Gorączka u dziecka - kiedy zbijać, jak obniżać?

Gorączka u dziecka to temperatura ciała powyżej 38,5 st. C. Temperatura między 37-38 st. C. to stan podgorączkowy, a o wysokiej gorączce u dzieci mówimy w przypadku temperatury przekraczającej 39 st. C.

Przyczyny gorączki u dziecka

Gorączka u dziecka nie zawsze świadczy o chorobie. Przyczyną gorączki mogą być:

• silne zmęczenie (np. po kinderbalu),
• przegrzanie (często zdarza się to niemowlętom)
• emocjonujące wydarzenia (np. dziecko zostało pierwszy raz z nianią).

Wzrost temperatury bywa także objawem ząbkowania, ale w takim wypadku termometr nie powinien wskazać więcej niż 38ºC, czyli nie mówimy o gorączce, lecz o stanie podgorączkowym.

Jak mierzyć temperaturę u dziecka?

Odczytując wynik z termometru elektronicznego, powinnaś uwzględnić błąd pomiaru (od 0,1 do 0,3ºC), a od wyniku pomiaru w pupie trzeba odjąć pół stopnia. Temperaturę możesz zmierzyć:

• w ustach. U niemowlaka przyda się termometr w smoczku. Nie podawaj wcześniej dziecku ciepłych i zimnych napojów, bo mogą zafałszować wynik. Pomiar: 2-3 minuty;
• w uchu. Do uszka delikatnie wsuń końcówkę termometru elektronicznego. Używaj jednorazowej nakładki lub termometru do ucha. Pomiar: około 1 minuty;
• w pupie. Końcówkę termometru posmaruj wazeliną, włóż do pupy dziecka (nie głębiej niż 2 cm), unosząc lekko termometr.Pomiar: 1-2 min.

W wielu domach są jeszcze termometry rtęciowe, uznawane za najbardziej dokładne w pomiarze, ale również bardzo niebezpieczne, dlatego zostały wycofane ze sprzedaży. Rtęć jest silnie toksyczna, a gdy młodej mamie krzątającej się przy gorączkującym dziecku z wrażenia drżą ręce, o rozbicie termometru z rtęcią nietrudno.

Kiedy obniżać gorączkę u dziecka?

Nie podawaj dziecku środków przeciwgoraczkowych, kiedy tylko termometr wskaże temperaturę większą niż 36,6 ºC. Obniż temperaturę dziecka dopiero, jeśli przekracza 38,5ºC. To ważne jednak, by nie bagatelizować wysokiej gorączki, ponieważ może prowadzić do poważnych powikłań, m.in.:

• odwodnienia,
• drgawek gorączkowych,
• niewydolności układu krążenia,
• obciążenia nerek,
• zaburzeń pracy układu nerwowego,
• udarem cieplnym.

Jaki lek na gorączkę u dziecka?

Nie bój się podać dziecku leku przeciwgorączkowego. Na wszelki wypadek powinnaś mieć go zawsze w domowej apteczce. Możesz podać dziecku:

• paracetamol (np. Panadol, Apap, Paracetamol, Calpol) - jest bezpieczny już u najmłodszych dzieci, które nie skończyły 3. miesiąca życia
• ibuprofen (np. Ibufen, Ibum, Nurofen) - można go stosować u starszych dzieci (powyżej 3. miesiąca życia)

Wkrótce sama się przekonasz, na który preparat twoje dziecko szybciej reaguje obniżoną temperaturą. Czasami zdarza się, że dziecko wymiotuje po leku przeciwgorączkowym. Pamiętaj, że ważne jest jednorazowe dawkowanie leku i nieprzekraczanie dawek dobowych.

Jak podawać leki przeciw gorączce?

Dawkowanie leku przeciwgorączkowego zależy od rodzaju leku, który podajesz dziecku

• paracetamol można podawać co 4 godziny,
• ibuprofen jest też lekiem przeciwzapalnym i wymaga dłuższych odstępów między dawkami. Podawaj go co 7-8 godzin.

Nie czekaj, aż temperatura ciała dziecka znowu wzrośnie, tylko zachowuj odpowiednie odstępy czasu między kolejnymi dawkami. Zapobiegniesz w ten sposób nawrotom wysokiej gorączki, którą może być trudno obniżyć. Nie podawaj jednak dziecku leków przeciwgorączkowych dłużej niż przez 3 dni bez konsultacji z lekarzem.

Sprawdź też objawy skoków rozwojowych.

Czy można łączyć leki?

Gdy dziecko dostało najpierw paracetamol, a po dwóch godzinach nadal ma wysoką gorączkę, podaj preparat z ibuprofenem, np. czy Nurofen, oczywiście zachowując odpowiednie odstępy czasu między dawkami leków z tej samej grupy. Nie stosuj jednocześnie leków z tej samej grupy:

• ibuprofenu (np. Ibufenu z Nurofenem)
• paracetamolu (np. Apapu z Panadolem).

Inne metody obniżania gorączki u dziecka

Te metody obniżania gorączki wspomogą zbijanie bardzo wysokiej temperatury i przyniosą ulgę choremu dziecku:

• Chłodny kompres. Tetrową pieluszkę lub nieduży ręcznik zmocz w chłodnej wodzie i przyłóż dziecku do czoła albo owiń nim przedramiona lub łydki malucha.
• Krótka kąpiel. Zanurz dziecko w wodzie o stopień niższej niż temperatura jego ciała (gdy maluch ma 40ºC, termometr kąpielowy powinien wskazać 39ºC). Włóż malca do wanny i zacznij dolewać chłodniejszej wody. Kąpiel nie powinna trwać dłużej niż 5–7 minut. 
• Owijanie mokrym prześcieradłem. Pozostaw maluszka na 10–15 minut bez dodatkowego przykrycia.
• Herbatka z lipy sokiem malinowym (najlepiej własnej roboty). Maliny działają lekko przeciwgorączkowo i napotnie, lipa działa napotnie.

Kiedy do lekarza z gorączką?

Wezwij do dziecka z gorączką lekarza lub udaj się do przychodni, gdy:

• dziecko jest nienaturalnie senne, a do tego ma kłopoty z oddychaniem;
• gorączka trwa ponad 3 dni i mimo stosowania leków nie udaje się jej obniżyć;
• wysokiej temperaturze towarzyszą inne objawy, czyli wysypka, wymioty, biegunka;
• dziecko miało w przeszłości drgawki gorączkowe.

Drgawki gorączkowe u dziecka

Gdy temperatura szybko rośnie powyżej 39°C, u niektórych dzieci może dojść do drgawek gorączkowych. Ich przyczyna nie jest do końca wyjaśniona. Niektórzy ludzie reagują w ten sposób na gorączkę, czasem skłonność do drgawek bywa dziedziczna. Atak trwa do kilku minut. U większości dzieci nie zostawia żadnych następstw.

Co robić, kiedy dziecko ma drgawki?

Najlepsze, co możesz zrobić w przypadku drgawek gorączkowych u dziecka, to zachować spokój i zadbać o bezpieczeństwo dziecka:

• ułóż dziecko na boku;
• rozepnij mu ubranie;
• upewnij się, że w pobliżu nie ma niebezpiecznych przedmiotów;
• nie dawaj dziecku nic do picia i jedzenia (może się zakrztusić!);
• zadzwoń po pogotowie.

Uwaga! Nie zostawiaj dziecka samego podczas ataku drgawek! Po lekarza możesz zadzwonić, gdy atak minie, najważniejsze w czasie trwania ataku jest dbanie o bezpieczeństwo dziecka.

Zobacz też:

• Gorączka u niemowlaka może być niebezpieczna. Co robić?
• Prawdy i mity o gorączce
• 5 błędów przy obniżaniu gorączki