mogą skorzystać materiału anonimowego dawcy. Jeśli niepłodny jest mężczyzna , może on skorzystać z nasienia anonimowego dawcy. Jeśli niepłodna jest kobieta, może skorzystać z komórek jajowych anonimowej dawczyni. Zabiegi in vitro z komórkami anonimowych dawczyń dają dziś szansę na macierzyństwo tym kobietom, które z...
Czy osoby chore na nowotwory mogą mieć dzieci? dr n. med. Sławomir Sobkiewicz: U 99% chorych chemioterapia i radioterapia niszczy plemniki czy komórki jajowe. Nie oznacza to jednak, że takie osoby nie będą mogły mieć własnych dzieci. Muszę tylko przed rozpoczęciem leczenia onkologicznego wiedzieć, że jest sposób na zachowanie płodności . Jak pokazały badania, co setna osoba chorująca na nowotwór jest w wieku rozrodczym, a możliwość posiadania potomstwa jest jednym z najbardziej motywujących czynników walki z chorobą. Jaki sposób zachowania płodności w przypadku chorych na raka ma Pan na myśli? Czy wszyscy mogą skorzystać z tej metody? Sławomir Sobkiewicz: Witryfikację gamet, czyli zamrożenie i przechowywanie komórek jajowych czy plemników. Należy je jednak pobrać przed rozpoczęciem leczenia. W praktyce komórki jajowe pobiera się u kobiet powyżej 18. roku życia (choć biologicznie jest to możliwe od 16. roku życia), natomiast plemniki pobiera się od mężczyzn powyżej 16. roku życia (choć można by również od 14. roku życia). Górną granicą - w obu przypadkach - jest 40. rok życia. Warto wiedzieć, że w przypadku osób małoletnich (przed uzyskaniem przez nie pełnoletności) wymagana jest zgoda zarówno ich opiekunów prawnych, jak i ich samych. Warto przeczytać: 5 pytań o przedłużenie płodności Jak wygląda zabieg pobrania komórek rozrodczych? Czy jest on skomplikowany? Sławomir Sobkiewicz: Pobranie i zamrożenie nasienia nie jest skomplikowane. Mężczyzna musi najpierw zrobić badanie na choroby przenoszone drogą płciową oraz przez krew. Następnie musi oddać jednorazowo lub kilkakrotnie nasienie . W przypadku kobiety jest to trochę bardziej skomplikowane. Musi być najpierw stymulowana lekami przez około 12-14 dni, a następnie przez pochwę pobiera się igłą płyn z jajników , w którym są komórki jajowe . Zamraża się...
