Przebieg porodu – etapy i fazy porodu naturalnego

Jak przebiega poród naturalny? Dzieli się on na kilka etapów – mogą one łącznie trwać kilka godzin albo nawet ponad dobę. Powinnaś jak najwięcej wiedzieć o kolejnych okresach i składających się na nie fazach porodu. Dzięki temu będziesz umiała lepiej sobie poradzić podczas rodzenia i zrozumieć, co się dzieje z twoim ciałem w danym momencie.

Spis treści:

• Przebieg porodu: etapy i fazy
• I okres porodu - rozwarcie szyjki macicy
• II okres porodu - parcie
• III okres porodu - urodzenie łożyska
• lV okres porodu
• Jak złagodzić ból w czasie kolejnych faz porodu?
• Do jakich komplikacji może dojść podczas porodu?

Przebieg porodu: etapy i fazy porodu

Etapy porodu obejmują przemiany, jakie następują w ciele rodzącej od początku rozwierania się szyjki macicy do urodzenia dziecka i wydalenia łożyska. Składają się na nie 4 okresy i 2 fazy porodu. Najdłuższa część porodu przypada na fazę utajoną w pierwszym okresie porodu, najtrudniejsza do zniesienia na fazę aktywną. Co trzeba o nich wiedzieć?
 

OKRES PORODU	ILE TRWA?	JAK PRZEBIEGA?
I OKRES	ok. 12 godz.	Od rozpoczęcia czynności porodowej do całkowitego rozwarcia szyjki macicy (10 cm) I faza – utajona – od rozpoczęcia regularnej czynności skurczowej do rozwarcia 3-4 cm i trwa 6–8 godzin II faza – aktywna – od 3-4 cm do pełnego rozwarcia (10 cm) i trwa 3-4 godziny
II OKRES	przeciętny czas trwania to 50-60 min u pierworódek i 20-30 min u wieloródek; przedłużony ll okres porodu trwa powyżej 2 godzin	Od całkowitego rozwarcia do urodzenia dziecka i odcięcia pępowiny
III OKRES	30 min	Wydalenie łożyska
IV OKRES	2 godziny po porodzie lub minimum 4 godziny po porodzie zabiegowym drogą pochwową	Położna ocenia stan ogólny kobiety, kontroluje obkurczania się macicy, zaopatruje urazy kanału rodnego

Wyróżnia się 4 okresy porodu. W pierwszym rozwiera się szyjka macicy do pełnego rozwarcia, w drugim następuje parcie i urodzenie dziecka, w trzecim urodzenie łożyska, a w czwartym nowo narodzone dziecko kładzione jest na brzuchu mamy w kontakcie skóra do skóry.

I okres porodu – rozwarcie szyjki macicy

Zaczyna się gdy pojawią się pierwsze skurcze porodowe. Są one sygnałem, że dziecko rozpoczęło pokonywanie drogi na świat, w związku z czym powoli rozwiera się szyjka macicy.

• Faza wczesna porodu (utajona) – skurcze są rzadkie i niezbyt bolesne. Może się zdarzyć, że zaczną się w nocy i je prześpisz – to dobrze. Pod koniec tej fazy rozwarcie szyjki macicy dochodzi do 3-4 centymetrów, co może zająć kilka godzin.
• Faza aktywna porodu – trwa 3–4 godziny. Szyjka macicy rozwiera się do 10 centymetrów (osiąga tzw. pełne rozwarcie). Jest ci coraz trudniej – skurcze porodowe są częstsze i dłuższe, a przerwy między nimi krótsze. Najpierw występują co 3–4 minuty i trwają 40–60 sekund, a potem wzmagają się – pojawiają się co 2-3 minuty i trwają 60-90 sekund. Możesz mieć wrażenie, że nie ma między nimi przerw. Każdy ma okres największej siły, tzw. szczyt. Pamiętaj, by prawidłowo oddychać – dzięki temu będzie ci łatwiej i dziecko będzie lepiej dotlenione. Możesz przyjmować dowolne pozycje, np. spacerować, skakać na piłce, kręcić biodrami, wejść pod prysznic. Coraz częstszym skurczom mogą towarzyszyć inne dolegliwości: nudności, wymioty, biegunka. Kiedy rozwarcie osiąga 7-8 centymetrów, przychodzi moment krytyczny, nazywany też „kryzysem 7 centymetra”. Może ci się zdawać, że nie dasz rady. Możesz krzyczeć na męża albo będziesz chciała natychmiast wracać do domu. To normalne! Gdy ten krytyczny moment nastąpi, do finału już blisko. W końcu poczujesz, że skurcze słabną – zbliża się etap parcia.

II okres porodu – parcie

Trwa 1-2 godziny. Przy pełnym rozwarciu (na 10 centymetrów) poczujesz się tak, jakbyś bardzo chciała się wypróżnić. Zaskoczy cię silna potrzeba parcia, ale postaraj się nie robić tego za wcześnie – położna tobą pokieruje, podpowie, kiedy zacząć przeć. Gdy wyjdzie główka dziecka, dalej będzie już „z górki”. Reszta ciałka powinna pojawić się w ciągu jednego, najwyżej dwóch skurczów partych.

III okres porodu – urodzenie łożyska

To najkrótszy i najprzyjemniejszy okres porodu. Dziecko jest już z tobą! Musisz tylko urodzić łożysko. Czujesz parcie, ale nie jest ono zbyt dotkliwe. Ten etap trwa nie dłużej niż 30 minut. Najczęściej w tym czasie przecinana jest pępowina tuż po ustaniu tętnienia.

lV okres porodu

Trwa pierwsze 2 godziny po porodzie lub minimum 4 godziny po porodzie zabiegowym drogą pochwową. W tym czasie położna ocenia stan ogólny kobiety, kontroluje obkurczania się macicy oraz zaopatruje urazy kanału rodnego. Dziecko zostanie położone na twojej klatce piersiowej. Położna w tym czasie dokona oceny w skali APGAR. Jeżeli twój maluch urodzi się w dobrym stanie – kolejne 2 godziny spędzi przy tobie w kontakcie „skóra do skóry”. Jest to czas na pierwszą próbę przystawienia malucha do piersi. Po zakończeniu IV okresu porodu zostaniesz spionizowana, możesz wtedy pójść pod prysznic i się przebrać. Maluch zostanie zważony, zmierzony i zostaną wykonane pozostałe standardowe procedury.

Jak złagodzić ból w czasie kolejnych faz porodu?

Nawet gdy będzie ci się wydawało, że skurcze nie mają końca, a przerw między nimi prawie nie ma, możesz sporo uczynić, aby bolało mniej.

• Zmieniaj pozycje porodowe – pomaga chodzenie, kucanie, klęczenie. Kołysz biodrami, usiądź na piłce.
• Prawidłowo oddychaj – tzn. torem przeponowym tak, by unosił się brzuch, a nie klatka piersiowa. Szybciej oddychaj w czasie skurczu, wolniej i głębiej pomiędzy skurczami.
• Weź kąpiel lub prysznic – strumieniem wody polewaj bolesne okolice albo zanurz się w ciepłej wodzie w wannie.
• Włącz muzykę – to działa relaksująco, możesz kołysać się w jej rytm.
• Słuchaj instynktu – ty wiesz najlepiej, co cię ukoi. Rób to, co natura ci podpowiada. Jeśli chcesz np. skulić się w sobie, otul się kocem i poproś położną o przygaszenie światła.
• Poproś o znieczulenie porodu – Najlepiej omówić to przed porodem. Ból się zmniejszy, ale będziesz czuła skurcze i świadomie uczestniczyła w porodzie.

Do jakich komplikacji może dojść podczas porodu?

Komplikacje nie są bardzo częste, ale lepiej wiedzieć, co może się wydarzyć.  
 

• Brak postępu porodu. Kiedy rozwarcie szyjki macicy nie będzie postępować, dostaniesz kroplówkę z oksytocyną. To hormon uwalniany przez organizm w czasie porodu. Czasem trzeba go dodać, aby zmusić macicę do skurczów i by szyjka zaczęła się rozwierać. Gdy to nie pomoże, lekarz może zdecydować o cięciu cesarskim.
• Niedotlenienie dziecka. Dochodzi do niego np. gdy dziecko jest okręcone pępowiną. Akcja serca płodu jest monitorowana podczas porodu. Gdy pojawią się nieprawidłowości, lekarz przyspiesza poród lub wykonuje cięcie cesarskie.
• Poród zabiegowy. Przeprowadza się go przy użyciu próżnociągu lub kleszczy. Dziś stosuje się je rzadko, tylko gdy zagrożenie nastąpi w chwili, kiedy główka dziecka jest w kanale rodnym i jest za późno na cesarkę.
• Przebicie pęcherza płodowego. To zabieg bezbolesny, stosuje się go w sytuacji, gdy przed wyparciem dziecka pęcherz jeszcze nie pękł. Zwykle lekarze czekają, aż dojdzie do samoistnego pęknięcia.

Zobacz też:

• Najlepsze i najgorsze pozycje na I okres porodu.
• Jak długo będzie trwał poród?
• Jak przygotować plan porodu – wzór