Co to jest zaimek? To proste!
Adobe Stock
Aktualności

Zaimek: co to, podział zaimków, odmiana, przykłady

Co to jest zaimek? Jaki jest podział zaimków? Co warto wiedzieć o ich odmianie? Przekonaj się, że dzięki licznym przykładom – definicja oraz najważniejsze informacje na temat zaimków okażą się naprawdę proste do zapamiętania.

Zaimek może wydawać się dość skomplikowaną częścią mowy. W rzeczywistości wystarczy jednak poznać funkcję, jaką pełni, aby jego rodzaje i odmiana stały się zrozumiałe i proste.

Spis treści:

Zaimek – co to?

Zaimek jest sprytną częścią mowy. Może bowiem z powodzeniem zastępować takie inne części mowy jak: rzeczownik, przymiotnik, przysłówek czy liczebnik. Dlatego, kiedy ktoś zapyta: na jakie pytania odpowiada każdy zaimek – nie ma jednej dobrej odpowiedzi. Wszystko zależy od tego, jaką część mowy zastępuje konkretny zaimek:
 

  • Zaimek rzeczowny – czyli taki, który zastępuje rzeczownik – odpowiada na pytania rzeczownika (kto? co?), np. ty, ona, ktoś;
  • Zaimek przymiotny – czyli taki, który zastępuje przymiotnik – odpowiada na pytania przymiotnika (jaki? jaka? jakie?), np. ten, tamta, twoje;
  • Zaimek przysłowny – czyli taki, który zastępuje przysłówek – odpowiada na pytania przysłówka (jak? gdzie? kiedy?), np. ile, tyle;
  • Zaimek liczebny – czyli taki, który może zastąpić liczebnik – odpowiada na pytania liczebnika (ile?).


Gdyby zaimki nie istniały nasze wypowiedzi brzmiałyby… dziwnie. Nie moglibyśmy na przykład używać słowa ja ani my. Wyznając komuś miłość musielibyśmy mówić (pisać) tylko kocham, ponieważ cię, to już zaimek. W naszych wypowiedziach nie byłoby takich słów jak: mój, moja, moje.

Jedno jest pewne: zaimki są (dosłownie) częścią (naszej) mowy i nic nie wskazuje na to, byśmy przestali ich używać. Nie tylko na lekcjach gramatyki, ale i w codziennych rozmowach.

Rodzaje zaimków ze względu na funkcje (przykłady)

Istnieje kilka rodzajów zaimków. Podział ten ma związek z funkcją, jaką pełnią poszczególne zaimki. 

Wyróżniamy:

  • Zaimki osobowe (dotyczące osób), np. ja, ty, on, ona, ono, my, przykłady w zdaniach:

Ja to wiem i ty to wiesz.
On doskonale sobie radzi.

 

  • Zaimki zwrotne: się, sobie, siebie, przykłady w zdaniach:

Przyjrzyj się temu zdaniu.
Popraw sobie krawat.
Dla siebie wybrałam sukienkę w kwiatki. 
 

  • Zaimki dzierżawcze (wskazujące na to czyją coś jest własnością), np. mój, jego, ich, twoje, przykłady w zdaniach:

Mój pies jest najpiękniejszy na świecie.
Wasze konfitury truskawkowe są wyśmienite.
Twoja sprawa, zrobisz jak uważasz.
 

  • Zaimki pytające (pojawiające się w pytaniach), np. kto? co? który? ​przykłady w zdaniach:

Kiedy wrócicie z wycieczki?
Który pierwszy przybiegnie?
Co myślisz o tej nowej cukierni? 
 

  • Zaimki wskazujące, np. to, ten, tamta, przykłady w zdaniach:

To zależy wyłącznie od uczniów.
Tamtym piórem pisało mi się lepiej.
Ten człowiek chyba oszalał.
 

  • Zaimki nieokreślone, np. jakaś, któryś, gdzieś, przykłady w zdaniach:

Tę parasolkę musiała zostawić któraś z dziewczyn.
Jakoś to będzie.
Marta gdzieś wyszła.
 

  • Zaimki przeczące: żaden, nigdy, nigdzie, przykłady w zdaniach:

Jeszcze żaden zapach perfum nie podobał mi się tak bardzo.
W czwartek wieczorem nigdzie się nie wybieram
Nigdy nie mów nigdy… 
 

  • Zaimki względne (łączą zdanie podrzędne z nadrzędnym), np. który, co, to, jaka, przykłady w zdaniach:

Nie znam piosenki, którą mogłabym teraz zacytować.
Co się stało, to się nie odstanie.
Póty dzban wodę nosi, póki się ucho nie urwie.
 

  • Zaimki uogólniające, np. wszystko, każdy, zawsze, przykłady w zdaniach:

Wszystko teraz zależy od Kasi. 
Każda pliszka swój ogonek chwali.
Zawsze możesz spróbować jeszcze raz. 

 

Odmiana zaimków 

Zaimki odmieniają się dokładnie tak samo, jak część mowy, którą zastępują.

  • Zaimki rzeczowne, przymiotne i liczebne odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje
  • Zaimki przysłowne należą do grupy zaimków nieodmiennych.

 
Aby przekonać się, że odmiana zaimków rzeczownych, przymiotnych i liczebnych towarzyszy nam w codziennych wypowiedziach i nie jest niczym skomplikowanym, spójrz na poniższe przykłady.
 
JA (zaimek rzeczowny) 

odmienia się przez przypadki:

Mianownik kto, co? – ja,
Dopełniacz kogo, czego? – mnie,
Celownik komu, czemu? – mnie/mi,
Biernik kogo, co? – mnie,
Narzędnik z kim, z czym? – mną,
Miejscownik o kim, o czym – mnie,
Wołacz o – ja!

Zaimek JA odmienia się również przez rodzaje:
„ja” może być zarówno rodzaju męskiego, żeńskiego jak i nijakiego (zależy czy nadawcą wypowiedzi jest chłopiec/mężczyzna, kobieta/dziewczyna czy dziecko).

A także przez liczby:
forma ja ma liczbę pojedynczą, od której można utworzyć liczbę mnogą my.
 
Ten (zaimek przymiotny): odmienia się przez przypadki (M. ten, D. tego, C. temu, B. tego, Ms. tym, N. tym, W. o ten!) a także rodzaje (ten długopis, ta temperówka, to pióro) i liczby (ten długopis/pies/ogród i te długopisy/psy/ogrody).
 
Tyle (zaimek liczebny): odmienia się przez przypadki (M. tyle pieniędzy, D. tylu pieniędzy, C. tylu pieniądzom, B. tyle pieniędzy, Ms. tylu pieniądzach, N. tyloma pieniędzmi, W. o tyle pieniędzy!), a także rodzaje (tyle tulipanów – r. męskoosobowy, tyle róż – r. niemęskoosobowy).

Przykładami nieodmiennych zaimków przysłownych mogą być natomiast: wtedy, gdzieś, tam. Choćbyśmy nie wiem jak chcieli – ich odmiana przez przypadki, liczby czy rodzaje jest po prostu niemożliwa.

Ciekawe których zaimków używasz najczęściej na co dzień. Jeśli nadal uważasz, że doskonale można się bez nich obyć - spróbuj nie używać żadnego zaimka. Może się okazać, że przykładów na to, że zaimki bywają niezastąpione - dostarczą ci już najbliższe godziny.

Zobacz także:

Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA