Prawa ojca w Polsce pozostawiają wiele do życzenia. Ojcowie twierdzą, że opieka nad dzieckiem po rozwodzie zwykle przypada tylko matce, a wymagane prawem ograniczenie władzy rodzicielskiej jest w praktyce często wykorzystywane przeciwko nim.
Na szczęście wkrótce te dyskryminujące ojców przepisy nieco się zmienią na lepsze. Prezydent RP podpisał nowelizację Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, która zacznie obowiązywać po 30 dniach od jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Nadal – tak jak było do tej pory – w pierwszej kolejności o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i o tym, jak będą wyglądać kontakty z dzieckiem po rozwodzie, będą decydować rodzice w pisemnym porozumieniu. Zmiana polega na tym, że brak porozumienia nie będzie już niósł za sobą konsekwencji w postaci ograniczenia władzy rodzicielskiej. Jako zasadę przyjęto pozostawienie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom, a nie jej obowiązkowe ograniczenie.
Zobacz też: To co robisz, może być wykorzystane przeciw Tobie
Do tej pory jeżeli rodzice nie umieli sami dojść do porozumienia, sprawa kończyła się ograniczeniem władzy rodzicielskiej jednego z nich.
Jeżeli rodzice opracowali porozumienie w sprawie opieki nad dziećmi, sąd je uwzględniał, gdy oczywiście było ono zgodne z dobrem dziecka.
Obowiązkowo również w wyroku rozwodowym musiało znaleźć się rozstrzygnięcie o tym, jak mają wyglądać kontakty z dzieckiem po rozwodzie.
Ustawa przed nowelizacją powodowała, że sądy, którym nie przedstawiono porozumienia pomiędzy rodzicami, automatycznie ograniczały władzę rodzicielską jednemu z nich, bo prawo nie zezwalało im na inne rozwiązanie. W polskich realiach zazwyczaj jest to ojciec. Według badań GUS w 2015 roku, tylko 4 proc. ojców ma przyznane przez sąd prawo do wychowywania dzieci.
– Zasada, że sąd automatycznie ogranicza władzę rodzicielską jednemu z rodziców, jeśli nie przedstawią porozumienia, co do tego, jak ma wyglądać opieka nad dziećmi po rozwodzie, obowiązywała w Polsce od pięciu lat – wyjaśnia adwokat Adrianna Arabska z takancelaria.pl – To ograniczenie było od początku krytykowane przez prawników i rodziców, bo często nie miało nic wspólnego z kwalifikacjami rodzicielskimi rodziców, a jedynie było konsekwencją konfliktów małżeńskich. Tego typu regulacje są krzywdzące dla ojców, bo polskie sądy najczęściej przyznają pełną władzę rodzicielską matce dziecka, a ograniczają ojcu. Z doświadczenia za to wiemy, że w wielu przypadkach ograniczenie władzy rodzicielskiej zaostrza konflikt w rodzinie i może być krzywdzące dla dziecka.
Po nowelizacji podpisanej przez Prezydenta Bronisława Komorowskiego ustawodawca daje pierwszeństwo pełnej władzy rodzicielskiej dla obojga rodziców i stawia na mediację – wyjaśnia adwokat Adrianna Arabska. – W założeniach do projektu zmiany art. 58 Ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy czytamy, że preferowanym rozstrzygnięciem powinno być pozostawienie pełnej władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom, także w sytuacji braku porozumienia lub jego nieuwzględnienia przez sąd. Orzeczenie sądu powinno wówczas zastąpić to porozumienie w jego kluczowych elementach zawierając rozstrzygnięcia o najistotniejszych sprawach, które normalnie są wymagane w porozumieniu. Narzucone przez sąd warunki współdziałania rodziców nie mogą być oderwane od rzeczywistości, gdyż wówczas mogłyby nie znaleźć aprobaty żadnego z rodziców. Dlatego też sąd powinien dysponować propozycjami obu stron lub co najmniej jednej z nich. Wskazane jest, aby przedtem wyczerpane zostały możliwości mediacji, gdyż jeśli nawet nie przyniesie ona efektu w postaci porozumienia, to stanowiska stron będą bardziej dojrzałe i przemyślane. Zatem jeżeli rodzice nie przedłożą porozumienia z własnej inicjatywy, powinni zostać skierowani do mediatora. Arbitralna decyzja sądu powinna być więc w każdym wypadku poprzedzona próbą mediacji. Orzeczenie sądu rozstrzygające o władzy rodzicielskiej powinno zastąpić porozumienie rodziców, w szczególności określić, z którym z rodziców dziecko będzie mieszkać, nie wykluczając, że będzie mieszkać na przemian u jednego i drugiego w powtarzającym się cyklu. Zatem ustawodawca dał zielone światło do opieki naprzemiennej nad dzieckiem, co dotychczas było negowane przez sądy, które stały na stanowisku, że dziecko powinno mieć jedno ustabilizowane miejsce zamieszkania.
Według danych GUS w 2014 r. rozwiodło się około 66 tysięcy par małżeńskich. W 2015 r. liczba rozwodów utrzymuje się na tym samym poziomie. Większość par, które postanowiły zakończyć swoje małżeństwo posiada dzieci, które chcąc nie chcąc ponoszą konsekwencje decyzji swoich rodziców.
Kontakty z dzieckiem Utrzymywanie kontaktów z dzieckiem jest jednym z praw rodziców. Co więcej, jest to również obowiązek rodzica . Jak stanowi Kodeks rodzinny i opiekuńczy niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. " Kontakt z dzieckiem " to nie tylko przebywanie z dzieckiem w miejscu jego pobytu lub poza nim, ale również korespondencja mailowa czy kontakt telefoniczny. Jeśli rodzice dziecka mieszkają osobno, a dziecko jest pod opieką jednego z nich, powinni ustalić formę kontaktu dziecka z drugim rodzicem. Powinni to robić, kierując się dobrem dziecka oraz jego rozsądnymi życzeniami. Jeśli nie uda im się osiągnąć porozumienia, powinni się zwrócić o rozstrzygnięcie do sądu opiekuńczego . Porozumienie rodziców co do wychowania dziecka Przyjmuje się, że formę i termin kontaktów rodzica z dzieckiem powinni ustalić sami rodzice w drodze porozumienia . Niestety nie zawsze jest to możliwe. Zdarza się, np. w przypadku ogłaszania separacji czy podczas postępowania rozwodowego , że emocje wykluczają osiągnięcie porozumienia. W takiej sytuacji warto spróbować mediacji. Odpowiednie podejście mediatora oraz jego doświadczenie zawodowe mogą doprowadzić do wypracowania jednolitego stanowiska dotyczącego wychowania dziecka. Plan wychowawczy odgrywa ogromną rolę podczas postępowania rozwodowego. Sąd może bowiem pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili oni porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie i jest zasadne oczekiwanie, że będą współdziałać w sprawach dziecka. Zobacz także: Zmiana nazwiska dziecka po rozwodzie rodziców – czy jest to możliwe? [CMS_PAGE_BREAK] Opieka nad dzieckiem wg. sądu opiekuńczego Jeżeli porozumienia nie da się osiągnąć, sprawę należy skierować...
Aby dziecko mogło wyjechać za granicę , musi mieć wyrobiony dokument tożsamości . Może to być tymczasowy dowód osobisty lub paszport. Z tymczasowym dowodem osobistym dziecko może przekraczać granice państw Unii Europejskiej , państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego i państw, które zawarły umowy ze Wspólnotą Europejską stosowne umowy (Islandia, Lichtenstein, Norwegia, Szwajcaria). W pozostałych przypadkach wymagany jest paszport . Aby wyrobić dziecku jakikolwiek dokument tożsamości, potrzebna jest zgoda obojga rodziców (o ile żadne z nich nie ma ograniczonej władzy rodzicielskiej) lub opiekunów prawnych. Zgoda obojga rodziców lub opiekunów prawnych jest wymaga przy składaniu wniosku o dokument tożsamości, np. paszportu dla dziecka (natomiast przy odbiorze paszportu może być już tylko jeden rodzic). I nie ma znaczenia to, czy chodzi o wyjazd na stałe, czy tylko na określony czas (np. wakacje). Oczywiście istnieją wyjątki od tej reguły. Zgoda jednego rodzica jest wystarczająca, gdy: jedno z rodziców nie żyje; jedno z rodziców jest pozbawione władzy rodzicielskiej lub ma tę władzę ograniczoną i jej zakres nie obejmuje podejmowanie decyzji w kwestii wyjazdów dziecka za granicę; ojcostwo nie zostało ustalone . Przykład Jeśli rodzice dziecka są małżeństwem, ale ojcu władza rodzicielska została ograniczona przez sąd rodzinny i przysługuje mu jedynie prawo do kontaktów z dzieckiem, to w takiej sytuacji matka może samodzielnie decydować o wyjeździe z dzieckiem za granicę. Jeśli rodzic sam wyjeżdża z dzieckiem za granicę , powinien mieć przy sobie zgodę na taki wyjazd wyrażoną przez drugiego rodzica. Najlepiej byłoby, gdyby taka zgoda miała formę aktu notarialnego. Zabezpiecza ona rodzica przed zarzutem o uprowadzenie dziecka za granicę, w przypadku konfliktu między rodzicami czy wycofania zgody przez drugiego rodzica na wyjazd...
Ograniczenie praw rodzicielskich orzekane jest przez sąd rodzinny, kiedy rodzice niepełnoletniego dziecka nie zgadzają się ze sobą w ważnych sprawach go dotyczących. Może się tak stać w wyniku rozwodu, jeśli rodzice nie przygotują wspólnego planu wychowawczego lub na wniosek jednego z rodziców, kiedy dobro dziecka jest zagrożone. Sąd może ograniczyć władzę rodzicielską także z urzędu, jeśli uzna, że dziecku dzieje się krzywda. Sytuacje, w których sąd może ograniczyć prawa rodzicielskie jednemu lub obojgu rodziców wymienione są w art. 107 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. Ograniczenie praw rodzicielskich w wyniku rozwodu Rozwód lub formalna separacja nie oznaczają automatycznie ograniczenia praw rodzicielskich jednego z rodziców. Sąd może zdecydować o takim rozwiązaniu i przyznać pełne prawa temu rodzicowi, który zapewni dziecku najlepsze warunki do życia. Orzeczenie o niepełnej władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców dokładnie określa, jakie decyzje może podejmować rodzic, którego prawa zostały ograniczone. Nie może on na przykład zarządzać majątkiem dziecka. Przeczytaj więcej: Rozwód a dzieci - formalności i dokumenty, skutki, wiek dziecka w momencie rozwodu Ważne! Zgodnie z nowelizacją ustawy z dnia 25 lutego 1964 r . Kodeks rodzinny i opiekuńczy od pewnego czasu sąd podczas orzekania rozwodu lub separacji skłania się ku pozostawianiu pełnej władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom. Muszą jednak dojść do porozumienia w kwestiach dotyczących opieki nad dzieckiem, jego edukacji, zdrowia, wakacji i kontaktów. W tym celu rodzice spisują plan wychowawczy , który przedstawiają przed sądem. Ograniczenie władzy rodzicielskiej z urzędu Jeśli rodzice nie radzą sobie z wychowaniem i opieką nad dzieckiem, sąd może ograniczyć ich prawa rodzicielskie, skierować rodziców na terapię rodzinną lub do specjalnych miejsc, które oferują edukację i wsparcie...
