Mądra miłość polega między innymi na stawianiu granic, mówieniu "nie" i skłanianiu dzieci, by robiły to, na co niekoniecznie mają ochotę.
Co do wielu spraw nie mamy wątpliwości. Dziecko musi wiedzieć, że nie wolno wkładać palców do kontaktu, wychylać się z okna i dotykać gorącego garnka. Że trzeba myć zęby i jeździć wyłącznie w foteliku. W tych sprawach nie ma dyskusji, z innymi nie jest już tak prosto. Czy naprawdę trzeba chodzić spać zaraz po dobranocce? Czy podczas obiadu wolno opowiadać nieapetyczne dowcipy? Czy w dziecinnym pokoju musi być zawsze porządek? Takie pytania można mnożyć w nieskończoność i każdy rodzic musi sobie odpowiedzieć na nie sam.
Małe dziecko nie zawsze wie, co jest dla niego dobre. Potrzebuje granic, bo:
- Marudzący, rozdrażniony maluch nie wie, że chce mu się spać. Czuje, że coś jest nie tak, ale nie ma pojęcia co z tym zrobić, dlatego powinniśmy podjąć decyzję za niego. Po jakimś czasie dziecko zacznie rozumieć sygnały, jakie wysyła jego ciało. Podobnie jest z wieloma innymi sprawami – tłumaczy Beata Płażewska.
Polecamy także: Dzieci potrzebują granic. Wywiad z Dorotą Zawadzką, Supernianią
Wbrew pozorom dzieci wcale nie chcą widzieć w rodzicach wyłącznie kumpli. Tarzanie się po dywanie i zabawa w psa jest OK, ale ktoś w tym towarzystwie musi być dorosły i powiedzieć, że pora umyć zęby.
- Dziecko chce by rodzice byli mądrzy i silni, bo wtedy są dla niego oparciem – mówi psycholog.
Więcej na ten temat: Mama - koleżanka, kapral czy szefowa?
Zakazy i nakazy bywają frustrujące. Dzieci awanturują się, zalewają łzami, tupią. Gdy są starsze wytaczają jeszcze cięższe działa: "Nie kochasz mnie! (...bo nie chcesz mi kupić deskorolki albo każesz zjeść barszcz). Jednak dzieci, którym wszystko wolno, wcale nie są szczęśliwsze.
– Mały człowiek potrzebuje porządku, w miarę przewidywalnego rytmu dnia, jasnych zasad postępowania (wolno się złościć, ale nie wolno gryźć i kopać itd.) – mówi Beata Płażewska. - Gdy nie obowiązują żadne reguły, w jego życiu panuje chaos. Malec, który w nim żyje może być zagubiony, rozchwiany emocjonalnie i mieć kłopoty z dostosowaniem się do jakichkolwiek zasad (a prędzej czy później będzie musiał). Może także próbować narzucić otoczeniu własne reguły albo nieustannie badać, jak daleko może się posunąć, by wreszcie usłyszeć "Stop!"
Wychowywanie dzieci w wojskowym drylu, gdzie wszystko musi być w kostkę, od - do i na rozkaz, także nie jest dobre.
- Spotkałam się z rodzicami, którzy nawet kupę każą robić dziecku na komendę. Sadzają na nocniku i każą siedzieć do skutku - mówi Płażewska. –Nadmierny rygor nie jest dobry. W ten sposób uczy się malca, że silniejszy wygrywa. Można sprawić, że wyrośnie na uległego człowieka, który sam nie wie, co jest dla niego ważne, co lubi itd. albo wychować buntownika, który dla zasady łamie wszelkie zakazy i nakazy (to zależy m.in. od temperamentu dziecka). Człowiek wychowywany w taki sposób może postępować tak jak jego rodzice: wywierać nacisk, zamiast prosić, przekonywać albo negocjować.
Znalezienie złotego środka między brakiem zasad a nadmiernym rygorem to bardzo trudna sprawa, a w dodatku dla każdego ten środek jest gdzie indziej.
W jednych domach można podczas obiadu robić palcem dziurki w pierogach, w innym trzeba trzymać łokcie przy sobie.
- Najważniejsze jest to, by nie popadać w skrajności i by reguły były spójne z tym co sami robimy. Nie nauczmy dziecka np. prawdomówności, jeśli samo będzie przyłapywać nas na kłamstwach – tłumaczy psycholog.
A poza tym:
Każdy, także dziecko, powinien mieć poczucie wpływu na własne życie, prawo do własnego zdania i dyskutowania o swoich sprawach.
- Nie spadnie nam z głowy korona, jeśli czasem ustąpimy albo damy się przekonać. Dziecko nauczy się przy okazji empatii, elastyczności, ustępowania i rozsądnego argumentowania - tłumaczy Beata Plażewska. - Jeśli np. w domu są goście i wszyscy, włącznie z malcem, świetnie się bawią, można pozwolić maluchowi pójść spać później niż zwykle. Jeśli jest zmęczony można mu darować sprzątanie. Warto jednak podkreślić wyjątkowość sytuacji i uważać, by takie wyjątki nie stały się regułą.
Przeczytaj także: Dlaczego dzieci nie słuchają rodziców?
Dzieci uwielbiają się z nami kumplować. Są szczęśliwe, gdy się z nimi bawimy, wygłupiamy i śmiejemy. Czy to jednak znaczy, że powinnyśmy we wszystkim traktować je jak równorzędnych partnerów? Pytamy o to Beatę Płażewską, psycholożkę dziecięcą. Być matką czy koleżanką? Mama-koleżanka jest bardzo fajna. Nie każe sprzątać, pozwala opychać się czekoladą i nie odmawia, gdy się ją prosi o kupienie kolejnej zabawki. Zostawia malcowi wolną rękę: chcesz – jesz, nie chcesz – nie jesz. W jej słowniku nie ma słów "zabraniam", "musisz" ani "powinieneś". Czy wystarczy pójść w jej ślady, żeby dziecko było szczęśliwe? – Nie, to kiepski pomysł, bo taka mama wbrew pozorom wymaga od dziecka... zbyt wiele – tłumaczy psycholożka – Oczekuje, że samo połapie się, co jest dla niego dobre, a co nie, nauczy się unikać niebezpieczeństw, pozna reguły, jakie obowiązują w świecie, dowie się, jakich zachowań trzeba się wystrzegać. A ono jest na to wszystko za małe i potrzebuje kogoś, kto mądrze nim pokieruje. Kilkulatek, któremu wszystko wolno, wcale nie jest szczęśliwy. Dobrze wie o tym Iwona, trzydziestoparolatka, która ma już własne dziecko. – Moja mama to cudowna osoba: uśmiechnięta, roztrzepana, ma sto pomysłów na minutę. Gdy byłam mała, zazdrościło mi jej całe podwórko, bo na wszystko mi pozwalała, robiła niespodzianki ("Dziś zrobimy sobie wagary") i nie traktowała wywiadówek ze śmiertelną powagą ("Ojej, zapomniałam..."). A ja, choć kochałam i kocham ją nad życie, marzyłam, że – tak jak sąsiadki – będzie wołać z okna "Iwooooonka, do dooooomuuuu!". – Choć maluchy często się buntują przeciw zakazom i nakazom, tak naprawdę potrzebują porządku, w miarę stałego rytmu dnia,...
Dziecko, które jest szanowane przez najbliższych, uczy się szacunku do innych i do samego siebie – mówi Beata Płażewska, psycholog dziecięcy . No dobrze, tylko co to właściwie znaczy? Skąd dziecko wie, że jest szanowane? I jak to pogodzić z wychowywaniem? 1. Szanuj indywidualność dziecka Każdy człowiek od dnia narodzin ma prawo do bycia sobą: kimś o określonym temperamencie , talentach , niedostatkach. Ma prawo rozwijać się we własnym tempie i iść własną drogą. Nie musi spełniać niczyich ambicji. Niby to wszystko wiemy, ale... Tak bardzo chcemy, by nasze dzieci były najwspanialsze, że czasem zupełnie niepotrzebnie je poganiamy: za szybko uczymy siadać, chodzić, denerwujemy się, gdy później niż rówieśnicy zaczynają mówić albo gorzej rysują. Biorąc pod uwagę potrzeby i możliwości dziecka , okazujemy szacunek dla jego odrębności. Gorzej, gdy bez ustanku porównujemy je do innych. Nie można na przykład oczekiwać, że skoro starsza siostra dziecka była „taka spokojna”, ono także takie będzie, bo przecież jest... inną osobą. Czytaj też: Fajnie mieć rodzeństwo – Warto także zdawać sobie sprawę, że dziecko to nie mały dorosły – podkreśla Beata Płażewska. – Inaczej rozumuje, żyje w świecie, w którym fikcja miesza się z rzeczywistością, jest egocentryczne . Ma więc prawo panicznie bać się odpływu w wannie, opowiadać niestworzone historie, niecierpliwić się, wiercić przy stole właśnie dlatego, że jest dzieckiem. To, że jest dzieckiem nie oznacza, że jego sprawy są mniej ważne. – Często jest tak, że gdy mama woła dziecko, oczekuje, że ono zjawi się natychmiast. A przecież dziecko ma prawo zrobić to samo co ona. Czyli powiedzieć: „Za chwilę, muszę dokończyć to czy tamto” – mówi psycholog. 2. Słuchaj dziecka Jednym z najbardziej elementarnych wyrazów szacunku jest uwaga , jaką obdarza...
Nie czarujmy się: nasze słodkie słoneczka dają nam czasem popalić. Marudzą , krzyczą, a czasem nawet urządzają publiczny show z wianuszkiem widzów (to specjalność zbuntowanych dwulatków ). To, jak się zachowuje małe dziecko , zależy od wielu rzeczy, m.in. od jego temperamentu . Zdarza się jednak, że sami (oczywiście niechcący) prowokujemy je do rozrabiania . W jaki sposób? Nie bierzemy pod uwagę możliwości dziecka… …i na przykład zabieramy je do galerii handlowej albo marketu budowlanego, gdzie odwiedzamy kilkanaście działów i w każdym oglądamy po kilkanaście rzeczy. Albo wybieramy się z Wrocławia nad morze i chcemy pokonać trasę z jedną jedyną krótką przerwą na siusiu w okolicach Piły. Takie przykłady można mnożyć bez końca. – Widzę czasem takich poukładanych, świetnie radzących sobie w życiu dorosłych, którzy oczekują, że dziecko będzie ich kopią: zachowa się jak należy w samochodzie czy restauracji, spokojnie wysiedzi trzy godziny na imieninach u cioci itd. Nic z tego. Małe dziecko nie może spełnić tych oczekiwań, nawet jeśli będzie się bardzo starało. Dlaczego? Bo jest dzieckiem. Nie jest w stanie usiedzieć długo w jednym miejscu, jest niecierpliwe, szybciej się męczy, potrzebuje więcej ruchu – mówi Beata Płażewska, psycholożka dziecięca. …ani jego potrzeb Zabieranie gdzieś zmęczonego , niewyspanego, niewybieganego dziecka to jak strzał w stopę: nie zachowa się tak, jak sobie tego życzymy, bo będzie domagało się zaspokojenia swoich potrzeb. Nie będzie wiedziało, o co dokładnie mu chodzi, nie powie np.: „Tato, chcę się przespać”. Po prostu zacznie szaleć. Ulegamy dla świętego spokoju 2-, 3- dziecko błyskawicznie się uczy. Jeśli zauważy, że by osiągnąć swój cel (np. dostać upragnioną zabawkę), wystarczy rzucić się na podłogę, z pewnością...
