astygmatyzm u dzieci
Adobe Stock
Zdrowie

Astygmatyzm u dzieci – przyczyny, rodzaje, leczenie

Astygmatyzm u dzieci można wykryć już w niemowlęctwie. Nieleczony może się nasilać i powodować kłopoty w nauce oraz liczne dolegliwości zdrowotne. Sprawdź, jak objawia się astygmatyzm i jak go leczyć.
Prof. dr hab. n. med. Mirosława Grałek
prof. dr hab. n. med. Mirosława Grałek
Konsultacja merytoryczna

Astygmatyzm (niezborność) u dzieci to jedna z powszechniej występujących dolegliwości związanych z oczami w tej grupie wiekowej. Choć nie da się go całkowicie wyleczyć w dzieciństwie, szybka diagnoza ma bardzo duże znaczenie. 

Spis treści:

Czym jest astygmatyzm?

Astygmatyzmem nazywamy wadę refrakcji, która powoduje nieprawidłowe widzenie, niezależnie od tego, czy oglądany przedmiot znajduje się blisko czy daleko od oczu. Dosyć często astygmatyzm występuje razem z krótkowzrocznością u dziecka, może również współwystępować z dalekowzrocznością.

U astygmatyków rogówka oka nie ma kształtu odciętego fragmentu kuli, co jest prawidłowe, ale jest spłaszczona, jak elipsa, czy piłka do rugby. To powoduje, że wiązka światła rozprasza się na rogówce i oglądany obraz jest zniekształcony, zamazany, a jego kontury nieostre. Znacznie rzadziej zdarza się, że astygmatyzm u dzieci wynika z wady soczewki oka.

Poniższy rysunek przedstawia oko z astygmatyzmem krótkowzrocznym. 

astygmatyzm u dzieci schemat
Adobe Stock

Przyczyny astygmatyzmu u dzieci

Najczęściej astygmatyzm pojawia się jako wada wrodzona. Niestety nie wiadomo, jaki proces odpowiada za nieprawidłowe formowanie się kształtu rogówki, ale pewne już jest, że astygmatyzm może być dziedziczony. Jeśli jeden z rodziców ma astygmatyzm, warto zbadać wzrok dziecka już w niemowlęctwie. W razie zdiagnozowania u dziecka astygmatyzmu, należy podjąć leczenie, nie czekając na wystąpienie pierwszych objawów.

Astygmatyzm u dzieci może być także nabyty, np. na skutek:

  • operacji chirurgicznej oka
  • urazu oka i zmiany kształtu rogówki
  • chorób rogówki, np. stożek rogówki
  • dysfunkcji mięśni okoruchowych
  • nieprawidłowej budowy powiek.


Badanie wzroku w niemowlęctwie i uzyskanie prawidłowego wyniku nie gwarantuje, że u dziecka nie rozwinie się astygmatyzm. Dlatego ważne jest, aby regularnie badać dziecku wzrok, zwłaszcza po urazach i chorobach oczu.

Astygmatyzm u dzieci – rodzaje

W zależności od kryterium, wyróżnia się różne rodzaje astygmatyzmu u dzieci. Ze względu na regularność załamania światła astygmatyzm dzieli się na:

  • astygmatyzm regularny – oko ma dwie ogniskowe,
  • astygmatyzm nieregularny – oko ma większą liczbę ogniskowych; wada pojawia się przy nierównej powierzchni rogówki.


Astygmatyzm regularny dzieli się na typy ze względu na stosunek mocy głównych płaszczyzn:

  • astygmatyzm prosty – płaszczyzna pionowa silniej łamie światło niż pozioma,
  • astygmatyzm odwrotny – płaszczyzna pozioma silniej łamie światło niż pionowa,
  • astygmatyzm skośny – główne osie płaszczyzn nie tworzą względem siebie kąta 90-180 stopni.


Ze względu na wartości refrakcji głównych płaszczyzn (ostrość widzenia w płaszczyznach) wyróżnia się:

  • astygmatyzm niezłożony – oko jest miarowe w jednej z głównych płaszczyzn. W niemiarowej płaszczyźnie może być astygmatyzm krótkowzroczny lub astygmatyzm nadwzroczny,
  • astygmatyzm złożony – oko w obu płaszczyznach jest niemiarowe – nadwzroczne lub krótkowzroczne,
  • astygmatyzm mieszany – w jednej płaszczyźnie występuje krótkowzroczność, a w drugiej nadwzroczność.


W literaturze medycznej znaleźć można także pojęcia: astygmatyzm rogówkowy, soczewkowy i mieszany:

  • astygmatyzm rogówkowy – nieprawidłowym kształcie rogówki, stanowi ok. 98% wszystkich przypadków.
  • astygmatyzm soczewkowy – wynika z nieprawidłowości soczewki oka, występuje dość rzadko.
  • astygmatyzm rogówkowo-soczewkowy (mieszany) – jednocześnie występują obie wymienione powyżej wady.

Jak objawia się astygmatyzm u dzieci?

Dziecko, które cierpi na astygmatyzm, może mieć szereg trudności w życiu codziennym. Kiedy możesz przypuszczać, że ten problem dotyczy twojego dziecka?

Dziecko cierpiące na astygmatyzm:

  • ma problemy z nauką
  • ma trudności z czytaniem
  • na rysunkach przedstawia ludzi do góry nogami
  • uskarża się na bóle głowy
  • jest rozdrażnione
  • często mruga oczami
  • często pociera oczy
  • jest wrażliwe na światło słoneczne
  • ma trudności z dostrzeżeniem szczegółów na przedmiotach.

