Zgrzytanie zębami (bruksizm) dotyczy 20-50 proc. dzieci. Do około trzeciego roku życia nie powinno niepokoić, bo jest związane z rozwojem dziecka i wzrostem twarzoczaszki. Jeśli nie ustanie, gdy pokażą się pierwsze zęby stałe, należy skonsultować się z ortodontą, który znajdzie przyczynę nieprawidłowości, przygotuje plan leczenia i zabezpieczy zęby przed zniszczeniem.
Spis treści:
Zgrzytanie zębami u małych dzieci nie ma nic wspólnego z patologią. Małym dzieciom co pewien czas wyrasta kolejny ząb, zmienia się ustawienie żuchwy oraz zębów w stosunku do szczęki. Dziecko musi się do tego wszystkiego przyzwyczaić. Nowy układ w jamie ustnej może przyczynić się do wystąpienia zgrzytania zębami. U niemowląt przyczyną zgrzytania zębami może też być niedojrzałość układu nerwowo-mięśniowego.
Nowe zęby u niemowląt i małych dzieci mogą utrudniać płynne ruchy żuchwą. Zgrzytanie zębami dostosowuje łuki zębowe do siebie i na tym etapie rozwoju dziecka nie jest groźne.
Zgrzytaniu we wczesnym dzieciństwie sprzyja też inna budowa zębów mlecznych. Mleczaki mają mniejsze guzki oraz płytsze bruzdy w trzonowcach, co powoduje mniejsze zazębienie u dziecka. Powierzchnie zębów, które się ze sobą stykają, są mniej lub bardziej płaskie, co ułatwia zgrzytanie.
Gdy dziecko zgrzyta zębami w nocy, rodzice zwykle podejrzewają, że przyczyną są pasożyty, a dokładniej – owsiki. Dopiero gdy długi proces namierzenia winowajcy nie przyniesie efektu, idą do psychologa lub do dentysty. Specjaliści radzą, by z odwiedzaniem lekarzy poczekać do momentu, gdy pojawią się zęby stałe. Jeżeli zgrzytanie wtedy nie ustanie, należy skonsultować się z ortodontą. Zazwyczaj przyczyną zgrzytania okazuje się wada zgryzu.
Czasami zgrzytanie zębami w nocy może świadczyć o tym, że dziecko ma niedobory magnezu albo nieprawidłową budowę jamy ustnej lub dróg oddechowych. Maluch może wtedy także oddychać przez usta, chrapać lub cierpieć na bezdech senny.
Jeżeli u dziecka nie występuje problem ze zgryzem, trzeba szukać innych czynników powodujących zgrzytanie. Warto zastanowić się, czy maluch nie jest zbyt często narażony na stres. Źródłem problemów psychologicznych mogą być stresujące sytuacje zarówno w szkole, jak i w domu. Wychowawca wraz z psychologiem szkolnym powinni przyjrzeć się, jak dziecko funkcjonuje w klasie i w szkole.
Przyczyną zgrzytania zębami mogą być również relacje z rodzicami, rodzeństwem czy przeżycia wynikające ze stylu życia dziecka, na przykład zbyt długie korzystanie z komputera czy smartfona (gry, oglądanie bajek), brak odpowiedniego wyciszenia przed snem.
Zgrzytanie zębami u dziecka lub zaciskanie szczęk może być objawem alergii. Najczęściej jednak uczulony maluch zgrzyta zębami w ciągu dnia, a nie w nocy. Zwykle bruksizm nie jest też jedynym objawem uczulenia, na które cierpi dziecko.
Zgrzytanie zębami może towarzyszyć zapaleniu ucha, ślinianek lub wtedy, gdy dziecko cierpi z bólu pochodzącego z innej części ciała. W takiej sytuacji poprzez zgrzytanie zębami maluch rozładowuje stres związany z bólem, który mu towarzyszy.
Patologiczne zgrzytanie zębami częściej występuje u dzieci ze schorzeniami neurologicznymi, np. z porażeniem mózgowym, a także u dzieci z zespołem Downa.
Bruksizm powoduje nieprawidłowe ścieranie się zębów. Zęby ścierają się także w normalny fizjologiczny sposób, jednak tempo tych zmian jest o wiele wolniejsze. Poza tym, ścieranie fizjologiczne jest równomierne, brzegi zębów są gładkie, a ich powierzchnia matowa. Niefizjologiczne zgrzytanie zębami sprawia, że zęby ścierają się nierównomiernie, mają ostre brzegi i błyszczącą, „wypolerowaną’’ powierzchnię.
Zgrzytanie zębami może prowadzić do:
Pierwszym krokiem przed podjęciem leczenia jest stwierdzenie, czy bruksizm jest fizjologiczny czy patologiczny. Z fizjologicznym nic się nie robi – mija sam. W przypadku bruksizmu patologicznego bardzo ważne jest ustalenie przyczyny, dla której dziecko zgrzyta zębami i jej usunięcie, o ile to możliwe.
U dorosłych, aby zapobiec ścieraniu się zębów, można zastosować tzw. szynę relaksacyjną. Jest to nakładka na zęby, która chroni je i jednocześnie sprzyja rozluźnieniu mięśni zaciskających szczęki. Szynę powinien zlecić ortodonta lub protetyk. Najlepsze są szyny wykonane z akrylu i robione indywidualnie dla danego pacjenta po pobraniu wycisku lub zrobieniu skanu jamy ustnej. Niekiedy stosuje się tzw. szyny miękkie, zrobione z polimerów – one także powinny zostać wykonane indywidualnie dla danego pacjenta.
Zobacz także:
Aby zapobiec krzywym zębom, nie trzeba malcowi zakładać aparatu. Często wystarcza tylko profilaktyka i wykonywanie odpowiednich ćwiczeń. Bardzo często wady zgryzu są rozpoznawane i leczone dopiero w okresie, gdy maluch gubi ząbki mleczne, a zamiast nic zaczynają wyrastać zęby stałe (czyli począwszy od szóstego roku albo nawet później). Część z nich można by jednak wyeliminować wcześniej, gdyby dziecko trafiło do lekarza ortodonty. Taki się urodziłem Niektóre maluchy przychodzą na świat z wadami rozwojowymi. Najczęstsze to rozszczepy (np. podniebienia lub wargi), zaburzenia budowy i funkcjonowania stawu skroniowo-żuchwowego (wrodzone lub nabyte np. w czasie porodu kleszczowego). Większość z nich lekarz zauważa od razu po porodzie. Wymagają zazwyczaj wieloletniego leczenia, czasami konieczna jest operacja. Jak babcia i tata Zdarzają się też dziedziczne wady zgryzu. Najczęstsze to przodożuchwie („szuflada”) i zgryz otwarty szkieletowy (stykają się ze sobą tylko tylne zęby). Jeśli w rodzinie ktoś miał taką wadę, to obserwuj malca, a gdy będzie miał cztery lata, idź z nim do ortodonty. Czasami takie wady usuwa się dopiero w wieku dorosłym, operacyjnie. Winny smoczek i palec? Większość wad zgryzu, które można zauważyć już u dwu-, trzylatka, to jednak wady nabyte. Powstają, gdy dziecko jest karmione nieodpowiednim smoczkiem, ssie „uspokajacza” lub palec, wkłada rączki do buzi. Najczęściej przyczyną jest wiele czynników szkodliwych występujących jednocześnie. Im dłużej działają, tym większe prawdopodobieństwo, że wada powstanie, utrzyma się i będzie wymagała korekcji (choć czasami rosnący organizm potrafi sam wyeliminować nieprawidłowość). Jaki smoczek dla niemowlaka - sprawdź opinie o produktach Najczęstsze wady Nieprawidłowości w budowie szczęki czy układaniu języka mogą sprawić, że dziecko będzie źle mówiło....
Leczenie zębów mlecznych jest tematem dyskusji w sieci. Wielu rodziców szuka porady na forach, w wyszukiwarkach internetowych, a także liczy na pomoc ze strony bardziej doświadczonych w tym temacie osób. Stanowiska są jednak podzielone. Można znaleźć wpisy, gdzie rodzice nie chcą stresować dziecka wizytami na fotelu dentystycznym oraz ewentualną narkozą. Twierdzą, że „trzeba po prostu myć ząbki ”. Inni z kolei uważają, że „nieleczona próchnica może przejść na zęby stałe i trzeba ratować mleczaki”. Nie zawsze jednak jest to takie łatwe. Czy leczyć mleczaki u dzieci? Czy rodzice twierdzący, że zębów mlecznych nie należy leczyć, po prostu z premedytacją lekceważą ten problem? Z pewnością nie! Przez wiele lat pokutowało przekonanie (błędne!), że nie trzeba leczyć mleczaków, ponieważ one i tak wypadną, gdyż są jedynie przejściową formą uzębienia. Przez rodziców, którzy świadomie rezygnują z leczenia, często przemawia troska o to, by zaoszczędzić maluchowi „niepotrzebnego stresu”. Wbrew pozorom wcale nie jest on „niepotrzebny”! Jedno jest pewne – zęby mleczne należy leczyć . Od mleczaków zależy późniejszy stan jamy ustnej dziecka. Jeśli teraz odpowiednio zadbasz o jego uśmiech – zaprocentuje to w przyszłości. Jeżeli jednak zbagatelizujesz chore ząbki malucha – może to mieć negatywny skutek za kilka lat. Od stanu zębów mlecznych zależy w dużej mierze stan zębów u nastolatka, a później dorosłego człowieka. Czy plombować mleczaki? Dzieci, które są posiadaczami mleczaków, podobnie jak dorośli potrzebują regularnych wizyt u stomatologa. Bardzo ważna jest profilaktyka i dbanie o zęby . Czasami jednak niezbędne jest także leczenie. Czy warto leczyć mleczaki? Co do tego nie ma najmniejszych wątpliwości! Próchnica znacznie łatwiej atakuje zęby mleczne, psują się one szybciej, niż...
