mononukleoza u dzieci
Panthermedia
Zdrowie

Mononukleoza u dzieci: przyczyny, objawy, leczenie i powikłania

Mononukleoza u dzieci wywoływana jest przez wirus Epsteina-Barra. Najczęściej powoduje ostrą infekcję u dzieci miedzy 3. a 5. rokiem życia. Objawy mononukleozy, czyli tzw. choroby pocałunków, to zmęczenie, brak apetytu oraz charakterystyczna wysypka. Wyjaśniamy, jak wygląda leczenie mononukleozy u dzieci oraz jakie są możliwe powikłania po chorobie.
prof. Maria Korzon
Konsultacja merytoryczna

Mononukleoza u dzieci to ostra infekcja wirusowa, której objawy mogą przypominać anginę bakteryjną: charakteryzuje się wysoką gorączką i powiększonymi węzłami chłonnymi. U niemowląt choroba często przebiega niezauważalnie. Choć leczenie mononukleozy u dzieci jest głównie objawowe, okres rekonwalescencji może trwać nawet miesiąc po ustaniu najpoważniejszych symptomów. Wyjaśniamy, jakie są przyczyny, objawy, a także potencjalne powikłania po mononukleozie u dzieci.

Spis treści:

Mononukleoza u dzieci

Mononukleoza u dzieci (z łaciny Mononucleosis infectiosa) to choroba zakaźna. Inne jej nazwy to gorączka gruczołowa, angina monocytowa, choroba Pfeiffera, choroba pocałunków. Mononukleozę powoduje wirus Epsteina-Barra należący do grupy wirusów opryszczkowych. Ten drobnoustrój przenosi się drogą kropelkową lub przez ślinę – łatwo więc zarazić się nim przez pocałunek lub poprzez dzielenie jednej butelki czy szklanki napoju.

Mononukleoza u dzieci atakuje głównie migdałki, węzły chłonne i śledzionę, która podczas choroby może się powiększyć do znacznych rozmiarów. Najczęściej wirusem mononukleozy zakażają się dzieci w wieku przedszkolnym, które mają kontakt z dużą grupą rówieśników.

Mononukleoza u dzieci: objawy

Symptomy chorobowe są różne, ale żaden nie jest typowy tylko dla tej choroby. Początkowo mononukleoza u dzieci przypomina zwykłe przeziębienie lub grypę. Inne objawy mononukleozy to: 

  • brak apetytu,
  • ból brzucha u dziecka,
  • zmęczenie,
  • senność,
  • ból głowy,
  • ból gardła,
  • katar z obfitą ropną wydzieliną,
  • gorączka u dziecka lub stan podgorączkowy,
  • powiększenie węzłów chłonnych,
  • naloty ropne na migdałkach,
  • wysypka,
  • obrzęki powiek.


Objawy te miewają różne nasilenie, więc mononukleoza zakaźna u dziecka może nie być rozpoznana od razu. Jednak nie można jej lekceważyć. Należy zgłosić się z dzieckiem do lekarza, zwłaszcza przy długo utrzymującej się gorączce.

Mononukleoza u dzieci: wysypka [ZDJĘCIA]

Wysypka pojawiająca się przy mononukleozie u dzieci przypomina tę, która jest charakterystyczna dla różyczki czy odry. Są to drobne, czerwone plamki, którym nie towarzyszy swędzenie. Wysypka pojawia się na tułowiu, rękach i nogach, zwykle ustępuje po kilku dniach.

mononukleoza u dzieci wysypka zdjęcia
Adobe Stock

fot. Adobe Stock


Czasami, gdy dziecko choruje na mononukleozę, a zostanie postawiona zła diagnoza i zacznie przyjmować antybiotyk, może pojawić się wysypka będąca reakcją na lek, np. po przyjęciu amoksycykliny.

Mononukleoza u niemowlaka – objawy

U niemowląt z mononukleozą mogą wystąpić podobne objawy jak u starszych dzieci. Maluszek staje się marudny, gorączkuje, ma powiększone węzły chłonne i nalot na migdałkach. Objawy u niemowląt ustępują szybciej niż u starszych dzieci, jednak częściej pojawia się u nich obrzęk wątroby, śledziony i powiek oraz wysypka.

Mononukleoza u dzieci: diagnoza

Objawy mononukleozy mogą być mylone z wieloma innymi chorobami. Zdarza się, że niektóre symptomy mononukleozy rozpoznawane są jako objawy choroby nerek lub anginy.

Mononukleoza zakaźna czy chore nerki?

Choroba niekiedy rozpoczyna się obrzękiem na górnych powiekach, który powoduje, że dziecko wygląda na senne. Zdarza się tak zwłaszcza u starszych kilkuletnich dzieci. Lekarz może wtedy podejrzewać zapalenie kłębków nerkowych. Wątpliwości rozwiewa zwykłe badanie moczu u dziecka, które pozwala wykluczyć chorobę nerek. Przy mononukleozie w jego wynikach nie ma zmian.

Mononukleoza zakaźna czy angina?

Pediatra na początku może rozpoznać anginę u dziecka, która mimo leczenia antybiotykami nie ustępuje. W rozpoznaniu mononukleozy pomaga badanie krwi:

  • charakterystyczne są zmiany w postaci tzw. wirocytów, czyli limfocytów o nieprawidłowej budowie,
  • podwyższone mogą być też transaminazy, co świadczy o tym, że wirus zaatakował wątrobę.
Uwaga! Objawy mononukleozy u dzieci w pewnej fazie mogą przypominać białaczkę. Rozpoznanie mononukleozy udaje się potwierdzić specjalnym testem serologicznym wykrywającym odpowiedź układu immunologicznego dziecka na zakażenie wirusem mononukleozy zakaźnej (test Paula-Bunnella-Davidsohna).

Leczenie mononukleozy u dzieci

Leczenie mononukleozy zakaźnej polega na podaniu odpowiednich leków łagodzących objawy: obniżających gorączkę i niwelujących uporczywy kaszel. Poza tym:

  • nie stosuje się antybiotyków,
  • podczas choroby dziecko powinno leżeć w łóżku.


Jak długo trwa mononukleoza u dzieci? Ostra faza choroby nie powinna przekroczyć 14 dni, jednak kiedy już minie, malec powinien pozostać w domu przez co najmniej miesiąc. Po przechorowaniu mononukleozy u dziecka często utrzymuje się tzw. zespół przewlekłego zmęczenia. Konieczny jest wtedy oszczędzający tryb życia.

Mononukleoza u dzieci: powikłania

Czy mononukleoza u dzieci jest groźna? Na pewno jest to uciążliwa choroba, ale zwykle nie zagraża ona życiu dziecka. Groźne powikłania po mononukleozie zdarzają się rzadko.

W wyniku mononukleozy u dziecka może dojść do następujących powikłań:

  • U około 10 proc. dzieci bakterie usadawiają się na uprzednio uszkodzonych przez wirusa migdałkach i wywołują dodatkowo anginę bakteryjną.
  • Największym zagrożeniem jest pęknięcie śledziony, która w przebiegu choroby jest mocno powiększona – ale na szczęście zdarza się to tylko w skrajnych przypadkach.
Uwaga! Jeśli dziecko ma silne bóle w lewym górnym kwadracie brzucha, konieczna jest szybka wizyta u lekarza.

Czy można się zaszczepić na mononukleozę?

Na mononukleozę niestety nie ma szczepienia. Nie jest też możliwe zapobieganie chorobie w żaden inny sposób, gdyż zarazki są właściwie wszędzie (ponad połowa ludzi po 40. roku życia jest ich nosicielem). Jednak jest i dobra wiadomość: jednorazowe jej przechorowanie pozostawia trwałą odporność.

Zobacz też:

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA