Kiedy noworodek zaczyna widzieć? Jak widzi? [ZDJĘCIA]

Noworodek ze zdrowym zmysłem wzroku widzi od urodzenia, choć początkowo widzi nieostro, na bardzo krótkim dystansie i nie dostrzega kolorów. Nic dziwnego, przecież w brzuchu mamy nie miało jak trenować widzenia. W pierwszych dniach życia najsilniejszym bodźcem wzrokowym dla noworodka jest światło, ale już w pierwszych dwóch tygodniach życia uczy się obejmować wzrokiem twarz mamy podczas karmienia.

Noworodek wbrew powszechnej opinii nie jest krótkowidzem. W warunkach prawidłowego rozwoju dziecko rodzi się z niewielką nadwzrocznością (nadwzroczność fizjologiczna), która przekształca się w dalszym ciągu rozwoju narządu wzroku w normowzroczność.
Oczy noworodka potrzebują długiego treningu, aby mogły widzieć tak jak dorosły. Nie wystarczy bowiem, by oko zarejestrowało obraz – mózg musi go jeszcze zinterpretować, a tego uczy się przez wiele miesięcy. Ostrość widzenia u noworodka będzie poprawiać się stopniowo. U tygodniowego dziecka jest ona aż 30 razy gorsza niż u dorosłego.

Spis treści:

• Kiedy noworodek zaczyna widzieć?
• Co widzi kilkudniowy noworodek
• Kiedy dziecko widzi kolory
• Kiedy noworodek rozpoznaje twarz mamy
• Rozwój wzroku niemowlaka
• Jak sprawdzić, czy dziecko widzi

Kiedy noworodek zaczyna widzieć?

Noworodek widzi od urodzenia. Oczywiście początkowo jego wzrok jest daleki od doskonałości, ale szybko się rozwija:    

1. Noworodek rodzi się z bezwzględnym odruchem widzenia światła, patrzy w chwili kiedy nie śpi, wykonując nieskoordynowane ruchy oczne. Noworodek odróżnia światło od ciemności i zaciska powieki pod wpływem światła.
   Poruszające się obiekty przyciągają jego wzrok, ale nie umie ich nim śledzić i zamyka oczy, gdy razi je światło. Noworodek potrafi skupić wzrok na obiekcie znajdującym się w odległości ok. 30 cm od jego twarzy. Na tym etapie rozwoju dziecko nie widzi kolorów, a jedynie odcienie szarości.
2. Ok. 4 tygodnia życia noworodek potrafi na chwilę skupić wzrok na twarzy rodzica. Nadal widzi tylko te obiekty, które są blisko niego.
3. Od 6. tygodnia życia niemowlę zaczyna śledzić wzrokiem wolno poruszające się obiekty, np. twarze. Porusza przy tym głową. Sprawność w tym względzie osiąga ok. 4. miesiąca życia.
4. W 6.-8. tygodniu życia noworodek nawiązuje kontakt wzrokowy. W razie braku kontaktu wzrokowego i odpowiedzi na uśmiech w 6.-8 tygodniu życia, niemowlę powinno być skierowane na badanie okulistyczne.
5. Ok. 3-4. miesiąca życia niemowlęta zaczynają skupiać wzrok na małych obiektach. Zaczynają też rozróżniać kolory, zwłaszcza czerwony i zielony. Rozwija się też u nich głębia ostrości.
6. W wieku 5-8 miesięcy niemowlę zaczyna rozpoznawać rodziców po ich twarzach, a głębia ostrości staje się większa. Oczy dziecka widzą też już różne kolory.
7. Gdy dziecko ma rok, jego wzrok jest tak sprawny, jak u osoby dorosłej.

Jak i co widzi noworodek?

Noworodek potrafi skupić wzrok na przedmiotach znajdujących się 18-75 cm od niego, ale najlepiej widzi z odległości ok. 25-30 cm. Taka odległość jest między jego oczami a twarzą mamy, gdy karmi go piersią. Dziecko w 1. miesiącu życia lepiej widzi to, co znajduje się na obrzeżach pola widzenia (to tzw. widzenie peryferyjne) niż w centrum. Odwrotnie niż dorośli. Widzenie peryferyjne odpowiada za widzenie ruchu i ruch noworodek potrafi już rejestrować. Z kolei widzenie centralne odpowiada za ostre widzenie i widzenie kolorów, więc z tym w pierwszych tygodniach życia dziecko ma problem. Zmieni się to jednak w ciągu najbliższych tygodni. Jeśli pokażesz noworodkowi dwa przedmioty, odróżni je – pod warunkiem, że nie będą zbyt blisko siebie. W przeciwnym razie po prostu zleją mu się w jeden obraz.

Noworodek nie widzi świata do góry nogami, jak niektórzy uważają, widzi go „nogami do dołu’’, czyli tak jak osoba dorosła, tyle że bardzo niewyraźnie.

Jak noworodek widzi rodziców

Naukowcy z Uniwersytetów w Oslo i Uppsali, wykorzystując najnowsze technologie, ustalili, że 2 i 3-dniowy noworodek widzi i potrafi rozpoznać wyraz twarzy opiekuna z odległości ok. 30 cm, ale już dwa razy większy dystans (60 cm) sprawia, że obraz staje się dla niego rozmyty. Badaczom po raz pierwszy na świecie udało się zrekonstruować te obrazy. A wyglądają one mniej więcej tak:
  Wyniki badań pokazują, że noworodek nie tylko widzi twarz mamy podczas karmienia, ale również jest w stanie dostrzec jej  emocje – radość, smutek, złość, zaskoczenie. Ale widzieć nie znaczy... rozumieć – podkreśla prof. Svein Magnussen, współautor badań. Co z naszej mimiki potrafią zrozumieć noworodki – tego na razie naukowcy nie wyjaśnili.                       

Kiedy dziecko widzi kolory

Noworodek nie rozpoznaje wszystkich kolorów. Najlepiej widzi wyraziste zestawienia kolorów, np. biały-czarny, żółty-niebieski, choć to drugie zestawienie raczej zwraca jego uwagę na zasadzie kontrastu (kolor ciemniejszy i jaśniejszy), gdyż noworodki początkowo nie widzą kolorów jako takich. W 1. miesiącu życia dziecka najatrakcyjniejsze są zabawki w kontrastujących barwach, np. duże białe kostki z czarnymi kropkami albo koła i pasy namalowane na zwykłej kartce przyczepionej do łóżeczka. Pełną paletę kolorów dziecko rozpozna najpóźniej w 4. miesiącu życia. Wtedy też staje się wrażliwe na szeroką paletę szarości, barwy pastelowe czy złamane.

Kiedy noworodek rozpoznaje twarz mamy?

Noworodki, podobnie jak nowoczesne aparaty fotograficzne, mają system wykrywania twarzy, ze szczególną czułością nastawioną na twarz mamy. To w nią intensywnie się wpatrują zaraz po przyjściu na świat. Już po około 4 godzinach od narodzin są w stanie ją rozpoznać. Jeżeli założysz na usta i nos maseczkę ochronną, dziecko zauważa różnicę, jest niespokojnie, nie chce ssać piersi. Noworodki chętnie przyglądają się również przedmiotom, które przypominają ludzką twarz, np. misiom, lalkom.

Rozwój wzroku niemowlaka

Rozwój wzroku niemowlaka w przejrzystej tabeli:

wiek niemowlaka	Co widzi dziecko?
1. miesiąc	Odwraca głowę w kierunku światła. Na krótko potrafi zatrzymać wzrok na twarzy mamy, przez chwilę śledzi poruszające się zabawki.
1,5 miesiąc	na chwilę zatrzymuje wzrok na jasnych obiektach lub źródłach jasnego światła. Nie lubi ostrego światła. Porusza głównie głową, a nie oczami
2-3 miesiąc	niemowlę podąża wzrokiem za poruszającymi się osobami lub przedmiotami
3. miesiąc	dziecko patrzy na twoją twarz, gdy do niego mówisz
3-4 miesiąc	zaczyna oglądać swoje dłonie, dostrzeże oczy misia czy korale mamy
4,5-6 miesiąc	niemowlę siedząc, patrzy na rączki, jedzenie czy butelkę
5-7 miesiąc	obserwuje bardziej odległe przedmioty, widzi szczegóły na zabawce
7-8 miesiąc	może zezować w kierunku nosa, oglądając zabawkę
7,5-9 miesiąc	uważnie przygląda się temu, co dzieje się w pobliżu, szuka wzrokiem zabawki, którą upuściło.
9,5-10 miesiąc	ogląda trzymaną w ręku zabawkę
10-11 miesiąc	podpełza do zabawki, gdy ją zobaczy

Jak sprawdzić, czy noworodek widzi

Możesz wykorzystać trzy sposoby:

• Twarz – aby twoje dziecko zaczęło ci się przyglądać, weź je na ręce albo nachyl się nad nim, gdy leży. Z tej odległości będzie miało szansę rzeczywiście wyraźnie cię zobaczyć.
• Minka – wykorzystaj chwilę, gdy dziecko nie jest głodne lub zmęczone. Weź je na ręce i gdy zacznie ci się przyglądać, otwórz usta. Pamiętaj, że noworodek potrzebuje czasu, aby ci się przyjrzeć, i powtórzeń – nim zrobi to samo co ty. Badaczom obserwującym nowo narodzone dzieci udało się zachęcić je nawet do wystawienia języka.
• Czerwona piłka – weź czerwone jabłko albo piłkę i pokaż ją dziecku z tej samej odległości, co swoją twarz. Poczekaj, aż dziecko zacznie patrzeć na ten przedmiot. Potem wolno przesuń go w bok. Zobaczysz, jak noworodek będzie próbował go śledzić.  

Dlaczego noworodek ma tak słaby wzrok?

Wzrok noworodka jest dostosowany dokładnie do jego potrzeb. To mechanizm obronny stworzony przez naturę. Pozwala dziecku skupiać się na tym, co dla niego najważniejsze i uciec od nadmiaru wrażeń, które mogą wywołać zamęt w jego delikatnej psychice. Są jednak chwile, gdy dziecko chce patrzeć dalej. Noworodek, kiedy nie śpi, skupia uwagę na otoczeniu, próbuje zobaczyć jak najwięcej.

Sprawdź także:

• Wady wzroku u dzieci
• Kalendarz rozwoju niemowlaka
• Kiedy dziecko zaczyna mówić i jak się tego uczy