Chcemy by nasze dzieci były grzeczne i mądre. Wymagamy od nich, by zachowywały się przyzwoicie i odpowiednio do sytuacji. I bardzo dobrze, bo od kogo się tego wszystkiego nauczą, jeśli nie od nas? Wychowując je, ucząc nowych rzeczy i rozmawiając z nimi, musimy jednak pamiętać, że dzieci nie są małymi dorosłymi.
– 3-4 latek nie ma takiej koordynacji jak my, dorośli. Ma prawo nie radzić sobie z ubieraniem i strącać łokciem kubek, bo dopiero się uczy planować ruchy – tłumaczy Beata Płażewska, psycholożka.
Na niektóre z nich (np. głośne albo niespodziewane dźwięki) może reagować nadmiernie, a inne – ignorować (np. nie przeszkadza mu, że ma buzię upapraną dżemem i okruszkami).
Nie możemy wymagać od dziecka, by zapamiętywało tak szybko jak my, bo zwyczajnie nie jest w stanie tego zrobić. Jego pamięć dopiero się rozwija. Dziecko ma swoje sposoby na to, by się z czymś dobrze zapoznać, właśnie dlatego prosi, by czytać mu wciąż tę samą bajkę.
Nawet 5-6-latek uważa jeszcze, że wiele rzeczy dzieje się specjalnie dla niego lub jemu na złość.
– Uważa na przykład, ż słońce świeci po to, żeby mógł wyjść na plac zabaw, a deszcz pada, by zepsuć mu humor – tłumaczy psycholog. – Trudno mu zrozumieć cudzy punkt widzenia oraz to, że inni ludzie mogą widzieć lub czuć inaczej lub nie wiedzieć tego, co on. Jeśli posadzisz naprzeciw 3-4 latka misia i zapytasz, co ten miś widzi, maluch opowie o tym, co sam może dostrzec!
Kilkulatkowi trudno zrozumieć, że ktoś lubi to, czego on nie cierpi i odwrotnie. Uważa też, że coś się wydarzyło dlatego, że ono tego chciało. – To może rodzić kłopoty, bo jeśli np. młodsza siostra złamie rękę, może myśleć, że to przez niego, bo był na siostrę zły – uprzedza Beata Płażewska.
Uwaga!
Dziecięcy egocentryzm jest etapem w rozwoju, nie ma nic wspólnego z egoizmem.
Gdy 3-4-latek opowiada, jak z jamnikiem tropił złodziei wycieraczek, święcie wierzy w swoje słowa. Nie potrafi dostrzec granicy między faktami a tym, co zapamiętał np. z bajek.
– Opowieści tego typu nie są kłamstwem i nie wolno za nie karać – mówi Beata Płażewska.
Uważa na przykład, że ludzie, których widzimy w telewizji, widzą także nas. Jeśli czegoś nie rozumie albo nie dosłyszy, może „dośpiewać” sobie własną wersję i trudno je przekonać, że nie ma racji. Np. zastanawia się, kim jest Znut („Kłamiesz jak z nut”).
Polecamy: Świat według dziecka.Tego się na pewno nie spodziewałaś!
Wiele dzieci boi się na przykład odpływu w wannie i trudno je przekonać, że się w nim nie zmieszczą (a więc, że nie jest dla nich zagrożeniem). Lista dziecięcych strachów jest długa i mogą się na niej znaleźć naprawdę dziwne rzeczy, włącznie ze słowem „ogromna” w wierszu o lokomotywie.
Dlatego nie wolno mówić dziecku w złości rzeczy w rodzaju: „Jesteś niegrzeczny, nie kocham cię już”, bo uwierzy.
Dziecięca logika bywa bardzo interesująca. – Pewna dziewczynka powiedziała mi, że mama jest większa od taty, bo jest od niego starsza – opowiada Beata Płażewska – Uznała, że bycie starszym z definicji oznacza wyższy wzrost.
Słowa: „Przyjdę po ciebie o godz. 13” nic dla przedszkolaka nie znaczą. Lepiej powiedzieć „Będę po obiedzie”.
Rozumuje na zasadzie: „Więcej monet równa się więcej pieniędzy”.
– Gdy zamiast dziesięciu złotówek damy dziecku dziesięciozłotowy banknot, zdenerwuje się, że ma teraz mniej pieniędzy niż wcześniej – opowiada Beata Płażewska.
