szczepionka przeciw meningokokom
Fotolia
Zdrowie

Szczepionka przeciw meningokokom: kiedy szczepić, cena, skutki uboczne

Szczepionka przeciw meningokokom chroni przed sepsą i zakażeniami wywołanymi meningokokami. U niemowląt i młodszych dzieci choroba wywołana przez meningokoki może mieć piorunujący przebieg, prowadząc w ciągu kilku godzin nawet do zgonu. Najwięcej zachorowań obserwuje się u młodszych dzieci i młodzieży.
Aleksandra Symonides
lek. Aleksandra Symonides
Konsultacja merytoryczna

Meningokoki to bakterie, które mogą spowodować inwazyjną chorobę meningokokową. Zachorowania spowodowane meningokokami zdarzają się rzadko, gdyż bakterie te nie są bardzo zakaźne. Jednak kontakt z nosicielem lub chorym może mieć bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia dziecka, jeśli jest ono podatne na zakażenie tymi bakteriami. Ochronę stanowi szczepionka przeciw meningokokom. Wyjaśniamy, kiedy szczepić dziecko, jakie  są rodzaje szczepionki oraz jakie przeciwwskazania do jej podania. 

Spis treści

Czym są meningokoki?

Meningokoki (Neisseria meningitidis) to chorobotwórcze bakterie gram ujemne, określane również jako dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

Zewnętrzna otoczka bakterii zbudowana jest z różnych rodzajów cukrów. Dzięki temu można wyodrębnić aż 13 grup serologicznych meningokoków. Większość zachorowań spowodowana jest serotypami: A, B, C, Y i W135. W Polsce przeważającym serotypem jest serotyp B, rośnie jednak w ostatnim czasie liczba zachorowań wywołanych przez serotyp C (odpowiada za zachorowania sporadyczne i o mniejszej zjadliwości).

Szczepienie przeciw meningokokom

Szczepionka przeciw meningokokom to bardzo ważny punkt kalendarza szczepień. Chroni przed ciężkim zakażeniem meningokokami, które mogą spowodować takie choroby jak zapalenie płuc, oskrzeli, opon mózgowo-rdzeniowych.

Większość przypadków sepsy (uogólnione zakażenie organizmu) jest również  spowodowanych zakażeniem meningokokami. Zakażenia meningokokowe mogą mieć piorunujący przebieg i prowadzić do śmierci – nawet w ciągu 24 godzin. Choć szczepienie przeciwko meningokokom może nawet uratować życie, nie jest obowiązkowe, a jedynie zalecane i płatne.
 

Kiedy szczepić przeciw meningokokom?

Szczepienie przeciw meningokokom najlepiej przeprowadzić w 1. lub 2. roku życia. W zależności od preparatu niektóre szczepionki przeciw meningokokom grupy B (oraz szczepionkę 4-walentną) można podawać dzieciom od 2. miesiąca życia, a przeciwko meningokokom grupy C od ukończonego 2. miesiąca życia. O wyborze preparatu decyduje lekarz.

Najwięcej zachorowań wywoływanych przez bakterię Neisseria meningitidis, czyli meningokoki, obserwuje się u młodszych dzieci – do 5. roku życia, a zwłaszcza do końca 1. roku życia.

Szczepionka na meningokoki – rodzaje

Naukowcy wyodrębnili dwanaście grup serologicznych meningokoków (A, B, C, 29E, H, I, K, L, W135, X, Y i Z). W Polsce inwazyjną chorobę meningokokową wywołują meningokoki serogrup B i C. Za 70 procent przypadków inwazyjnej choroby meningokokowej są odpowiedzialne meningokoki serogrupy B – przed którymi nie chroni szczepionka przeciw meningokokom A i C.

Obecnie na polskim rynku dostępne są szczepionki przeciwko:

  • meningokokom serogrupy B
  • meningokokom serogrupy C
  • czterowalentna przeciw meningokokom grup A, C, W-135, Y.
Decyzję o tym, czy zaszczepić dziecko przeciw meningokokom oraz czy podać jedną, czy dwie szczepionki, najlepiej podjąć wspólnie z pediatrą.

Szczepionka Bexsero 

Jest to szczepionka przeciwko meningokokom typu B. Rekomendowana już dla niemowląt od ukończenia 2. miesiąca życia, ponieważ najwięcej zachorowań na inwazyjną chorobę meningokokową (sepsa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) przypada w 1. roku życia. W zależności od tego, kiedy zaczniemy szczepić dziecko, podaje się od 2 do 4 dawek szczepionki.

  • dziecko w wieku od ukończenia 2. miesiąca życia do ukończenia 6. miesiąca – 3 dawki w odstępie miesiąca lub schemat alternatywny polegający na podaniu 2 dawek co dwa miesiące; plus (w obu schematach) dawka przypominająca w wieku między 12 a 15 miesięcy (6 miesięcy lub więcej po ukończenia szczepienia pierwotnego). 
  • dziecko w wieku od ukończenia 6. miesiąca życia do ukończenia 12. miesięcy: 2 dawki co dwa miesiące, plus dawka przypominająca w 2. roku życia.
  • dziecko w wieku od 12 miesięcy do 2 lat: 2 dawki, plus dawka przypominająca (12–23 miesięcy po szczepieniu podstawowym)
  • dziecko powyżej 2 lat: 2 dawki szczepionki.

Szczepionka Trumenba

Jest to szczepionka przeciwko meningokokom typu B. Rekombinowana, adsorbowana, podawana w zastrzykach domieśniowych. Przeznaczona jest do podawania dzieciom od 10. roku życia.

Szczepienie podstawowe obejmuje dwa schematy:

  • dwie dawki podawane w odstępie 6 miesięcy,
  • trzy dawki – druga  podawana co najmniej po miesiącu od pierwszej, a trzecia po niemniej niż po 4 miesiącach po drugiej.


Zalecane jest rozważenie podania dawki przypominającej u dzieci ciągle narażonych na chorobę meningokokową. Preparat Trumenba można podawać razem z innymi szczepieniami, np. z czterowalentną szczepionką HPV czy ze skoniugowaną szczepionką przeciw meningokokom grypy A, C, W, Y.

Szczepionkę przeciw meningokokom grupy B można podawać z innymi szczepieniami z kalendarza szczepień. Nie chroni ona jednak przed meningokokami typu C, przeciw którym można zaszczepić dzieci inną szczepionką.

Szczepionka NeisVac-C

Jest to szczepionka przeciwko meningokokom typu C. Szczepionka podawana w zastrzyku domięśniowym – w udo u niemowląt od 2. miesiąca życia, w ramię u starszych dzieci i dorosłych. Liczba dawek szczepienia podstawowego uzależniona jest od wieku dziecka:

  • niemowlętom między ukończonym 2. a 4. miesiącem życia podaje się dwie dawki w odstępie dwóch miesięcy,
  • niemowlętom od ukończonego 4. miesiąca życia i starszym dzieciom podaje się jedną dawkę szczepionki.


Niemowlęta z ukończonym szczepieniem podstawowym zalecane jest podanie dawki uzupełniającej w wieku 12-13 miesięcy, nie mniej niż 6 miesięcy po podaniu drugiej dawki podstawowej. 

Szczepionka Menitorix

Szczepionka skoniugowana przeciw meningokokom typu C oraz przeciw haemophilus typ b (Hib). Przeznaczona do podawania dzieciom od ukończonego 2. miesiąca życia do ukończonego 2. roku życia. Menitorix podaje się domięśniowo.

Istnieją trzy schematy szczepienia  tym preparatem:

  • trzydawkowy – niemowlęciu między skończonym 2. a 12. miesiącem życia podaje się trzy dawki w odstępie minimum miesiąca,
  • dwudawkowy – niemowlęciu między skończonym 3. a 12. miesiącem życia podaje się dwie dawki w odstępie co najmniej 2 miesięcy,
  • schemat dla wcześniaków – między skończonym 2. a 12. miesiącem życia podaje się trzy dawki w odstępie minimum 2 miesięcy.

 

Zalecane jest podanie dziecku dawki przypominającej do 2. roku życia – po 12. miesiącu życia i minimum po 6. miesiącach od podanie ostatniej dawki z cyklu podstawowego.

