Przyjmowanie ukraińskich dzieci do szkoły – zasady, formy wsparcia, o co warto zadbać
Przyjmowanie dzieci ukraińskich do szkół stało się faktem. Każde dziecko w wieku szkolnym uciekające z Ukrainy będzie przyjęte do publicznej szkoły polskiej. Opisujemy, jakie zasady obowiązują przy zapisywaniu ukraińskich uczniów do szkoły i na co należy zwrócić uwagę, aby okres adaptacji ucznia z Ukrainy w polskiej szkole przebiegał jak najlepiej. Oto najważniejsze informacje dotyczące rozpoczęcia edukacji przez dzieci uchodźców na terenie Polski.
Blisko połowa uchodźców z Ukrainy to dzieci, które w chwili wybuchu wojny były w trakcie nauki szkolnej albo niebawem powinny ją rozpocząć. Polska prowadzi obecnie zapisy ukraińskich dzieci do szkół. Do 11 marca 2022 roku do polskich szkól zostało przyjętych około 11,5 tysiąca uczniów z Ukrainy. To niewielka część ukraińskich dzieci. W Polsce może być ich już ponad 500 tysięcy. Należy spodziewać się, że z tygodnia na tydzień uczniów z Ukrainy w polskich szkołach będzie coraz więcej.
Wszyscy uczniowie z Ukrainy mogą kontynuować edukację w polskich placówkach szkolnych, a dzieci, które niedługo wkroczą w wiek szkolny, będą mogły ją u nas rozpocząć. Procedury przyjmowania do szkoły zostały uproszczone, a rząd wraz z samorządami organizuje specjalne oddziały przygotowawcze dla dzieci z Ukrainy. Poniżej podajemy zasady, na jakich ukraińskie dzieci mogą uczęszczać do szkół w Polsce.
Spis treści:
Dzieci i młodzież z Ukrainy są przyjmowani do szkół publicznych na takich samych zasadach jak polskie dzieci. Może im jednak przysługiwać szereg dodatkowych zajęć. Co ważne: przyjęcia do szkół odbywają się przez cały czas trwania roku szkolnego. Ukraińskie dziecko może rozpocząć naukę w dowolnym momencie po przybyciu do naszego kraju.
„Przewidywaliśmy, że proces zapisywania się do szkół będzie odroczony, bo najpierw trzeba przybyć, zakwaterować się, odetchnąć nieco, wypocząć, zdjąć z siebie traumę, którą przeżywali. Dopiero wtedy jest decyzja o pójściu do szkoły” – mówił minister edukacji Przemysław Czarnek podczas briefingu prasowego 6 marca 2022.
Do jakiej szkoły można zapisać dziecko z Ukrainy?
Obowiązek przyjęcia ukraińskiego dziecka do szkoły podstawowej ma publiczna szkoła podstawowa, w rejonie której zamieszkuje obecnie dziecko. Pozostałe publiczne szkoły podstawowe, a także licea, technika i szkoły branżowe, przyjmą ukraińskich uczniów wtedy, gdy mają wolne miejsce.
Jak powinien wyglądać wniosek o przyjęcie dziecka do szkoły?
Aby dziecko z Ukrainy mogło rozpocząć naukę w szkole podstawowej, należy złożyć wniosek do dyrektora szkoły o przyjęcie dziecka. Wniosek o przyjęcie dziecka z Ukrainy do szkoły może przyjąć formę podania. Treść można sformułować następująco: Zwracam się z prośbą o przyjęcie do szkoły mojego syna/mojej córki – tu trzeba podać imię i nazwisko dziecka – urodzonego/urodzonej dnia – tu data urodzin. Do lutego 2022 roku syn/córka uczył się/uczyła się w (podać w której klasie, np. III) klasie – tu podać rodzaj szkoły, np. szkoły podstawowej – w – tu podać miejscowość – w Ukrainie. Zobacz też: Jak napisać podanie do szkoły?
Jakie dokumenty mogą być potrzebne?
Przy zapisie dziecka z Ukrainy do szkoły rejonowej może być potrzebny dokument zaświadczający zamieszkanie w rejonie szkoły:
- w przypadku uchodźców z Ukrainy wynajmujących w Polsce mieszkanie może to być umowa najmu,
- jeśli ukraińskie dziecko wraz z rodzicami jest w gościnie u polskiej rodziny – może to być oświadczenie osoby, u której mieszka rodzina dziecka,
- gdy dziecko mieszka tymczasowo w obiekcie gminnym – konieczne może być zaświadczenie z Urzędu Gminy.
Warto zawczasu zapytać w szkole, jak należy poświadczyć zamieszkanie przez dziecko w rejonie szkoły, do której ma ono uczęszczać. Uwaga! Do zapisania ukraińskiego dziecka do szkoły nie jest potrzebny PESEL ani dziecka, ani rodzica.
Do jakiej klasy trafi dziecko z Ukrainy?
Ustalenie klasy, w której będzie kontynuowana nauka, odbywa się na podstawie liczby ukończonych klas w szkołach na Ukrainie. Można to udokumentować świadectwami ze szkół ukraińskich – jeśli je mamy (nie trzeba tłumaczyć ich u przysięgłego tłumacza). W przypadku braku świadectw, rodzic składa oświadczenie o ukończonej dotychczas przez dziecko liczbie klas w Ukrainie. Decyzję o przyjęciu dziecka do odpowiedniej klasy podejmuje dyrektor placówki.
Ilu ukraińskich uczniów można przyjąć do klasy?
MEiN wydał rozporządzenie – Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 9 marca 2022 – zmieniające dopuszczalną liczbę dzieci w klasach szkół publicznych, aby stworzyć więcej miejsc dla ukraińskich dzieci.
W nowelizacji zapisano, że liczba ta zostaje zwiększona w klasach I-III do 29 uczniów. Oznacza to, że jeśli klasa liczy 25 uczniów, można do niej dołączyć 4 uczniów z Ukrainy, a jeśli w klasie uczy się 28 dzieci, można do niej dołączyć tylko jedno dziecko z Ukrainy.
Z kolei oddziały przedszkolne w szkołach, czyli tak zwane zerówki, będą mogły liczyć maksymalnie 28 dzieci.
Wsparcie w nauce języka polskiego
Olbrzymia większość dzieci ukraińskich nie zna języka polskiego. W takiej sytuacji możliwe jest zorganizowanie indywidualnego nauczania języka polskiego. Ale w związku z dużą liczbą dzieci ukraińskich, które przybywają do Polski, będą organizowane dla nich w szkołach specjalne oddziały przygotowawcze. W nich ukraińscy uczniowie nauczą się języka polskiego i wyrównają ewentualne braki w wiedzy z innych przedmiotów. Co ważne, w oddziale przygotowawczym dzieci mają prawo do opieki realizowanej w języku ojczystym – w tym celu do pomocy nauczycielowi i dzieciom będą zatrudniane osoby władające językiem ukraińskim lub rosyjskim.
Nauka w oddziale przygotowawczym ma trwać jeden rok szkolny. Czas ten może ulec skróceniu lub wydłużeniu w zależności od indywidualnych potrzeb dziecka.
Z kolei dzieci ukraińskie, które nie znają polskiego, a są przyjmowane do zwykłych klas, mają prawo do nie mniej niż 2 godzin dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego oraz do dodatkowych zajęć wyrównawczych z innych przedmiotów nauczania przez okres 12 miesięcy. Łączny wymiar dodatkowych zajęć z języka polskiego i zajęć wyrównawczych nie może przekroczyć 5 godzin tygodniowo. Co więcej, uczniowie podlegający obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, którzy nie znają języka polskiego albo znają go na niewystarczającym poziomie, mają prawo do pomocy udzielanej przez osobę władającą językiem kraju pochodzenia, zatrudnioną w charakterze pomocy nauczyciela. Pomoc taka przysługuje nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy.
Wsparcie psychologiczne dla uczniów z Ukrainy
Dzieci z Ukrainy mogą być obejmowane pomocą psychologiczno-pedagogiczną. Przyznaje ją dyrektor placówki, a realizują nauczyciele, psychologowie, pedagodzy i terapeuci pedagogiczni. Pomoc taka jest organizowana w porozumieniu z rodzicami dzieci i może być realizowana z pomocą pozaszkolnych placówek, np. poradni psychologiczno-pedagogicznych.
Z zapisywaniem ukraińskich dzieci do szkoły nie należy się spieszyć, ale też nie warto tego zbytnio odwlekać. Z jednej strony trzeba dać dziecku czas na odpoczynek po podróży, na choćby wstępną akceptację nowej sytuacji, a z drugiej strony – warto, by dziecko miało zorganizowany czas. To właśnie ułatwi mu uczestnictwo w zajęciach szkolnych.
Niektóre dzieci szybciej będą gotowe do rozpoczęcia nauki w polskiej szkole, inne będą potrzebować więcej czasu na oswojenie się z nowymi realiami. Nauczyciele zdają sobie sprawę z trudnej sytuacji dzieci uchodźców i zapowiadają, że w pierwszej kolejności będą dbać o dobre samopoczucie ukraińskich uczniów, a na naukę przyjdzie czas później.
Oddziały przygotowawcze – to naprawdę dobry pomysł
Najbardziej przyjaznym wejściem w polską szkołę może okazać się zapisanie dziecka do oddziału przygotowawczego, w którym ukraiński uczeń znajdzie się z innymi dziećmi ze swojego kraju. W takich oddziałach opieka będzie zapewniona w języku ukraińskim lub rosyjskim. Nauka w nim ma trwać jeden rok szkolny. Po jego upływie dziecko pozna na tyle język polski, że będzie mogło już uczestniczyć w lekcjach w ramach polskiego programu nauczania. W czasie nauki w oddziale przygotowawczym wyrównywane będą także wszelkie różnice między polskim a ukraińskim systemem nauki. To sprawi, że ostatecznie dziecko trafi do zwykłej klasy dobrze przygotowane do nauki.
W związku z dużą liczbą ukraińskich dzieci przybywających do Polski, oddziały przygotowawcze są w tej chwili intensywnie organizowane. Warto dowiedzieć się w szkole, do której ma zostać zapisane ukraińskie dziecko, czy taki oddział już w niej funkcjonuje.
W szkołach, do których zapisują się pojedynczy uczniowie z Ukrainy, są oni dołączani do istniejących już klas. Jeśli istnieje taka możliwość, ukraińskie dziecko trafia do klasy, w której uczą się już inne ukraińskie dzieci. To dobre rozwiązanie, bo uczeń z Ukrainy, który już zna język polski, może pomóc nowo przybyłej osobie i dać jej duże wsparcie.
Jeśli jest możliwość zapisania dziecka do szkoły, w której dołączy ono do klasy z innymi ukraińskimi dziećmi uczącymi się w Polsce od jakiegoś czasu, takie rozwiązanie jest bardzo korzystne.
W sytuacji, gdy coraz więcej dzieci trafia do naszego kraju – wolontariuszom, nauczycielom z pewnością przydadzą się karty pracy dla dzieci z Ukrainy. Umożliwią one naukę ukraińskim dzieciom, jeszcze zanim trafią one do polskich szkół i dostaną odpowiednie podręczniki.
Źródło: samorząd.pap.pl, rp.pl, fundacjaukraina.eu
Zobacz też:
