Grypa u dzieci – objawy, przebieg, leczenie (objaśnia pediatra kardiolog dziecięcy)

Grypa u dziecka może mieć groźny i piorunujący przebieg. Im młodsze dziecko i mniej sprawny układ odpornościowy, tym powikłania po grypie mogą być poważniejsze.

Spis treści:

1. Pierwsze objawy grypy u dziecka
2. Grypa u dziecka - kiedy do lekarza?
3. Grypa u dziecka - jak leczyć?
4. Domowe sposoby na grypę u dzieci
5. Czy dziecko z grypą powinno leżeć?
6. Ile trwa grypa u dziecka?
7. Powikłania po grypie u dziecka
8. Rekonwalescencja po grypie u dziecka
9. Szczepienie przeciw grypie

Pierwsze objawy grypy u dziecka

Pierwsze objawy grypy u dziecka łatwo można pomylić z przeziębieniem, jednak w porównaniu do niego grypa trwa dłużej, a jej przebieg jest ostrzejszy. Atakuje również górne drogi oddechowe. Grypa u dzieci zaczyna się zazwyczaj od kaszlu (bez kataru). Dziecko może wymiotować, mieć wysoką gorączkę. Przy grypie u dziecka może wystąpić ból brzucha, ból nóg.

Pozostałe objawy grypy u dzieci to:

• ból głowy,
• ból gardła,
• bóle mięśni i stawów,
• zatkany nos,
• katar z płynną wydzieliną,
• gorączka,
• dreszcze,

 

Objawy grypy u dziecka mogą bardzo gwałtownie narastać. Dotyczy to nie tylko grypy, ale też innych infekcji.

 - Dziecko, które rano było zdrowe, w południe może być chore, wieczorem ciężko chore, a nawet umierające. Zdarzają się sytuacje, kiedy liczy się każda minuta podkreśla dr Piotr Łapa, kardiolog dziecięcy.

Grypa u dziecka - kiedy do lekarza?

Powinnaś udać się z chorym na grypę dzieckiem do lekarza, gdy mimo leżenia w łóżku i leczenia, jego stan nie ulega poprawie, a także w przypadku, gdy gorączka utrzymuje się dłużej niż 3 dni. Zwykle gorączka przy grypie utrzymuje się przez kilka dni, jednak dziecko w tym czasie musi być po opieką specjalisty. Do lekarza należy zgłosić się też, gdy dziecko ma bardzo wysoką gorączkę, jego stan się pogarsza lub występują objawy, które niepokoją rodziców.

Na specyficzny sposób przebiegu grypy u małych dzieci wpływa budowa anatomiczna dróg oddechowych – u małego dziecka od nosa do płuc jest kilkanaście centymetrów, dlatego patogeny mogą szybko zaatakować płuca. Poza tym infekcja wirusowa może torować drogę infekcjom bakteryjnym.

Co na grypę u dziecka?

Leczenie grypy o łagodnym przebiegu ma chcarakter objawowy. Zbija się gorączkę, podaje leki na katar i kaszel. Każde dziecko choruje inaczej. Nie ma jednego schematu przebiegu grypy u dziecka i nie ma jednego schematu postępowania. Do każdego dziecka trzeba podejść indywidualnie. Jeśli dziecko ma grypę, której objawy szybko narastają, lekarz może zalecić środek przeciwwirusowy, wydawany na receptę. Jest jednak skuteczny tylko pod warunkiem podania go w pierwszych 48 godzinach infekcji, kiedy wirusy grypy jeszcze tak bardzo się nie namnożyły. Może to w pewien sposób zastopować przebieg choroby. Warto jednak pamiętać, że grypa u dzieci, szczególnie u małego dziecka lub niemowlaka może przebiegać tak piorunująco, że lek nie zdąży zadziałać. Tempo rozwoju choroby może być szybsze niż działanie leku. 

Domowe sposoby na grypę u dzieci

Na początku choroby możesz spróbować domowych sposobów, by twoje dziecko poczuło się lepiej. Witamina C, herbatki owocowe, sok z malin, miód, czosnek – wszystkie te środki mają działanie pomocnicze. Można je podawać, jednak to organizm musi sam zwalczyć wirusy grypy.

Domowe sposoby na grypę:

• nawadnianie dziecka – musi ono uzupełnić utracone płyny,
• odpoczynek i spanie – w czasie snu maluch regeneruje swój organizm i nabiera sił do walki z chorobą
• rozgrzewanie – tutaj dobrze sprawdzą się herbaty i napary z odrobiną rozgrzewających przypraw,
• stawianie baniek – wzmacniają układ odpornościowy dziecka i dodają sił do walki z chorobą.

Możesz wypróbować również:

• czosnek (np. w postaci syropu czosnkowego lub surowy czosnek z mlekiem) - to naturalny antybiotyk, który pomaga w walce z przeziębieniem i grypą,
• przetwory z czarnego bzu – pomagają zwalczać objawy infekcji, takie jak katar, kaszel, gorączka,
• miód – to naturalny lek, który świetnie łagodzi ból gardła lub kaszel.

Jeśli stan dziecka pogarsza się, rodzice mają jakiekolwiek wątpliwości co do przebiegu choroby, powinni skontaktować się z lekarzem. Można to zrobić przez całą dobę: służba zdrowia działa przez 24 godziny. - Jeśli dziecko źle się czuje, nie wolno czekać do rana, aż otworzy się przychodnia. Spośród 100 dzieci pewnie 99 przejdzie infekcję spokojnie, jednak nigdy nie wiemy, które dziecko będzie tym może jednym na 100 z ciężkim przebiegiem grypy, która może skończyć się nawet powikłaniami - mówi dr Łapa. 

Czy dziecko z grypą powinno leżeć?

Zalecany jest odpoczynek. Dziecko chore na grypę powinno być w domu, jego aktywność fizyczna powinna być ograniczona do minimum. Najlepiej, gdy leży w łóżku – chodzi o to, by odpoczywało. To chroni serce i układ krążenia przed powikłaniami. Dziecko chore na grypę powinno dużo pić, aby nie doszło do odwodnienia. Nie powinny jeść potraw ciężkostrawnych. Najlepiej, jeśli posiłki są w formie płynnej i półpłynnej.

Ile trwa grypa u dziecka?

​Objawy utrzymują się zwykle około 7 dni, jednak dziecko może zakażać nawet przez 10 dni (zazwyczaj do 3 dni od momentu, gdy ustąpi gorączka). Żle leczona grypa może prowadzić do poważnych powikłań.

Powikłania po grypie u dziecka

Nie ma dokładnych badań na temat liczby powikłań po grypie u dziecka. Najczęściej dochodzi do infekcji bakteryjnej – zapalenia oskrzeli lub zapalenia płuc. Wirusy grypy torują drogę bakteriom, np. pneumokokom. Oczywiście nie każde dziecko, które zachoruje na grypę, musi zakończyć chorobę powikłaniami. - Niestety, zdarzają się po grypie u dziecka powikłania bardzo poważne, także kardiologiczne - przestrzega dr Łapa. - Nie występują często, jednak jest to grupa o najgroźniejszym przebiegu i konsekwencjach. Może dojść do zapalenia mięśnia sercowego i ciężkiej niewydolności serca, która jest wskazaniem do przeszczepienia serca.

- Przykład z naszej kliniki: 8-letni chłopiec, wcześniej zdrowy, rodzice uprawiali sport, on też – opowiada dr. Piotr Łapa. – Chłopiec tydzień miał infekcję grypową z wysoką temperaturą, dreszczami, bólami mięśni, znacznym osłabieniem. Potem wrócił do zdrowia, a po 2 tygodniach wyjechał na ferie zimowe na narty. Jazda jednak zaczęła go męczyć, wcześniej schodził ze stoku.

- Po 2 dniach zaczął wymiotować, miał bóle brzucha: wszyscy myśleli, że czymś się zatruł – ale był to początek objawów powikłań kardiologicznych grypy, które często przebiegają pod taką „maską brzuszną”. W nocy nie spał, pojawił się suchy kaszel, odwodnienie. Trafił do szpitala. Początkowo jego stan się poprawił, potem uległ dramatycznemu pogorszeniu. Przewieziono go do szpitala w Katowicach z rozpoznaniem niewydolności krążenia, w ciężkim stanie. Miał powiększoną wątrobę, znacznie powiększone serce. Mimo stosowanego leczenia jego stan się nie poprawiał. Wyjście do ubikacji to był dla niego Mount Everest. Po kilku dniach jego stan tak się pogorszył, że został w trybie pilnym zakwalifikowany do przeszczepu serca i zgłoszony do Poltransplantu.

- Długo nie mieliśmy zgłoszenia serca dla niego, stan chłopca się pogarszał. Mogliśmy mu zaoferować tylko implantację do mechanicznego wspomagania krążenia. Dzięki temu chłopiec doczekał do przeszczepienia. Miał szczęście, bo przeszczep serca się udał, jednak już do końca życia będzie musiał brać leki zapobiegające odrzuceniu przeszczepionego serca – wyjaśnia dr Łapa.

Rekonwalescencja po grypie u dziecka

Rekonwalescencja po grypie u dziecka przebiega szybciej niż u osoby dorosłej – powodem jest to, że dziecko ma więcej witalności i energii. Pamiętaj jednak, że grypa to poważne schorzenie i nie możesz jej lekceważyć, nawet gdy dziecko sprawia już wrażenie całkiem zdrowego. Okres rekonwalescencji po grypie u dziecka jest bardzo ważny – zadbaj o właściwy ubiór malucha, wietrz pomieszczenia. Postaraj się, żeby twoje dziecko unikało dużych skupisk ludzi – zminimalizuje to ryzyko ponownego zachorowania. Po grypie organizm dziecka będzie jeszcze przez jakiś czas osłabiony – wzmacniaj wtedy jego odporność.

Które dzieci trzeba szczepić przeciwko grypie?

Szczepionki przeciw grypie nie ma w kalendarzu szczepień obowiązkowych, jednak od września 2020 roku donosowa szczepionka przeciw grypie jest refundowana dla dzieci w wieku 3-5 lat. - Uważam, że powinno się szczepić przeciw grypie zwłaszcza dzieci, u których jest ryzyko, że mogą przechorować grypę w sposób bardziej gwałtowny, mają np. przewlekłe choroby układu krążenia, dróg oddechowych, wady serca - mówi dr Łapa. - Warto też zaszczepić dzieci, które chodzą do żłobka, przedszkola. Jeśli dziecko jest w domu i opiekuje się nim mama czy babcia, to z pewnością ma mniejsze ryzyko zachorowania na grypę niż jego rówieśnik, który chodzi do żłobka lub przedszkola, gdzie dzieci zarażają się jedne od drugich.

- Rodzice często mylą grypę z przeziębieniem, a samą grypę lekceważą - zauważa kardiolog. - Szczepione przeciw grypie dziecko może mieć infekcję przeziębieniową: szczepienie przeciw grypie chroni tylko przed tą chorobą. Inna sprawa: wirus grypy tak szybko mutuje, że na razie nie jest możliwe stworzenie preparatu, który w 100 procentach chroni przed grypą u dziecka. To nie jest jeden szczep wirusa, on zmienia się, walczy z nami, łączy z wirusem grypy ptasiej,  grypy świńskiej. Nie jesteśmy w stanie tego zatrzymać. Jednak nawet jeśli zaszczepione dziecko zachoruje na grypę, to będzie chorować łagodniej i z mniejszą skłonnością do powikłań niż wtedy, jeśli jest narażone na działanie wirusa grypy bez żadnego przygotowania. 

Zobacz także:

• Kiedy dzwonić do lekarza, kiedy jechać do szpitala z dzieckiem
• Grypa może wam zabrać to, co kochacie najbardziej – ostrzega mama
• Grypa, rotawirus, a może jednak coś innego – uwaga na norowirusy