Leczenie astygmatyzmu u dzieci

W leczeniu astygmatyzmu istotną rolę odgrywa szybka diagnoza. Jeśli jest to wada wrodzona, wówczas można wykryć ją w pierwszych miesiącach życia (dlatego lekarze apelują, by badać wzrok już u niemowlaków).

Leczenie astygmatyzmu nie zawsze jest konieczne. W przypadku lekkiego astygmatyzmu wystarczy regularnie badać wzrok, by w razie pogorszenia, móc szybko zadziałać. Leczenia (czyli wyrównania wady refrakcji) nie wymaga astygmatyzm spowodowany budową rogówki i jej kontaktem z powiekami (tzw. astygmatyzm fizjologiczny, który nie przekracza 0,5 dioptrii cylindrycznej (Dcyl). Niezborność przekraczająca tę wartość kwalifikuje się do wyrównania wady refrakcji. Trzeba też pamiętać, że wada refrakcji, jaką jest niezborność, nie pogłębia się z wiekiem dziecka, więc wymaga tylko skorygowania po stwierdzeniu wady.

Astygmatyzm, jak i inne wady refrakcji (nadwzroczność i krótkowzroczność) leczy się u dzieci za pomocą stosowania korekcji optycznej (szkła korekcyjne lub soczewki kontaktowe) wyrównującej posiadaną wadę refrakcji. Jeśli zatem wada wymaga noszenia soczewek korekcyjnych, powinny to być specjalne soczewki cylindryczne. Choć osoba z astygmatyzmem może nosić zarówno okulary, jak i soczewki kontaktowe, u dzieci poniżej 12. roku życia zaleca się wybór okularów. Należy pilnować, by dziecko nie zdejmowało ich za często z oczu – w przypadku astygmatyzmu takie zakładanie i zdejmowanie soczewek korygujących znacznie pogarsza wzrok.

Natomiast leczenie operacyjne astygmatyzmu, zmieniające optykę oka poprzez działanie chirurgiczne (nieodwracalne), jest zarezerwowane dla dorosłych, u których procesy kształtowania się widzenia i rozwoju wady refrakcji są zakończone (po 21. roku życia).

rysunek: Adobe Stock

Zobacz także:

18-24 KWIETNIA
szaleństwo zakupów
-20% na wybrane produkty
-20% na wybrane produkty
Rabat 20% na kolczyki oraz akc... więcej»
Kod rabatowy:SZALENSTWO24
Zobacz
+
-20% na wybrane produkty
Online
Stacjonarnie

Rabat 20% na kolczyki oraz akcesoria przy zakupach za min. 299 zł. Rabat 20% na zegarki do 8 000 zł. Szczegóły w salonach i na wkruk.pl

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALENSTWO24
Zobacz
-40% na wszystkie produkty
-40% na wszystkie produkty
Rabat 40% na wszystkie nieprze... więcej»
Kod rabatowy:wiosna40
Zobacz
+
-40% na wszystkie produkty
Online

Rabat 40% na wszystkie nieprzecenione produkty dostępny na christianlaurent.eu. Wpisz w polu kod rabatowy tuż przed finalizacją zamówienia. Szczegóły na stronie. 

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:wiosna40
Zobacz
Rabat 150 zł*
Rabat 150 zł*
Rabat 150 zł *przy zakupach za... więcej»
Kod rabatowy:SZALWIT24
Zobacz
+
Rabat 150 zł*
Online
Stacjonarnie

Rabat 150 zł *przy zakupach za min. 700 zł z kodem SZALWIT24. Zniżka nie dotyczy gotowych zestawów walizek i nie łączy się z innymi akcjami specjalnymi. Oferta dostępna w salonach stacjonarnych i na wittchen.com. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALWIT24
Zobacz
Rabat 25% na zakupy za min. 499 zł
Rabat 25% na zakupy za min. 499 zł
Rabat 25% na zakupy za minimum... więcej»
Kod rabatowy:SZALENSTWO25
Zobacz
+
Rabat 25% na zakupy za min. 499 zł
Online

Rabat 25% na zakupy za minimum 499 zł w sklepie internetowym www.karcher.pl. Oferta dotyczy produktów nieprzecenionych z kategorii Home&Garden i nie łączy się z innymi promocjami. Szczegóły na stronie www.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALENSTWO25
Zobacz
-25% na wybrany asortyment MAC
-25% na wybrany asortyment MAC
Rabat na produkty marki MAC -2... więcej»
Kod rabatowy:SZALENSTWO
Zobacz
+
-25% na wybrany asortyment MAC
Online
Stacjonarnie

Rabat na produkty marki MAC -25% przy zakupach za min. 249 zł. W promocji nie biorą udziału produkty już przecenione, Connect In Colour Eye Shadow Palette, Glitter, Blot Powder/Pressed, Mineralize Skinfinish Natural, Brushes, Accessories, Pro Products, nowości, kolekcje limitowane, MINI MAC oraz produkty z linii MAC VIVA GLAM. Oferty nie łączą się. Oferta dostępna w sklepach stacjonarnych i na maccosmetics.pl. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALENSTWO
Zobacz
-20% na całą ofertę sklepu
-20% na całą ofertę sklepu
20% rabatu na wszystkie produk... więcej»
Kod rabatowy:szzw20
Zobacz
+
-20% na całą ofertę sklepu
Online

20% rabatu na wszystkie produkty nieprzecenione z wyłączeniem marki HKliving. Oferta dostępna na dutchhouse.pl. Szczegóły na stronie.  

Najniższa cena produktu ze zdjęcia z 30 dni przed obniżką - 389,99 zł.  

Cena produktu po zastosowaniu rabatu – 311,99 zł.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:szzw20
Zobacz
REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA