Jak opowiedzieć o Świętym Mikołaju, by nie oszukiwać dziecka, ale jednocześnie nie odbierać mu magii świąt? Oto historia o św. Mikołaju z Miry, który jest pierwowzorem współczesnego Mikołaja – tego w czerwonym kubraku i ze śnieżnobiałą brodą.
Do informacji o św. Mikołaju dodajemy opis świątecznych zwyczajów – nie tylko polskich. Dzięki nim dziecko będzie wiedziało o świętach więcej niż dotąd.
Spis treści:
Święty Mikołaj urodził się podobno ok. 270 roku w Patras, na terenie dzisiejszej Turcji. Inne źródła podają tylko, że żył na przełomie III i IV wieku. Pierwsze doniesienia o jego dokonaniach pochodzą z VI wieku – stąd brak ścisłości co do roku jego urodzenia i śmierci. Co ciekawe najpierw powstał kult św. Mikołaja z Miry, a dopiero później zaczęła powstawać biografia św. Mikołaja, zatem informacje o nim mogą nie być faktami, a jedynie zbiorem przypisywanych mu cech i czynów. To nie zmienia faktu, że obecnie czczony św. Mikołaj jest postacią wyjątkową.
Święty Mikołaj był podobno jedynakiem urodzonym w bogatej i pobożnej rodzinie. Gdy dorósł, zrezygnował z doczesnych przyjemności na rzecz pobożności. Znany był z wrażliwości na ludzką krzywdę. Stawał w obronie krzywdzonych, pomagał ubogim. Po śmierci rodziców szczodrze obdarowywał potrzebujących, wykorzystując rodzinny majątek – rozdał go w całości. Podobno robił to zawsze w sposób uniemożliwiający odkrycie darczyńcy. Był biskupem Miry, starożytnego miasta, którego pozostałości znajdują się w Turcji.
Św. Mikołaj biskup z Miry podobno umarł 6 grudnia między 345 a 352 rokiem. Dla chrześcijan śmierć świętego jest równoznaczna z jego narodzinami dla nieba. Dlatego też w tradycji chrześcijańskiej istniał zwyczaj wysyłania do siebie kartek adwentowych z pozdrowieniami w dniu poprzedzającym rocznicę śmierci Mikołaja. Dzisiaj na pamiątkę św. Mikołaja 6 grudnia obchodzimy Mikołajki, obdarowując się z tej okazji prezentami.
Z postacią św. Mikołaja związane są legendy sławiące jego dobroć i miłosierdzie. Jedna mówi o uratowanych od śmierci żołnierzach, którzy niesłusznie zostali skazani na śmierć. Druga opowiada o tym, jak Mikołaj potajemnie podarował posag dla trzech córek biednego i szydzącego z pobożności Mikołaja sąsiada, co umożliwiło kobietom zamążpójście i uchroniło je od hańby (w domu publicznym, dokąd chciał je sprzedać „sympatyczny’’ ojczulek).
Kolejne dwie legendy są związane z cudownymi interwencjami św. Mikołaja już po jego śmierci. Podobno uratował żeglarzy przed zatonięciem ich statku podczas sztormu – żeglarze modlili się do świętego, a on pojawił się na tonącym statku i wydobył go z topieli. Uratowani żeglarze popłynęli do Miry i tam modlili się, dziękując Mikołajowi, a ten objawił im się, nakazał milczenie i zmianę obyczajów (na lepsze!).
Dzięki cudownej interwencji św. Mikołaja mieszkańcy Miry zostali uratowani od śmierci głodowej. Podobno tak pokierował działaniami pewnego kapitana statku, że ten zmienił kurs, wpłynął do portu w Mirze i wyładował 100 korców zboża dla głodujących. Następnie ruszył do portu docelowego – Konstantynopola – a tam okazało się, że w ładowni statku nie brakuje ani jednego korca!
Jeśli wziąć pod uwagę te morskie cudowne interwencje św. Mikołaja, nie ma się co dziwić, że na wybrzeżach Morza Śródziemnego i Czarnego jest wiele kapliczek, kościołów i klasztorów pod wezwaniem św. Mikołaja.
Wizerunek Świętego Mikołaja z charakterystyczną czerwoną mitrą (nakrycie głowy) i pastorałem (laską duszpasterską) ma związek z pełnioną przez niego funkcją biskupa. Czerwona szata i mitra biskupia z pewnością były inspiracją dla czerwonego stroju Mikołaja znanego nam z telewizji.
Wizerunek Mikołaja, ikony współczesnego Bożego Narodzenia, ma 90 lat. Stworzył go w 1930 roku na potrzeby reklamy Coca-Coli amerykański artysta Fred Mizen. To on wymyślił Świętego Mikołaja jako brzuchatego sympatycznego starszego pana z gęstą siwą brodą i wąsami. Strój Świętego Mikołaja to czerwony kubrak i czapka z pomponem. Taki obraz Świętego Mikołaja, z saniami i reniferami, przypadł do gustu milionom ludzi na świecie.
Warto wiedzieć, że w niektórych regionach Polski oddziela się postać św. Mikołaja – tego od Mikołajek 6 grudnia od tego tego, który przynosi prezenty gwiazdkowe. Tak jest, a przynajmniej było jeszcze do niedawna w Wielkopolsce, gdzie 6 grudnia prezenty dawano sobie na pamiątkę św. Mikołaja, a w Boże Narodzenie dzieci dostawały prezenty od... Gwiazdora.
W Polsce panuje zwyczaj obdarowywania prezentami grzecznych dzieci, niegrzeczne mogą liczyć co najwyżej na rózgę lub obierki z ziemniaków. To dlatego Święty Mikołaj, jeśli się ujawnia, przed wręczeniem prezentu, pyta każdego malucha, jak się w ostatnim roku sprawował.
Na szczęście Mikołaj bardzo lubi dzieci, pokłada w nich dużo wiary i ufa, że w następnym roku się poprawią, dlatego upominku mogą spodziewać się także te z nich, które nie były przykładem dla innych. Jeśli Święty pozostaje w ukryciu, to dary najmłodsi znajdą pod poduszkami, w skarpetkach lub wyczyszczonych butach (6 grudnia) i pod choinką (w Boże Narodzenie).
W różnych częściach Polski upominki dzieciom dostarczają różne postacie:
Czytaj też: Kto przynosi prezenty pod choinkę?
W różnych miejscach na świecie Święty Mikołaj znany jest pod różnymi imionami, a razem z nimi jego postać zmienia się czasem nie do poznania.
Zobacz też:
Większość dzieci wychowywana jest w wierze w Świętego Mikołaja. Jednak prędzej czy później pytają, czy Święty Mikołaj istnieje. Wtedy niektórzy rodzice podtrzymują u dziecka wiarę w Świętego Mikołaja, inni mówią prawdę, co zawsze kończy się mniejszym lub większym żalem dziecka. Podpowiadamy, jak rozmawiać z dzieckiem, gdy zapyta, czy istnieje prawdziwy Święty Mikołaj, czy warto tę wiarę podtrzymywać. Poruszamy również kwestię adresu św. Mikołaja, ponieważ wiele maluchów może zastanawiać się, czy mieszka on w niebie, Laponii czy może w Polsce (i np. dociekać, czy Mikołaj zrozumie list pisany po polsku). Spis treści: Co odpowiadać na pytanie, czy Święty Mikołaj istnieje? Czy Święty Mikołaj i jego odwiedziny podczas wigilii mają dziś sens? Ale czy nie ma nic złego w okłamywaniu dzieci, że św. Mikołaj istnieje? Jak tłumaczyć ogromną liczbę Mikołajów w sklepach? Czy warto pisać list do św. Mikołaja? Dokąd zaadresować list do Mikołaja? Czy przebierać się za Mikołaja? Co odpowiadać na pytanie, czy Święty Mikołaj istnieje? Jeżeli dziecko zapyta wprost: czy Święty Mikołaj istnieje czy nie, warto powiedzieć prawdę. Opowiedz dziecku, że był kiedyś taki święty, pomagał biednym, ale nie afiszował się ze swoją dobrocią. Na pamiątkę jego uczynków do dzisiaj utrzymujemy zwyczaj obdarowywania się prezentami, ale Mikołaj już nie przychodzi. To rodzice stają się jego wysłannikami. Nie wychodźmy sami z inicjatywą rozmów o tym, czy Święty Mikołaj istnieje, zwłaszcza jeżeli dziecko w niego wierzy. Poczekajmy, aż samo o to zapyta. Warto pozwolić maluchowi wierzyć w istnienie tej postaci tak długo, jak tego potrzebuje. Poznanie prawdy o Mikołaju to duży krok w świat dorosłych. Nie ma co tego przyspieszać. Dzieci chcą jak najdłużej wierzyć w św. Mikołaja. Nie warto też znienacka pozbawiać...
Zacznijmy od tego, że wcale nie musisz dziecka oszukiwać. Jeśli opowiadanie maluchowi, że prezenty przynosi Mikołaj , wydaje ci się nieuczciwe, możesz wyznać mu całą prawdę i powiedzieć, że podarunki przygotowują dorośli i kładą je pod poduszką lub choinką, bo taka jest tradycja. Jednak maluchy, które wierzą w Mikołaja, zwykle nie czują się oszukane, gdy z czasem dowiadują się, że to rodzice byli sprawcami świątecznego zamieszania z prezentami. Wszystkim, którzy mają ochotę na mikołajową maskaradę, przypominamy, że zabawa zaczyna się 6 grudnia – w mikołajki . Od jakiego wieku można bawić się w Mikołaja? Prezent pod poduszkę możesz podrzucić nawet niemowlakowi. Na pewno ucieszy go znaleziona rano nowa zabawka. Ale tak naprawdę mikołajki sprawiają frajdę starszym dzieciom, które wiedzą już, o co w tym wszystkim chodzi. Bystremu dwulatkowi możesz opowiedzieć, że dziś w nocy odwiedzi go Mikołaj. Aby sytuacja była bardziej realna, wywieście na klamce skarpetę na prezent . W niektórych domach maluchy czyszczą buty, bo wierzą, że Mikołaj zostawia podarki tylko w czystym obuwiu ustawionym przy łóżku. Najwięcej jest zwolenników podrzucania prezentów pod poduszkę . Choć ze względu na gabaryty nie wszystko tam się mieści. Z powodzeniem możesz wyłożyć podarek na środku pokoju. Trudno go będzie rano nie zauważyć. Aniołek, Mikołaj czy Gwiazdor, kto ma przynieść prezent dziecku? Wpływ na decyzję mają lokalne i rodzinne tradycje. Aniołek przynosi prezenty w Małopolsce, gwiazdor w Wielkopolsce i na Kaszubach, a także na Lubelszczyźnie, ale tylko pod choinkę, bo 6 grudnia dzieci odwiedza tam Mikołaj. Śląsk też podzielony jest tradycjami – w okolicach Cieszyna prezent dostaje się od Aniołka, a na Górnym Śląsku od Dzieciątka . Zwykle rodzice są wierni obyczajom, które panowały w rodzinnym domu. Jeśli jednak pochodzą z innych części...
Nauka wierszyków to dla dziecka dobry trening pamięci . Dlatego warto przy każdej okazji uczyć malucha prostych i bardziej skomplikowanych rymowanek. Proponujemy rymowanki o Mikołaju, którymi dziecko będzie mogło pochwalić się w przedszkolu. Wiersz o Mikołaju doskonale sprawdzi się także podczas rodzinnego spotkania – każdy z chęcią go posłucha w wykonaniu kilkulatka. Spis treści : Krótki wierszyk o ikołaju Wiersze o św. Mikołaju dla przedszkolaków Śmieszne wiersze o św. Mikołaju Krótki wierszyk o Mikołaju Krótki wierszyk o św. Mikołaju jest wspaniałą propozycją dla malutkich dzieci, łatwo i szybko nauczą się tej rymowanki. Oto kilka naszych propozycji: Święty Mikołaj nocą wędruje, w okna zagląda i nasłuchuje. Gwiazdka w okna świeci, gdzie są grzeczne dzieci? *** Święty Mikołaju, Na Ciebie czekamy. Przez okno zmarznięte Ciągle wyglądamy. *** Mikołaju, Mikołaju, przybądź z dalekiego kraju. Grzeczne dzieci cię witają, a niegrzeczne przepraszają. *** Mikołaju usiądź z nami wkoło pobawimy się wesoło. Zatańczymy wokoło choinki, chłopcy i dziewczynki. Zaklaszczemy, zaśpiewamy i prezenty wszystkim damy. Wiersze o Mikołaju dla przedszkolaków Wiersze o św. Mikołaju dla przedszkolaków mogą już być nieco dłuższe. Dziecko może je wyrecytować np. podczas spotkania z Mikołajem i odbierania od niego prezentu. Bardzo często takie rymowanki lub piosenki maluchy przygotowują wspólnie z nauczycielami w przedszkolach. Przedstawiamy kilka takich wierszyków: 6 grudnia – jak dobrze wiecie, Święty Mikołaj chodzi po świecie. Dźwiga swój worek niezmordowanie I każde dziecko prezent dostanie. Dla Asi ma piłkę, dla Bartka – sanki i figurówki dla Zuzanki. Kasi książeczkę da z obrazkami i lalkę Barbie z ubrankami. Dla Krzysia ma czapkę i rękawiczki, Bliźniaczkom z Płocka da...