Dla niego niełatwe czasem relacje między dorosłymi to czarna magia.
– Rozmawiałam kiedyś z 6-letnią dziewczynką, której rodzice się rozwiedli. Uważała, że najlepiej by było, gdyby wszyscy – tata, mama i nowy partner mamy – zamieszkali razem. Jedynym problemem, jaki była w stanie dostrzec, był fakt, że stół w jej domu jest za mały – opowiada psycholożka.
A to oznacza, że w mgnieniu oka może zmieniać mu się nastrój. Może wpaść z euforii w rozpacz i odwrotnie. – To dlatego, że u dzieci brak jeszcze równowagi między procesami pobudzania i hamowania. Trudniej im niż nam, dorosłym, samodzielnie się uspokoić, wyciszyć przed snem itd.
Nie wiedzą na przykład, że są pytania, których nie wypada zadawać publicznie. Stąd liczne gafy i zachowania, które sprawiają, że mamy ochotę zapaść się ze wstydu pod ziemię.
Nie jest w stanie spokojnie usiedzieć w miejscu, bo energia dosłownie je rozsadza. Nie możemy więc wymagać od niego, by grzecznie szło przy nas podczas spaceru albo siedziało przy stole, nie wiercąc się i nie machając nogami. Nie jest w stanie!
Różnic między dorosłym i dzieckiem jest oczywiście znacznie więcej, jednak wniosek jest jeden: zanim zaczniemy wymagać od dziecka, by coś robiło lub czegoś nie robiło, zastanówmy się, czy na tym etapie rozwoju jest w ogóle zdolne sprostać naszym wymaganiom.
Polecamy także: O co pytają przedszkolaki?
"A wiesz, że policjant najpierw strzela, a potem zadaje pytania?" – powiedział (oczywiście na głos, a głos miał donośny) mój kilkuletni syn w chwili, gdy funkcjonariusz drogówki wlepiał mandat jego tacie. Nie mam pojęcia, skąd kilkulatek wziął to zdanie (pewnie z filmu), ale wiem jedno: nie ma chyba na świecie dziecka , które choć raz nie wpędziłoby rodziców w równie kłopotliwą sytuację. Celują w tym zwłaszcza przedszkolaki. Psycholog Beata Płażewska podpowiada, jak sobie radzić w chwilach, gdy najbardziej chcielibyśmy zapaść się pod ziemię. Przeczytaj także: Twoje dziecko nie jest niegrzeczne, gdy... Tajna misja Jako kilkuletnia dziewczynka powiedziałam panu, który naprawiał telewizor: „Rodzice kazali mi pilnować, żeby nic nie zginęło”. Aldona Jak ratować sytuację: Poza krótkim „przepraszam” tak naprawdę niewiele można zrobić. – Najważniejsze to nie pogarszać sytuacji – mówi psycholog. – Bronienie się słowami „Co ty za bzdury pleciesz? Niczego takiego nie mówiłam!” jeszcze bardziej pogrąża rodzica. Pan od telewizora i tak wie, że maluch nie przydzieliłby sobie takiego zadania z własnej inicjatywy. Co gorsza takie postępowanie jest nie fair wobec dziecka. Rodzic robi mu wodę z mózgu („Jak to nie mówiłaś, skoro mówiłaś?” – myśli skołowany malec) i uczy go, że można ratować własną skórę cudzym kosztem. Co robić na dłuższą metę: Nie namawiaj dziecka do tajnych misji ani kłamania w twoim imieniu, bo nie dość, że dasz mu zły przykład, to jeszcze narazisz się na wstyd („Mama kazała powiedzieć, że nie ma jej w domu”). A ja coś mam! Podczas uroczystego obiadu w eleganckiej restauracji moje dziecko pochwaliło się, że ma ... robaki. Renata, mama 3-letniej Beatki Jak ratować sytuację: Przeproś i nie wdawaj się w wyjaśnienia, bo tak mało apetyczny temat lepiej zakończyć jak...