Szczepionka Meningitec

Jest to szczepionka przeciwko meningokokom typu C. Dopuszczona do użytku od 2. miesiąca życia. Podaje się ją w zastrzyku domięśniowym w udo u niemowląt i w ramię u dzieci starszych i dorosłych. Dawkowanie zależy od wieku dziecka:

  • niemowlętom od 2. do 12. miesiąca życia podaje się dwie dawki szczepionki w odstępie minimum dwóch miesięcy. Zaleca się podanie dawki uzupełniającej, a o jej terminie decyduje lekarz.
  • dzieciom po 12. miesiącu życia i dorosłym podaje się jedną dawkę szczepionki.

Szczepionka Nimenrix

Jest to szczepionka na meningokoki czterowalentne A, C, W-135 i Y. Preparat można podać dziecku już od 6. miesiąca życia. Tę szczepionkę czterowalentną podaje się wg schematu:

  • niemowlęta w wieku od 6 tygodni do <6 miesięcy: 2 dawki szczepienia pierwotnego w schemacie 0, 2 miesiące + 1 dawka przypominająca (w wieku ≥12 miesięcy w odstępie ≥2 miesięcy od podania poprzedniej dawki),
  • dzieci w wieku od 6 do <12 miesięcy: 1 dawka szczepienia pierwotnego + 1 dawka przypominająca (w wieku ≥12 miesięcy w odstępie ≥2 miesięcy od podania poprzedniej dawki),
  • dzieci i dorośli w wieku ≥12 miesięcy: 1 dawka.

Szczepionka Menveo

Jest to szczepionka na meningokoki czterowalentne A, C, W-135 i Y. Stosowana od 2. roku życia. Podawana jest w postaci zastrzyku domięśniowego. Do wytworzenia odporności wystarczy jedna dawka szczepionki. Możliwe jest podanie dawki przypominającej, ale decyzję o jej aplikacji należy skonsultować z lekarzem, który oceni, czy jest to konieczne. Odporność po podaniu szczepionki Menveo była badana w okresie 5 lat od wstrzyknięcia preparatu – w tym czasie odporność była zachowana.

Szczepionka przeciw meningokokom: cena

Szczepionka na meningokoki jest płatna, koszt jednej dawki szczepionki na meningokoki typu B, np. Bexsero, to 300-500 zł. W przypadku podania 4 dawek szczepionki trzeba więc zapłacić średnio ok. 1600 zł. Jedna dawka szczepionki czterowalentnej, np. Nimenrix, kosztuje od 150 do 250 zł, zatem dwie dawki to koszt 300-500 zł. Jedna dawka szczepionki na meningokoki typu C, np. NeisVac-C to koszt ok. 140 zł, dwóch – ok. 280 zł.

Szczepionka na meningokoki: powikłania

Wśród łagodnych skutków ubocznych mogą pojawić się:

  • obrzęk, zaczerwienienie i ból w obrębie szczepienia
  • uczucie zmęczenia
  • wzmożony płacz i drażliwość u niemowląt. 


Zdecydowanie rzadszym powikłaniem jest gorączka, która częściej pojawiają się u niemowląt niż u starszych dzieci.
W nielicznych przypadkach dochodzi do poważniejszych niepożądanych odczynów poszczepiennych:

  • zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego, 
  • silne reakcje alergiczne,
  • wymioty i nudności. 


Pełną listę możliwych działań niepożądanych wraz z częstością ich występowania można znaleźć na ulotce dołączanej do preparatu, którym wykonuje się szczepienie. Warto jednak pamiętać, że ogólnoustrojowe objawy (ze strony układu pokarmowego, nerwowego lub immunologicznego), będące powikłaniem po szczepieniu na meningokoki, są o wiele łagodniejszymi dolegliwościami niż ciężkie skutki zakażenia meningokokami.

Powikłaniami po ZAKAŻENIU meningokokami mogą być upośledzenie słuchu, padaczka, wodogłowie, powikłania ośrodkowego układu ruchowego, zmiany zatorowo-zakrzepowe. Jedynym sposobem zabezpieczenia dziecka przed tak ciężkim przebiegiem choroby i powikłaniami są szczepienia przeciw meningokokom.

Szczepienie przeciw meningokokom – przeciwwskazania

Przeciwwskazaniem do przyjęcia szczepionki przeciw meningokokom są:
  • nadwrażliwość na którykolwiek ze składników szczepionki,
  • ciężkie reakcje niepożądane po przyjęciu poprzedniej dawki szczepionki
  • gorączka,
  • ostre zakażenie,
  • choroby przebiegające z obniżeniem odporności.


Zobacz także:

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA