Komary, kleszcze, meszki i tym podobne owady lub pajęczaki potrafią skutecznie zepsuć beztroskie chwile na łonie natury. Kiedy spodziewasz się dziecka lub twoje dzieci są małe zaczynasz się zastanawiać czy chemiczne środki odstraszające insekty są na pewno najbezpieczniejszym rozwiązaniem? I czy w ogóle powinno się je stosować bez żadnego zastanowienia? Czy mogą szkodzić zdrowiu? Zapytaliśmy Panią Ewę Kamińską, Kierownika Zakładu Farmakologii w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie jak prawidłowo stosować repelenty u dzieci i czy jest to bezpieczne dla zdrowia maluchów i kobiet w ciąży.
Instytut Matki i Dziecka opiera swoje zalecenia na podstawie danych z piśmiennictwa medycznego i toksykologicznego, a te sugerują zachowanie ostrożności w odniesieniu do stosowania repelentów u małych dzieci. Rozsądnym wyborem jest używanie tych środków dopiero po ukończeniu przez dziecko 3 lat. U dzieci młodszych zaleca się stosowanie moskitier na łóżeczko i wózek, zakładanie siatek w oknach, unikanie spacerów w godzinach największej aktywności komarów i w okolicy zbiorników wodnych, unikanie kolorowych i jasnych ubranek wabiących komary itp.
Wyjątkiem dopuszczającym stosowanie repelentów u dzieci w wieku 3 mż – 3 lata jest pobyt na tzw. obszarach ryzyka, tj. terenach, na których występuje duże zagrożenie chorobami przenoszonymi przez komary (np. malaria, wirus Zika, denga, wirus Zachodniego Nilu). Amerykańskie Centrum Kontroli Zakażeń (CDC) zaleca w takim przypadku DEET (20-30%) jako repelent I rzutu. Na szczęście w Polsce takiego ryzyka nie ma, choć u małego dziecka ukąszenia komarów, a jeszcze bardziej meszek, mogą spowodować odczyn alergiczny i nadkażenie bakteryjne, jeśli ranka zostanie rozdrapana. Rozsądek nakazuje jednak wybór mniejszego zła, czyli unikanie stosowania repelentów ze względu na ryzyko ich działania niepożądanego lub nawet toksycznego (np. DEET).
Stosowanie moskitiery na wózek jest dobrym wyborem, ale możliwym do realizacji praktycznie tylko do czasu, dopóki dziecko nie zacznie chodzić. Znacznie groźniejsze niż komary stają się wówczas kleszcze, tym bardziej że coraz więcej z nich przenosi boreliozę. Dopóki maluch nie skończy 3 lat należy zwracać szczególną uwagę na jego ubranie – pamiętać o czapeczce i zakrytych rączkach i nóżkach (spodnie dobrze jest wpuścić w skarpety). W Polsce brak jest oficjalnych zaleceń dotyczących zapobiegania boreliozie u kobiet w ciąży, natomiast amerykańskie CDC zaleca w tym celu wyłącznie DEET (20-50%). Większość źródeł naukowych nie zaleca jednak stosowania DEET w I trymestrze ciąży ze względu na brak badań.
DEET uważa się za najskuteczniejszy repelent, gdyż jego duże stężenia zapewniają najdłuższą ochronę. Związek ten ma jednak nieprzyjemny zapach i może działać neurotoksycznie, porażać mięśnie układu oddechowego, powodować drżenia mięśni i drgawki u dzieci, a także podrażnienia błon śluzowych, oczu i skóry, ból i zawroty głowy. Opisano przypadki encefalopatii, a nawet śmierci, także u dzieci. Badania dowodzą, że komary są w stanie dość szybko uodpornić się na DEET. Biorąc pod uwagę jego działania niepożądane, Komisja Europejska wydała Dyrektywę zakazującą od 1.08.2012 r. stosowania DEET u dzieci poniżej 2 lat oraz ograniczenie jego stosowania u dzieci w wieku 2-12 lat (z wyjątkiem zagrożenia chorobami na obszarach ryzyka). Jak widać, zalecenia amerykańskiego CDC są bardziej liberalne.
Ikarydyna (w USA nosi nazwę pikarydyny) jest stosunkowo nowym repelentem, który działa drażniąco na oczy i skórę, ale w mniejszym stopniu niż DEET, ma też przyjemny zapach, jednak jej skuteczność jest mniejsza. Zalecana do stosowania u dzieci po ukończeniu 3 lat.
Za najbezpieczniejszy u dzieci, ale i mniej skuteczny, uważa się repelent IR3535. Jeśli preparat jest w postaci kremu na skórę (a nie aerozolu z dużą zawartością alkoholu!), a podłoże kremu nie zawiera substancji niedozwolonych dla maluchów, może być - moim zdaniem – stosowany już u dzieci po ukończeniu 12 mż. Nie prowadzono badań dotyczących jego bezpieczeństwa u kobiet w ciąży.
Szeroko rekomendowane w Polsce plasterki i opaski z olejkiem lawendowym, citronellowym lub olejkiem z eukaliptusa cytrynowego nie powinny być stosowane u dzieci poniżej 3 lat, nawet jeśli są tylko zawieszane w pobliżu dziecka lub przyklejane do ubranka. Są to związki wysoce alergogenne, a ponadto olejek z eukaliptusa cytrynowego działa silnie drażniąco na spojówki i oczy. Ponadto ich skuteczność, zwłaszcza citronelli, jest dużo mniejsza niż wcześniej omówionych związków. Zarówno olejek z eukaliptusa cytrynowego, jak i jego syntetyczny odpowiednik (PMD) nie powinny być stosowane u kobiet w ciąży. W zasadzie – ze względu na występującą w przebiegu ciąży nadwrażliwość na zapachy - olejki zapachowe nie powinny być w ogóle stosowane w tym okresie.
Niestety, większość tekstów etykiet wyrobów dostępnych w obrocie nie nadąża za aktualnymi zaleceniami odnoszącymi się do stosowania repelentów i wprowadza konsumentów w błąd. Należy też pamiętać, że najbardziej ryzykowną dla dzieci i kobiet w ciąży postacią wyrobu odstraszającego owady są aerozole z dużą zawartością rozpuszczalników organicznych, przeważnie alkoholu denaturowanego. Alkohol naniesiony na skórę małego dziecka powoduje nie tylko jej podrażnienie lub nawet martwicę, ale także może przenikać do krwi, a ponadto zwiększa wchłanianie repelentu. Nawet u starszego dziecka środek ten nie powinien być nanoszony bezpośrednio na skórę, tylko na ręce osoby dorosłej, która dopiero naniesie go ze swoich rąk na skórę dziecka.
Zobacz też:
Ukąszenia, użądlenia, ugryzienia są zmorą wszystkich rodziców, którzy wybierają się w plener. Aby dobrze chronić dziecko , warto więcej wiedzieć o tych istotach, które lubią bliski kontakt z naszą skórą. Ugryzienia komarów - jak chronić przed nimi dziecko? Poznaj kilka sposobów na komary , a dokładnie na to, by zapobiec ich ugryzieniom. Stosuj repelenty, ale nigdy nie bezpośrednio na skórę dziecka, Unikaj spacerów w okolicach zbiorników wodnych, w wilgotnych lasach, parkach i ogrodach Mądrze wybieraj pory spaceru - komary można spotkać o świcie i zmierzchu, kiedy wilgotność powietrza jest największa, Używaj moskitier - na wózek, a także w domu na okna, np. w pokoju dziecinnym. Ugryzienie komara - co robić? W miejscu ugryzienia komara pojawia się obrzęk, bladoróżowe lub białe bąble, skóra swędzi, więc dziecko zaczyna się drapać lub płacze. Przemyj miejsce ukąszenia zimną wodą i posmaruj Fenistilem, Hydrocortisonem, Dapisem. U najmłodszych dzieci stosuj te środki ostrożnie. Zobacz też: Co na ugryzienia komarów? 8 redakcyjnych propozycji Jak chronić dziecko przed meszkami? To trudne zadanie, bo meszki atakują niemal przez całą dobę, także w ciągu dnia, gdy świeci słońce. Latają gromadnie, co jest groźne dla małych dzieci. Staraj się nie spacerować w pobliżu płynących wód - tam się wylęgają się larwy meszek, Stosuj repelenty, czyli środki odstraszające dobrane do wieku dziecka, Używaj moskitiery, jeśli wozisz dziecko w głębokim wózku Jak postępować z ranką po ugryzieniu przez meszkę? Meszki pozostawiają na skórze krwawiący ślad, który boli i trudno się goi, może pojawić się obrzęk, czasem gorączka . Postępuj podobnie jak w przypadku ugryzienia komara, czyli przemyj miejsce ukąszenia zimną wodą i posmaruj Fenistilem, Hydrocortisonem, Dapisem. Zobacz...
Ugryzienie komara wywołuje na skórze naturalną reakcję organizmu: bąbel rumieniowy o średnicy od 2 do 20 mm. W kolejnych godzinach tworzy się swędząca i twarda grudka , która znika w ciągu kilku dni, a u niektórych – kilku tygodni. Skąd się bierze swędzenie i co robić, aby w tym czasie nie dopuścić, by ukąszone dziecko rozdrapywało swędzące miejsce? Spis treści: Dlaczego ugryzienia komarów swędzą? Jak wygląda ugryzienie komara u dzieci Łagodzenie ugryzień komarów u niemowląt Łagodzenie ugryzień komarów u starszych dzieci Zapobieganie ugryzieniom Zap-it, 19 zł Plastry Moskinto, 25 zł Ziaja Antybzzz, 10 zł Żel aloesowy, 50 zł Roll-on Chicco, 20 zł Jak wygląda ugryzienie komara u dzieci? Ugryzienie komara u dzieci może wyglądać różnie. jeśli dziecko nie jest zbyt wrażliwe na substancje wpuszczane przez owada, najprawdopodobniej utworzy się u niego okrągły niezbyt duży bąbel otoczony zaczerwieniona skórą. Typowy ślad po ugryzieniu komara, fot. kelly marken/Adobe Stock Jeśli dziecko jest wrażliwe na ukąszenia owadów albo będzie drażnić miejsce ugryzienia, obrzęk po ugryzieniu komara może stać się większy, może mieć nieregularny kształt. Odczyn po ugryzieniu komara u osoby wrażliwej, fot. kelly marken/Adobe Stock Czasami dochodzi też do obrzęku skóry wokół ukąszenia. Często drażnione miejsce ugryzienia może zostać rozdrapane, wtedy powstaje ranka, a następnie tworzy się strupek. Dlaczego ugryzienie komara swędzi? Komary wyczuwają ludzi po wydychanym przez nich dwutlenku węgla, po zapachu składników potu. Przyciąga je też ciepło ludzkiego ciała. Po wkłuciu się w skórę w strzykują minikropelkę śliny . Zawarte w niej składniki, między innymi liczne białka, mają za zadanie powstrzymać krzepnięcie krwi....
Ugryzienie meszki nie jest tak nieprzyjemne jak np. ugryzienie osy czy szerszenia (co bywa również groźne dla osób uczulonych na jad owadów), ale zwykle jest dość uciążliwe. Dyskomfort może powodować zwłaszcza swędzenie skóry. Jak łagodzić objawy pogryzienia przez meszki i po czym je poznać? Pokazujemy zdjęcia śladów po ugryzieniu meszki. Ugryzienie meszki: czy jest groźne? Meszki oprócz komarów bywają latem jednymi z bardziej uciążliwych latających owadów, które gryzą . Dlaczego? Ze względu na ich liczebność oraz na to, że zwykle nie latają pojedynczo, ale w stadach i gdy dojdzie do pogryzienia, z reguły nie mamy na ciele jednego śladu, ale co najmniej kilka. I choć meszki zazwyczaj nie są szczególnie groźne, to jednak zdarza się, że zawarta w ich ślinie toksyczna substancja wywoła reakcję alergiczną lub stan zapalny , a wówczas konieczne jest skontaktowanie się z lekarzem. Meszki pojawiają się zwykle na początku maja , ale kiedy maj jest chłodniejszy, wówczas nieco później. W przeciwieństwie do komarów nie atakują jedynie w nocy – potrafią zepsuć nam np. sobotni piknik nad jeziorem za miastem. Uwielbiają tereny zielone, zalesione i położone w niewielkiej odległości od wód. Ugryzienie meszki: jak wygląda ślad? Zdjęcia Ślad po ugryzieniu meszki to zwykle czerwona niewielka plama , może być nieco wypukła, podobnie jak przy ugryzieniu komara . Również podobnie jak w przypadku komara miejsce po ugryzieniu meszki bardzo swędzi . Zwykle opuchlizna po ugryzieniu przez tego owada utrzymuje się na ciele do kilku dni, po czym samoistnie znika. Ugryzienie meszki, fot. Adobe Stock Ugryzienie meszki: jak leczyć? Jeśli ciebie lub twoje dziecko pogryzą meszki, najpierw trzeba przemyć miejsca po ukąszeniach wodą utlenioną lub preparatem antyseptycznym (np. Octenisept) , żeby je odkazić. Warto też...
