
Kiedy po trzech, czterech dniach zwykłego przeziębienia pojawia się męczący kaszel, a zwykle też gorączka, prawdopodobnie rozpoczyna się zapalenie oskrzeli. Częściej chorują na nie maluchy zapadające na choroby górnych dróg oddechowych i skłonne do alergii.
Ostre wirusowe zapalenie
Kiedy błonę śluzową oskrzeli zaatakują wirusy, niszczą komórki nabłonka oddechowego i pobudzają gruczoły śluzowe do zwiększonej pracy. Nabłonek dróg oddechowych staje się przekrwiony, obrzmiały, powstają nacieki zapalne, a w oskrzelach gromadzi się dużo śluzu. Układ odpornościowy niemowląt nie jest w pełni dojrzały, więc obrona przed inwazją wirusów i bakterii jest niedoskonała.
Objawy. Najpierw dziecko ma chrypkę i katar, a po 3–4 dniach gorączkę i napady suchego męczącego kaszlu, który po kilku dniach staje się wilgotny. Jeśli choroba przebiega ciężko, może pojawić się duszność. Niemowlęta nie potrafią odkrztuszać wydzieliny, tylko ją łykają. Podczas ataków kaszlu wymiotują i w ten sposób pozbywają się zalegającej w oskrzelach gęstej wydzieliny. Lekarz osłuchując dziecko, słyszy przede wszystkim furczenia, a czasem także świsty.
Leczenie. Na początku zapalenia oskrzeli u dziecka, maluch powinien dostawać leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe (np. Nurofen, Paracetamol), leki rozrzedzające wydzielinę i ułatwiające jej wydalanie (np. Mucosolvan, Ambroksol, Flegaminę). W przypadku suchego kaszlu unika się środków przeciwkaszlowych, bo zaleganie wydzieliny zwiększa ryzyko nadkażenia bakteryjnego i pogłębienia choroby. Czasem jednak taki kaszel jest męczący i trzeba go łagodzić. Gdy choroba przebiega ciężko, potrzebny jest antybiotyk, ponieważ u niemowląt zapalenie oskrzeli łatwo przechodzi w zapalenie płuc.
Gdy dołączą się bakterie
To rzadsza przyczyna zapalenia oskrzeli u dziecka i wówczas choroba ma cięższy przebieg. Częściej występuje u dzieci z opóźnionym dojrzewaniem odporności, obciążonych chorobami układu oddechowego, np. mukowiscydozą.
Objawy. Podobne są do tych, jakie powoduje zakażenie wirusowe, tylko bardziej nasilone. Gorączka może sięgać 39°C, towarzyszy jej ropna wydzielina.
Leczenie. Konieczne jest podanie antybiotyku, często nawet leczenie szpitalne. U dzieci, które nie są obciążone alergią, nie stosuje się kortykosteroidów (zalecane są przy zapaleniu obturacyjnym).
Zapalenie obturacyjne
U małych dzieci dość często zdarza się tzw. obturacyjne zapalenie oskrzeli, które może przebiegać bez gorączki. Ponieważ u maluszków oskrzela są jeszcze wąskie, obrzęk śluzówki i obecność wydzieliny sprawiają, że światło oskrzeli staje się jeszcze węższe, przepływ powietrza utrudniony i dziecko może mieć trudności z oddychaniem. Choroba ta znacznie częściej występuje u alergików.
Objawy. Przypominają wirusowe zapalenie oskrzeli. Podczas osłuchiwania słychać głównie świsty i wydłużony wydech.
Leczenie. Na ogół nie są potrzebne antybiotyki, wystarczą leki rozrzedzające wydzielinę i ułatwiające jej wydalanie, leki rozszerzające oskrzela oraz kortykosteroidy w postaci wziewnej, które leczą alergiczne zapalenie. Dziecka z obturacyjnym zapaleniem oskrzeli nie należy traktować, jakby miało astmę i przez wiele miesięcy podawać mu leków przeciwastmatycznych. Nie zawsze świsty przy oddychaniu świadczą o astmie.