Badania pokazują, że dwulatki, które nie potrafią jeszcze dobrze mówić, bez problemów radzą sobie z obsługą prostych aplikacji w smartfonie. Dwie trzecie małych Brytyjczyków (w Polsce jest pewnie podobnie) chętniej bawi się tabletem niż własnymi zabawkami. Przedmiotem, który kusi dzieci bardziej niż piłka czy rowerek jest także komputer albo laptop.
Czy dzieci w ogóle powinny korzystać z takich urządzeń? Zapytaliśmy o to dr Magdalenę Śniegulską, psycholożkę ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie.
Dr Magdalena Śniegulska: Trudno odpowiedzieć na to pytanie, bo choć przeprowadzono mnóstwo badań, wciąż niewiele na ten temat wiemy. Amerykańskie Towarzystwo Pediatryczne od lat wydaje oświadczenia, że nowoczesne urządzenia, np. gry dla dzieci na tablet są złem, jednak gdy przyjrzymy się, na jakiej podstawie wydaje te komunikaty, pojawiają się wątpliwości.
Nikt przecież nie sadza grupy dzieci przed komputerami i nie mówi: "Grajcie". Analizuje się głównie to, co deklarują rodzice, a potem sprawdza się, jak czas przy komputerze, tablecie czy komórce wpływa na rozwój ich dzieci. A przecież one są różne: jedne wpatrują się w ekran jak zahipnotyzowane, inne, owszem, interesują się komputerem, ale lubią też zabawę z rówieśnikami i inne aktywności. A więc kogo i czego tak naprawdę dotyczą te badania? Ich wyniki są zresztą bardzo różne. Pokazują także i to, że nowe technologie wspomagają niektóre funkcje, np. pomagają dziewczynkom rozwijać orientację przestrzenną, z czym wcześniej radziły sobie gorzej niż chłopcy.
Przeczytaj także: Gry komputerowe poprawiają refleks dziecka
Moim zdaniem zawsze warto być ostrożnym i pamiętać o tym, że najgorzej jest wówczas, gdy dziecko całymi dniami zajmuje się tylko jedną rzeczą, nawet jeśli miałoby to być np. oglądanie książeczek i słuchanie bajek czytanych przez mamę.
Nie chodzi o książki tylko o jednorodność doświadczeń. Dziecko powinno robić różne rzeczy: biegać, skakać, eksperymentować. A także bawić się z innymi dziećmi. Świat się zmienia błyskawicznie, nie wiemy, jak będzie wyglądał, gdy nasze dzieci dorosną, jakie umiejętności będą wtedy w cenie. Jedno jest jednak niezmienne: dużo lepiej radzą sobie w życiu osoby, które potrafią się dogadywać z innymi, rozumieją własne i cudze emocje. Tego nie da się nauczyć nawet z najmądrzejszej książki, a tym bardziej ze smartfona. Tu potrzebne jest doświadczenie.
Tak. Moim zdaniem, zabranianie nie ma sensu. Komputery to przecież nasza rzeczywistość. Lew Wygotski, wybitny psycholog rozwojowy, mówił, że człowiek rozwija się poprzez używanie narzędzi kulturowych. A tymi narzędziami są teraz właśnie te nowe technologie. Zamiast się napinać, mówić, że to zło, lepiej uczyć dzieci, jak mądrze korzystać z komputera czy smartfona i pokazywać, że życie się na nich nie kończy.
Byłam kiedyś na spotkaniu z pewnym pediatrą, który wymyślił użyteczną procedurę. Mówił: "Doba ma 24 godziny. Ile czasu chciałbyś przeznaczyć na rozmowę i zabawę z dzieckiem? Ile czasu zajmuje mu spanie, jedzenie, spacer, kąpiel? To, co zostanie, można przeznaczyć na inne rzeczy, np. granie na tablecie". Nie będzie go dużo.
Polecamy także: Mały informatyk
Całkiem małe dzieci, nawet niemowlęta, garną się do smartfonów rodziców. Czy to dobrze? Kiedyś w restauracji byłam świadkiem sytuacji, gdy malutkie dziecko, które nie było jeszcze w stanie samo utrzymać tabletu, przesuwało na ekranie ikony językiem. Jego rodzice nie mieli pomysłu, czym je zająć, i doszli do wniosku, że najłatwiej dać takie urządzenie. Jeżeli tablety czy smartfony mają zastępować opiekę rodzicielską, to jestem przeciw. A jeśli jej nie zastępują? Warto sobie zadać pytanie, po co właściwie dajemy dziecku taki sprzęt. Jeśli dla rozrywki, to wydaje mi się, że maluchowi taka zabawka nie jest potrzebna. Ale jest taki obszar, który nazywamy edukacją medialną czy elektroniczną. Jeśli używanie smartfona czy tabletu przez dziecko podciągniemy pod taką formę edukacji, no to może tak. Elektronika jest wszędzie, więc taka edukacja jest potrzebna. Dzieci ze względu na wrodzoną ciekawość świata nie mają zahamowań w obsłudze nowoczesnych urządzeń tak jak niektórzy seniorzy. Chcę jednak podkreślić, że maluchowi kontakt z nowymi technologiami nie jest absolutnie potrzebny. Zobacz też: Gry dla dzieci na tablet Ale maluchy do niego dążą. Co takiego widzą w tym sprzęcie? Kolorowe ekrany, na których coś się zmienia i przyciąga uwagę. W psychologii mamy pojęcie "afordancji" – zgodnie z nim, jeśli jakiś przedmiot jest dobrze zaprojektowany, to sprawia, że chcemy z niego korzystać. Sprzęty elektroniczne są właśnie tak pomyślane, żeby kusiły, przyciągały – oczywiście nie tylko dzieci, ale i dorosłych. A maluchom – jak wiemy – wystarczy, że zobaczą przycisk w windzie i już chcą go wciskać. Nic dziwnego, że intryguje je tak atrakcyjna rzecz jak smartfon . Dużą rolę odgrywa rodzic – czy się na to zgodzi, czy na to pozwoli. Czytej też: W dyscyplinie czy bezstresowo - jak wybrać...
Wielu rodziców zdaje się traktować laptop, smartfon, tablet jak kolejną zabawkę. Taką samą jak np. klocki lub układanki... Czy słusznie? Jestem sobie w stanie wyobrazić, że synek gangstera dostaje w charakterze zabawki autentyczny pistolet. Nie chciałabym, oczywiście, stworzyć wrażenia, że postrzegam tablet i gry dla dzieci na tablet w równie niebezpiecznych kategoriach. Jednak to bardzo niedobrze, że rodzice tak bardzo nie czują różnicy pomiędzy zabawkami a urządzeniami, które mogą służyć także do zabawy, ale zostały stworzone po to, by realizować wiele innych funkcji. Oddając w ręce dziecka laptop czy smartfon musimy się liczyć z tym, że nie poprzestanie ono na ich używaniu tylko i wyłącznie do zabawy. Także dziecko w wieku przedszkolnym? Oczywiście. Choć musimy pamiętać, że kilkulatek rzadko będzie uruchamiał te inne funkcje intencjonalnie. Jednak przecież urządzenia, o których mówimy, mają to do siebie, że nawet przypadkowe muśnięcie palcem w określoną ikonę otwiera zupełnie nowe światy. Niekiedy są to treści, przed którymi chcielibyśmy chronić nawet dorosłych . Tymczasem rodzice zdają się o tym nie wiedzieć albo nie chcą o tym myśleć. Zobacz też: Jaki tablet dla dziecka Dlaczego? Sądzę, że dominują dwa powody. Na pierwszym miejscu postawiłabym wygodę. Młodych rodziców, jak nas wszystkich zresztą, cechuje dziś niedobór cierpliwości. Nie potrafią czekać, nie chcą zaakceptować faktu, że ważne cele osiąga się miesiącami albo latami. Najlepiej, by dziecko można było "wyłączyć" na chwilę, bo akurat teraz muszą zrobić coś, na co mają ochotę: np. przeczytać jakiś artykuł czy napisać sms-a. A dziecko po prostu im w tym przeszkadza. Najprostszym rozwiązaniem jest danie mu czegoś tak atrakcyjnego jak smartfon czy tablet. Przeczytaj koniecznie: Życie bez sieci? Niemożliwe! I nie zastanawiają się nad...
Dzieci w sposób naturalny interesują się komputerem. Są doskonałymi obserwatorami i widzą, że chętnie spędzasz czas przed monitorem . A skoro tyle zainteresowania poświęcasz tajemniczemu przedmiotowi, dziecko też chce się z nim zapoznać. Powstaje zatem pytanie, kiedy jest dobry moment, by wprowadzić dziecko w komputerowy świat? Komputer od najmłodszych lat Z obsługą komputera jest trochę jak z nauką pływania – im wcześniej, tym łatwiej. Małe dzieci są wolne od obaw, lęków i zahamowań związanych z obsługą skomplikowanego urządzenia, tak jak to bywa u dorosłych. Zdarza się, że już 2-latki lubią bawić się komputerem. W krótkim czasie potrafią go uruchomić, aby obejrzeć swoje ulubione bajki czy zdjęcia. Zwykle kontakt z komputerem miewa większość dzieci we wczesnym wieku przedszkolnym. Na początku uczą się operować myszką, posługiwać klawiszami spacji oraz strzałek. Dla niewprawnych rączek to wielkie wyzwanie. Poznają również fachową terminologię: myszka, enter, monitor , ikona, drukarka , spacja, program itd. Komputer zabawkowy czy prawdziwy? Komputer ma tę przewagę, że pobudza wielostronną aktywność dziecka. Często wymaga określonych działań, wymusza aktywność w przeciwieństwie do telewizji (czy DVD), która opiera się tylko na biernym odbiorze. Można też powiedzieć, że komputer jest cierpliwy. Bawiąc się i ucząc z jego pomocą, dziecko ma szansę wiele razy powtarzać te same czynności, aż osiągnie sukces. W sklepach można kupić zabawki udające komputer. Mają monitor i klawiaturę, gry zręcznościowe i oprogramowanie, które pozwala wykonać proste zadania. Jeśli jednak naprawdę chcesz oswoić dziecko z komputerem, wybierz ten prawdziwy. Idealnie, gdy masz nieużywany, ale działający sprzęt, na którym dziecko może trenować. Udostępniając dziecku komputer, na którym pracujesz, przygotuj się na niespodzianki z przypadkowym...
