Wychowanie

Alicja w krainie fantazji

Mój tata umie czarować, na spacerze spotkaliśmy krasnoludka... Jak reagować na takie opowieści? Karać, zabraniać, krzyczeć, ignorować?
Beata Chrzanowska - pedagog specjalny, psycholog, terapeuta rodzinny
Beata Chrzanowska-Pietraszak
Konsultacja merytoryczna

Mój synek, Staś, miał w przedszkolu kolegę, Janka, który często nas odwiedzał. I zawsze gdy Staś dostał np. nową zabawkę czy klocki albo wróciliśmy z wyjazdu na narty, Janek mówił: „A mój tata kupił mi wczoraj większy zestaw Lego”, „A my jutro jedziemy w góry”, „A ja mam w domu pięć robotów!”. Staś w to święcie wierzył, ale ja wiedziałam, że Janek zmyśla. Bo nie chce być gorszy, bo chce się popisać, zwrócić na siebie uwagę.

Oszukuje, choć jest dzieckiem zadbanym, kochanym, otoczonym zabawkami, docenianym. Wiedziałam, że tak naprawdę ten maluch nic złego nie robi, ale zastanawiałam się, jak właściwie należy zareagować? Ujawnić i potępić kłamstwo? Nie zwracać uwagi? Czy może udawać, że się wierzy? Postanowiłam sprawdzić, jak to z tym zmyślaniem u maluchów jest.

Po drugiej stronie lustra
Trzy-, czterolatki mają jeszcze kłopot z odróżnieniem fikcji od rzeczywistości. Dla trzyletniego malca postać z kreskówki jest niemal tak samo realna, jak koledzy z grupy – więc dlaczego nie mógłby jej spotkać w parku? A ponieważ jego pamięć bywa zawodna, może traktować wspomnienia swoich wyobrażeń tak, jak wspomnienia prawdziwych sytuacji. Fantazjowanie to co innego niż kłamstwo, czyli celowe wprowadzanie w błąd. I na ogół nie ma w tym złej woli dziecka. Maluchy wierzą w to, co opowiadają. Choć z drugiej strony coraz częściej są już w stanie stwierdzić, że coś jest tak nieprawdopodobne, że nie może być prawdziwe (nie ma ludzi wielkich jak domy, więc tata kolegi nie może być tak wysoki, choć kolega o tym z przekonaniem opowiada!). Przed piątym rokiem życia nie ma więc sensu wymagać od dziecka absolutnej prawdomówności. Mieszanie fikcji z rzeczywistością może się utrzymywać nawet do szóstego roku życia!

Podziwiajcie mnie!
Wszyscy pragniemy być doceniani – nasze dzieci też. I sporo maluchów ucieka się tu do prostego sposobu: opowiada, czego to w domu nie ma, by „zaistnieć” (to właśnie przypadek Janka). Nic w tym złego pod warunkiem, że dziecko otrzymuje w domu maksimum uwagi, akceptacji. Takie kłamstwa mogą się częściej zdarzać np. po narodzinach rodzeństwa (wszyscy rozpływają się w zachwytach nad maleństwem, starszak czuje się odsunięty i chce zwrócić na siebie uwagę), przedszkolnym debiucie (malec chce się wyróżnić, by zyskać pozycję w grupie). Fantazje bywają też odbiciem pragnień maluszka. Gdy dziecko opowiada o swym nieistniejącym piesku, może to znaczyć, że marzy o zwierzątku. Gdy twierdzi, że potrafi rzucić piłkę na dach bloku – może chciałoby zostać piłkarzem? Warto z maluchem o jego pragnieniach rozmawiać, aby pomóc mu wyrazić prawdziwe uczucia, np.: „Wiem, że bardzo chciałbyś mieć pieska. Zastanówmy się nad tym wspólnie”.

Tajemniczy przyjaciel
Czasem w główce malucha pojawia się zmyślony towarzysz zabaw. Nie trzeba walczyć z tą fantazją ani udowadniać dziecku, że to nieprawda. Niewidzialni przyjaciele spełniają ważną rolę w rozwoju kilkulatka – pozwalają wypróbować rozmaite zachowania i sprawdzić się w wielu rolach. Niewidzialny domownik zasługuje na twoją akceptację – choć nie należy go zbytnio „zapraszać do domu”, np. bawić się z nim razem z dzieckiem. Wzmacnianie tej fantazji przez dorosłych może bowiem sprzyjać jej utrwalaniu się. O ile jednak malec ma zwykłych kolegów, odnajduje się w przedszkolnej grupie, niewidzialny przyjaciel nie jest powodem do obaw – zniknie, gdy spełni swoją rolę.

Boję się, więc kłamię
Inteligentny przedszkolak może oszukiwać w celu osiągnięcia własnych korzyści („Mama Zosi pozwala jej oglądać filmy wieczorem” – tak powie dziecko, które chce, żeby jego mama poszła śladem mamy Zosi), uniknięcia konsekwencji („Nie wiem, gdzie jest twoja torebka, ja nie brałem”). Zwykle są to próby naiwne i łatwe do rozszyfrowania. Ale nie powinnaś ich lekceważyć. Tłumacz, że tak się nie robi. Powiedz: „Wiem, że bałeś się przyznać, że wziąłeś moją torbę, bo na to nie pozwalam. Jednak lepiej, żebyś mi powiedział, wtedy możemy jej razem poszukać”. I nie karz dziecka, jeśli się przyznaje! Strach przed gniewem rodziców jest silnym bodźcem do kłamstw. Maluszek powinien widzieć, że mówienie prawdy jest w waszym domu cenione.

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA