Na początku pandemii wydawało się, że zakażenie koronawirusem nie jest groźne dla ciężarnych. Profesor Christoph Lees, ginekolog i położnik z Imperial College w Londynie, stwierdził w połowie 2020 roku, że „Gdyby było duże ryzyko dla kobiet w ciąży, już byśmy to zauważyli’’. Rzeczywistość okazała się jednak inna. Kolejne fale pandemii pokazały, że kobiety w ciąży są bardziej narażone na cięższy przebieg COVID-19.
Spis treści:
Badania wskazują, że ciężarne są bardziej zagrożone ciężkim przebiegiem COVID-19 niż osoby niebędące w ciąży. Jeśli ciężarna jest zdrowa, nie ma chorób przewlekłych, a jej BMI przed ciążą było prawidłowe, ryzyko związane z z ciężkim przebiegiem COVID-19 jest u niej aż o 50 procent wyższe niż u innych zdrowych dorosłych. Z badań szwedzkich naukowców wynika natomiast, że ryzyko intensywnej terapii u ciężarnych chorych na COVID-19 może być aż 6 razy wyższe niż u kobiet, które nie są w ciąży.
Na najcięższy przebieg COVID-19 w ciąży narażone są kobiety:
Takie wnioski płyną z obserwacji przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii. Badano przebieg ciąży i stan zdrowia 427 kobiet, które z powodu SARS-CoV-2 trafiły do szpitala. Większość z nich urodziła bezpiecznie, jedna na dziesięć wymagała opieki na intensywnej terapii, 20 kobiet urodziło przed upływem 32. tygodnia ciąży.
Lekarze twierdzą, że zachorowanie na COVID-19 w zaawansowanej ciąży niesie większe ryzyko powikłań. Powiększająca się macica wywołuje ucisk na płuca i serce, co może nasilać duszności, sprzyjać powstawaniu zmian w płucach i powodować konieczność hospitalizacji przyszłej mamy.
Wiadomo już także, że płeć płodu ma znaczenie dla reakcji układu odpornościowego matki na zakażenie kornowawirusem. Płody płci męskiej osłabiają odpowiedź immunologiczną organizmu matki, która wytwarza mniej przeciwciał przeciwko koronawirusowi.
Najczęstszymi objawami COVID-19 w ciąży są gorączka i kaszel. Rzadziej występuje duszność, ból mięśni, utrata smaku i węchu czy biegunka. Cięższe objawy, takie jak zapalenie płuc i znaczne niedotlenienie organizmu, pojawiają się częściej w bardziej zaawansowanej ciąży (po 20. tygodniu).
Jak każda infekcja przebiegająca z wysoka gorączką, COVID-19 może sprzyjać przedwczesnemu porodowi. Dlatego ważne jest, aby w razie potrzeby zbijać towarzyszącą infekcji wysoką gorączkę.
Teoretycznie największe ryzyko dla dziecka niesie zakażenie wirusem w pierwszych 12 tygodniach ciąży. Wtedy rozwój płodu jest bardzo intensywny. Z badań przeprowadzonych u ciężarnych, które w pierwszym trymetrze ciąży zakaziły się koronawirusem SARS-CoV-2 wynika jednak, że zakażenie to nie ma wpływu na rozwój płodu i nie zwiększa ryzyka utraty ciąży. Jak dotąd nie mamy żadnych polskich danych, które potwierdzałyby negatywny wpływ wirusa SARS-CoV-2 na rozwój płodu. Jedynym zagrożeniem na każdym etapie ciąży może być wysoka gorączka, która może pojawić się w przebiegu COVID-19.
Wstępne badania sugerowały, że wirus SARS-CoV-2 nie pokonuje bariery, jaką stanowi łożysko. Oznacza to, że wirus z ciała matki nie jest w stanie dostać się do organizmu dziecka. Pojawiły się jednak doniesienia, że doszło do zakażenia płodu przez matkę. Nie udało się stwierdzić, czy do zakażenia doszło podczas ciąży, porodu czy bezpośrednio po nim. Na ostateczne informacje o tym, czy i jak płód lub noworodek może zakazić się koronawirusem, trzeba poczekać na badania i analizy przeprowadzone na większej liczbie przypadków.
Co ciekawe, w badaniach płynu owodniowego, krwi pępowinowej, a także w mleku zakażonej matki nie stwierdzano obecności koronawirusa.
Dzieci urodzone przez ciężarne z niedawną lub trwającą infekcją miały podwyższony poziom mediatorów procesu zapalnego (przekazują one komórkom i tkankom informacje o toczącym się procesie zapalnym), a także zwiększony odsetek komórek, o których wiadomo, że biorą udział w szybkiej reakcji na infekcję. Zdolność komórek odpornościowych do wytwarzania cytokin była zwiększona nawet u niemowląt urodzonych przez matki, które przechodziły COVID-19 we wcześniejszej ciąży. Sugeruje to, że infekcja SARS-CoV-2 u ciężarnej zmienia układ odpornościowy dziecka. Jakie skutki mają te zmiany, jeszcze nie wiadomo.
Aktualne zalecenia mówią, że w przypadku zakażonej koronawirusem ciężarnej, decyzję o porodzie naturalnym lub przez cesarskie cięcie należy podejmować indywidualnie. Nie ma odgórnych zaleceń, aby ciążę bezwzględnie kończyć cesarką albo cesarskiego cięcia za wszelką cenę unikać.
Zasady dotyczące porodu w czasie pandemii ulegają zmianom. W marcu 2020 szpitale unikały porodów rodzinnych, później do nich wrócono. Stosowanie maseczki przez rodzącą nie jest obowiązkowe.
Ponieważ sytuacja epidemiczna w Polsce i na świecie zmienia się dynamicznie, przed zbliżającym się porodem, warto dowiedzieć się w szpitalu, jakie zasady będą obowiązywać.
Ponieważ wpływ zakażenia nowym koronawirusem na płód i przebieg ciąży nie jest jeszcze do końca poznany, na czas pandemii opracowano zalecenia dla kobiet starających się o dziecko i będących w ciąży:
Bibliografia:
1. pulsmedycyny,pl, science.org
2. „COVID-19 w ciąży zalecenia” – J. Tulimowski,
3. WHO „Coronavirus (COVID-19) Infection in Pregnancy’’ – Royal College of Obstetricians & Gynaecologists,
4. „Evidence for and against vertical transmission for severe acute respiratory syndrome coronavirus 2’’ – A. Lamouroux, T. Attie-Bitach, J. Martinovic, M. Leruez-Ville, Y. Ville
5. „SARS-CoV-2 in first trimester pregnancy: a cohort study”, Human reproduction, 2021
Zobacz też:
Drugi poród w godzinę, bez komplikacji i z uśmiechem na twarzy – to marzenie wielu kobiet. Niestety, tak jak to w życiu, nie ma rzeczy pewnych. Tak też jest z porodami. Nigdy nic nie wiadomo! Czasem pierwszy poród jest bardzo trudny, a kolejne idą szybko. Czasem pierwszy poród przebiega szybko, a kolejne ciąże kończą się cesarką , lub powikłaniami po trudach porodu trwającego kilkanaście godzin. Nie ma na to żadnej reguły. 6 najczęściej mylnych spostrzeżeń odnośnie kolejnych porodów 1. Drugie dziecko rodzi się zawsze w terminie, albo wcześniej. Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Ohio dowodzą, że kobiety, które rodzą kolejne dzieci w odstępie ok. 18 m-cy, powinny urodzić dziecko w terminie lub nawet wcześniej. Niestety inne badania dowodzą z kolei, że w tej kwestii nie ma żadnych pewniaków, a przyjście dziecka na świat zależy od tak wielu czynników, że nie sposób przewidzieć jak będzie w rzeczywistości wyglądać. 2. Gdy ma się cesarkę przy 1. porodzie, potem zawsze już będzie cesarka. Niektóre kobiety są załamane sądząc, że nie będą mogły rodzić w sposób naturalny, gdy ich pierwsza ciąża była zakończona cesarką. Badania dowodzą jednak, że 63% kobiet z 140 tys. biorących udział w badaniu, drugi raz rodziły naturalnie. Nie ma więc przeciwwskazań, by nie mogły spróbować pomimo wcześniejszych doświadczeń. Naturalnie po cesarce - to możliwe! 3. Drugi poród trwa krócej. Wiele badań potwierdza, że pierwszy okres porodu, czyli zanim zaczną się skurcze parte, przy drugim porodzie trwa krócej. Byłaby to wspaniała nowina dla wszystkich kobiet, które decydują się na kolejne dzieci, gdyby nie to, że wiele porodów łamie tę regułę i dzieci kolejne rodzą się dłużej, niż pierworodni. Nie ma więc żadnej pewności. 4. Jeżeli przy pierwszym porodzie pękłaś, lub byłaś nacinana, to przy...
Obecnie VBAC jest coraz popularniejszy – nie obowiązuje już zasada, że jeśli pierwsza ciąża skończyła się cesarką, kolejna także musi mieć taki finał. Coraz częściej lekarze umożliwiają kobiecie poród naturalny w kolejnej ciąży. Jeśli blizna po cesarce ma wystarczająca grubość, ciąża przebiega prawidłowo, a kobieta nie ma wskazań do cesarki, może drugą i kolejne ciąże zakończyć porodem naturalnym. Spis treści: Co to jest VBAC Kiedy VBAC jest możliwy VBAC a pęknięcie macicy Co zmniejsza szanse na VBAC? Co to jest VBAC? Poród naturalny po cesarskim cięciu nosi nazwę VBAC. To skrót od angielskiego wyrażenia Vaginal Birth After Cesarean , czyli poród pochwowy po przebytej cesarce . Sporo się o nim mówi i pisze, bo rośnie liczba zainteresowanych tym tematem kobiet. Jest też coraz więcej położnych i lekarzy, którzy wspierają przyszłe mamy, decydujące się na urodzenie kolejnego dziecka poprzez VBAC. Stare przekonanie pierwsza cesarka – zawsze cesarka , wraz z postępem medycyny przestaje być aktualne. Oczywiście, jeśli są spełnione pewne warunki. Kiedy VBAC jest możliwy Zdaniem dr Marzeny Jurczak-Czaplickiej, ginekolog położnik z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, VBAC jest możliwy, jeśli w kolejnej ciąży nie powtarzają się wskazania do cesarskiego cięcia (np. neurologiczne lub okulistyczne). Musimy pamiętać jednak, że brak wskazań nie jest jedynym wyznacznikiem. Bardzo ważny jest również przebieg ciąży i to, co dzieje się podczas porodu. VBAC a ryzyko pęknięcia macicy W przypadku VBAC sporo mówi się o ryzyku związanym z pęknięciem macicy w miejscu, w którym znajduje się blizna po cięciu. – Podczas ciąży zwracamy uwagę, czy nie pojawiają się dolegliwości, które mogą sugerować problemy z istniejącą blizną – mówi dr Jurczak-Czaplicka. Mogą wystąpić one już w II lub III...
Stres przed porodem pojawia się u wielu kobiet w ciąży, ale często za przyczynę lęków oraz wysokiego poziomu niepokoju uważa się po prostu fakt bycia w ciąży. Tymczasem ciąża jest z wielu powodów czasem stresującym, a badania naukowe pokazały, że nerwy w ciąży wpływają na rozwój mózgu dziecka! Rzadziej jednak mówi się o tym, że stres przed porodem przekłada się bezpośrednio na sam poród . Stres przed porodem: jak emocje wpływają na poród? Stres przed porodem może w znacznym stopniu zaburzyć przebieg porodu. Hormonalny mechanizm porodu jest skomplikowanym procesem. Najważniejsze są w nim jednak dwie substancje: oksytocyna i adrenalina. W dużym uproszczeniu chodzi o to, aby podczas porodu w ciele kobiety było jak najwięcej naturalnej oksytocyny , a jak najmniej adrenaliny. Stres przed porodem może zmienić właściwe proporcje tych hormonów. Za co odpowiadają hormony, na które bezpośredni wpływ ma stres przed porodem? Oksytocyna , zwana hormonem miłości , wydzielana jest przez matkę po to, aby poród mógł postępować. Warunki idealne dla wytwarzania tego hormonu to spokój, relaks, poczucie bezpieczeństwa, intymność, bliskość (również fizyczna) z partnerem. Adrenalina i kortyzol to z kolei hormony stresu . Pojawiają się w ciele, gdy odbierasz daną sytuację jako zagrażającą, gdy czujesz niepokój, lęk, stres. Ciało się wtedy napina, uwaga koncentruje, przygotowujesz się do odparcia ataku. Zastanów się teraz: czy kiedy czułaś ogromny niepokój, byłaś w stanie skoncentrować się na czymś takim jak miłość bądź inne pozytywne emocje? Poczucie miłości, bliskości, bezpieczeństwa sprawia, że oksytocyna zalewa organizm, jednak z drugiej strony lęk, niepokój, stres, obawa przed oceną sprawiają, że zamiast oksytocyny w ciele pojawia się adrenalina i kortyzol, które znoszą działanie hormonu miłości. Z czysto biologicznego punktu...