Chcesz, by tegoroczne święta były jak z bajki: z choinką po sufit, wspaniałymi prezentami, kolędami oraz zachwyconym tym wszystkim dzieckiem? Ale czy można zorganizować wymarzone Boże Narodzenie , gdy w domu jest niemowlak? – Tak, jeśli tylko nie będziemy oczekiwać Świąt idealnych, takich jak w reklamie kawy czy na zdjęciach w kolorowych magazynach, weźmiemy pod uwagę możliwości maluszka, przymkniemy oko na drobiazgi i skupimy się na tym, co nam i naszym bliskim sprawia radość – mówi Beata Płażewska, psycholożka . Podpowiadamy, o czym musisz pamiętać! Co zrobić, by Święta były udane? Nie rób wszystkiego sama Skup się na tym, co najważniejsze Ustalcie wcześniej, jak i gdzie spędzacie święta Zadbaj o dobry nastrój Bądź wyrozumiała dla maluszka Reaguj na potrzeby maluszka Zadbaj o bezpieczeństwo dziecka Ważne zasady na pierwsze święta z niemowlakiem Co zrobić, by Święta były udane? Wszyscy mamy jakieś wyobrażenia o świętach. Wynieśliśmy je z dzieciństwa, z książek, filmów, niektórzy z nas zbudowali je z marzeń o tym, czego im brakowało. – Czasem tak bardzo chcemy, by rzeczywistość sprostała tym pięknym wizjom, że zbyt dużo od siebie wymagamy : lepimy po nocach pierogi, sprzątamy wszystko włącznie z piwnicą, wydajemy fortunę na jedzenie i prezenty. W efekcie jesteśmy podminowani i tak zmęczeni, że gdy te wyczekane święta wreszcie nadchodzą, nie mamy siły się nimi cieszyć – mówi psycholożka. Czy w takim razie zwiększymy szanse na udane Święta , jeśli podamy byle co i zostawimy pod kanapą koty kurzu? – Nie w tym rzecz – mówi Beata Płażewska. – Po prostu warto uświadomić sobie, że nic nie musimy . Nie musimy gotować jak babcia Zosia, wygrać konkursu na najbardziej czyste okna w okolicy ani piec pierniczków w kształcie reniferów, tylko dlatego, że przepis na nie wydrukowało nasze...
Nie czarujmy się: nasze słodkie słoneczka dają nam czasem popalić. Marudzą , krzyczą, a czasem nawet urządzają publiczny show z wianuszkiem widzów (to specjalność zbuntowanych dwulatków ). To, jak się zachowuje małe dziecko , zależy od wielu rzeczy, m.in. od jego temperamentu . Zdarza się jednak, że sami (oczywiście niechcący) prowokujemy je do rozrabiania . W jaki sposób? Nie bierzemy pod uwagę możliwości dziecka… …i na przykład zabieramy je do galerii handlowej albo marketu budowlanego, gdzie odwiedzamy kilkanaście działów i w każdym oglądamy po kilkanaście rzeczy. Albo wybieramy się z Wrocławia nad morze i chcemy pokonać trasę z jedną jedyną krótką przerwą na siusiu w okolicach Piły. Takie przykłady można mnożyć bez końca. – Widzę czasem takich poukładanych, świetnie radzących sobie w życiu dorosłych, którzy oczekują, że dziecko będzie ich kopią: zachowa się jak należy w samochodzie czy restauracji, spokojnie wysiedzi trzy godziny na imieninach u cioci itd. Nic z tego. Małe dziecko nie może spełnić tych oczekiwań, nawet jeśli będzie się bardzo starało. Dlaczego? Bo jest dzieckiem. Nie jest w stanie usiedzieć długo w jednym miejscu, jest niecierpliwe, szybciej się męczy, potrzebuje więcej ruchu – mówi Beata Płażewska, psycholożka dziecięca. …ani jego potrzeb Zabieranie gdzieś zmęczonego , niewyspanego, niewybieganego dziecka to jak strzał w stopę: nie zachowa się tak, jak sobie tego życzymy, bo będzie domagało się zaspokojenia swoich potrzeb. Nie będzie wiedziało, o co dokładnie mu chodzi, nie powie np.: „Tato, chcę się przespać”. Po prostu zacznie szaleć. Ulegamy dla świętego spokoju 2-, 3- dziecko błyskawicznie się uczy. Jeśli zauważy, że by osiągnąć swój cel (np. dostać upragnioną zabawkę), wystarczy rzucić się na podłogę, z pewnością powtórzy taki występ. Bez ustanku sztorcujemy...
