Półki w sklepach uginają się od najróżniejszych przepięknie zapakowanych i zachęcająco wyglądających produktów. Wydaje się, że takie jedzenie jest wartościowe. Zresztą wzrok doskonale potrafi nas oszukiwać. Skoro coś pięknie wygląda – marchewka jest absolutnie pomarańczowa, sałata soczyście zielona, a szynka cudnie różowa – a do tego smakowicie pachnie, z pewnością jest też zdrowe… Tymczasem bywa różnie. Oto kilka zasad, którymi warto się kierować, by zacząć jeść lepiej.
Zasada 1: Kupuj lokalnie
Najlepiej w osiedlowym warzywniaku, na lokalnym targu lub pobliskim bazarku. W takich miejscach raczej nie ma produktów wysoko przetworzonych, najczęściej przywożonych z odległych miejsc na świecie, a towar jest świeży. Jedzenie naturalne szybko się psuje, więc sprzedawca z pewnością dowozi je na bieżąco od lokalnych dostawców.
Zasada 2: Wybieraj jedzenie sezonowe
I najlepiej z naszej strefy klimatycznej. Tak jak robiono to tradycyjnie i do czego nasze organizmy są genetycznie przygotowane. Świeży czerwony dojrzały pomidor w styczniu powinien nas dziwić tak samo jak 15-stopniowy mróz w lipcu. A dzieje się tak raczej rzadko… Tymczasem np. wczesną wiosną normalne powinno być to, że jemy kiszone ogórki i kapustę, warzywa, które daje się naturalnie przechować przez zimę, i przetwory owocowe zrobione w sezonie, a latem, gdy dojrzewają świeże warzywa i owoce, możemy najeść się do woli malin, truskawek, fasolki, kalafiorów.
Zasada 3: Wyklucz produkty z długą listą składników
Wyznacz sobie jakiś limit, np. nie kupuję produktów, które na liście składników mają więcej niż pięć pozycji. A także tych, w których cukier (lub inna substancja słodząca) występuje wśród pierwszych trzech pozycji. Takie produkty są zwykle wysoko przetworzone, a zatem niezbyt wartościowe. Na przykład kakao rozpuszczalne dla dzieci zawiera jedynie 18 proc. naturalnego kakao, a jego głównym składnikiem jest… cukier (na liście składników występuje jako pierwszy!).
Zasada 4: Gotuj w domu
Będziesz dokładnie wiedziała, co jesz sama i twoja rodzina. Jeśli jesz poza domem, upewnij się, że ugotował to człowiek, a nie wyprodukowała fabryka. W wysoko przetworzonych produktach jest zbyt dużo niezdrowego tłuszczu, soli, cukru oraz mnóstwo składników dodatkowych. Producenci takiego jedzenia bardziej troszczą się o jego atrakcyjny wygląd i długi termin przydatności do spożycia niż o wartość odżywczą.
Zasada 5: Wyeliminuj udawane jedzenie
Naprawdę czytaj etykiety (namawiamy do tego do znudzenia) i wybieraj tylko takie produkty, których składniki potrafisz wyobrazić sobie w stanie surowym lub w środowisku naturalnym. Trudno wyobrazić sobie glutaminian sodu rosnący na grządce lub syrop glukozowo-fruktozowy zbierany przez pszczoły. Albo… znaleźć w lesie poziomki pachnące sztucznym aromatem, prawda?
| Czy wiesz, że... …ziemniaki, zmieniają smak w zależności od sposobu, w jaki je przyrządzisz? Ugotowane w wodzie będą delikatniejsze (stracą też nieco witamin i składników mineralnych, które się wygotują), zaś smak gotowanych na parze będzie intensywniejszy. Najbardziej wyraziste w smaku będą natomiast ziemniaki pieczone. |
Konsultacja: Anna Kłosińska, fizjolog żywienia pracuje w Activum Medicum – Instytucie Medycyny Naturalnej, autorka książek: „Zdrowa kuchnia dla małych i dużych dzieci”, „Przepisy Tosi i Franka, czyli jedz zdrowo od najmłodszych lat”.
Chipsy czy gotowane ziemniaki, płatki śniadaniowe czy naturalne płatki owsiane, deser waniliowy czy naturalny jogurt bez cukru – które z nich wybrałabyś dla dziecka? Czujesz różnicę między produktem wysoko przetworzonym a naturalnym ? Przeczytaj, na czym ona polega. 1. Po co przetwarza się żywność? Ludzie od zawsze kwasili ogórki, smażyli powidła, wędzili ryby, wekowali warzywa. Wszystko po to, by przedłużyć trwałość świeżego jedzenia i zrobić zapasy na czas, gdy nie będzie ono dostępne. Poza tym niektóre techniki kulinarne, np. gotowanie, sprawiają, że jedzenie jest łatwiej strawne, bezpieczniejsze i dłużej nadaje się do spożycia. W naszych czasach jednak robienie dżemów czy kwaszenie ogórków to bardziej zabawa – łatwiej iść do sklepu i kupić jedzenie, które wyprodukowano w zakładzie spożywczym. Tylko czy jest ono wartościowe? Nie zawsze. 2. Jak produkują fabryki? Rozwój przemysłu spożywczego nastąpił, bo potrzeba było coraz większej ilości żywności, która nie psuła się szybko. Jej jakość była na drugim miejscu. Aby to osiągnąć, zaczęto dodawać do jedzenia różne substancje. Później zastosowano też środki, które nie tylko zwiększają trwałość, ale także poprawiają wygląd produktów , ich smak, zapach, konsystencję. Nie zawsze są to składniki naturalne. Producenci chętnie sięgają po te substancje, tzw. dodatkowe , bo ich używanie często obniża koszty produkcji. Ale muszą przestrzegać rygorystycznego prawa, a stosowanie ich musi mieć uzasadnienie technologiczne i nie może wprowadzać w błąd konsumenta. Prawo ściśle określa, jakie substancje mogą być dodawane, do jakich produktów, kiedy i w jakich ilościach. Zobacz też: Jak zacząć zdrowiej jeść i karmić dziecko? 5 najważniejszych zasad 3. Czy żywność wysoko przetworzona jest gorsza? Wysokie przetwarzanie żywności zwykle...
Czytając w sklepie etykiety, sprawdzasz, czy j edzenie dla dziecka ma konserwanty. To bardzo dobrze. Ale czy patrzysz również na zawartość cukru w produktach ? Pewnie nieczęsto. A szkoda. Cukier na łyżeczki Czy dałabyś dziecku na drugie śniadanie cztery batoniki i nic więcej? Z pewnością nie. Ale kromka pełnoziarnistego chleba z kremem czekoladowym, szklanka napoju jabłkowego i owoc to nic złego. Niekoniecznie. Oczywiście maluch dostaje sporo składników odżywczych, ale także... kilka lub kilkanaście łyżeczek cukru . I to tylko w tym jednym posiłku! Tak naprawdę większość rodziców nie zdaje sobie sprawy, ile cukru jedzą ich dzieci . I to w produktach uważanych za zdrowe. Do nich także producenci często dodają cukier, żeby... lepiej smakowały dzieciom. Może się nawet zdarzyć, że twój kilkulatek zjada w ciągu dnia więcej cukru niż ty! Ono lubi słodki smak Większość dzieci uwielbia słodki smak . Dlaczego? Ostatnie badania dowiodły, że już w łonie mamy maleństwo odróżnia smaki: słodki, słony, gorzki i kwaśny. Rodzi się jednak z upodobaniem do słodkiego. A ponieważ coraz więcej produktów jest dosładzanych, dzieciaki od małego przyzwyczajają się do tego smaku i trudno jest im zaakceptować inne, np. kwaskowy smak świeżych owoców. Nie każdy cukier jest zły. Owoce, warzywa i mleko, oprócz innych cennych składników, zawierają naturalne cukry . Ale kilkulatki nie jedzą ich zbyt wiele. Natomiast supersłodkie przetworzone produkty to głównie źródło cukrów niepolecanych. Ich nadmiar zamieniany jest w organizmie w tłuszcz, który magazynowany jest w postaci tkanki tłuszczowej. Zobacz też: Czym zastąpić biały cukier w diecie dziecka? Cukier – wasz groźny wróg Przesłodzone jedzenie może być końcem prawidłowego jadłospisu twojego dziecka. Badacze z Uniwersytetu w Pensylwanii odkryli, że im więcej cukru miały dzieci w swojej diecie, tym mniej...
Największe obawy budzi zwykle symbol E z cyfrą. Tymczasem w przemyśle spożywczym używa się około dwóch tysięcy tzw. substancji polepszających żywność. Substancji dodatkowych , które mają symbol E i numer, jest ponad 300. Co to jest jedzenie wysoko przetworzone? To żywność poddana obróbce przemysłowej i często zawiera substancje dodatkowe (np. konserwanty , polepszacze smaku, barwniki). Spożywanie jej w nadmiarze może mieć zły wpływ na zdrowie. Takie jedzenie zwykle zawiera też dużą ilość dodanego cukru, soli, często złej jakości tłuszczów, których i tak jest sporo w naszej diecie. Często są to tłuszcze typu trans, które zwiększają ryzyko chorób serca. Po co dodaje się do jedzenia substancje dodatkowe? Jedną z funkcji dodatków do żywności jest ułatwienie procesów technologicznych, co obniża koszty produkcji. Jednak stosowanie ich musi być uzasadnione i nie może wprowadzać w błąd kupującego – można ich użyć tylko tyle, by osiągnąć zamierzony efekt. Substancje te producenci żywności dodają także m.in. po to, by uatrakcyjnić produkt i zachęcić do kupienia intensywną barwą, aromatem, apetycznym wyglądem i dobrym smakiem. Kolejną sprawą jest również przedłużenie jego trwałości. Zobacz też: Jak zacząć zdrowiej jeść i karmić dziecko? Czy konserwanty, barwniki i inne są szkodliwe? Substancje dodatkowe nie są szkodliwe, ale jeśli w diecie zostanie przekroczona bezpieczna ich ilość (o co nietrudno, gdy jest w niej dużo wysoko przetworzonych produktów), to wtedy mogą zaszkodzić. Te chemiczne dodatki przenikają też do pokarmu kobiecego, dlatego podczas laktacji lepiej unikać żywności wysoko przetworzonej . Warto pamiętać, że aby substancja została dopuszczona do stosowania w przemyśle spożywczym, musi być przebadana pod kątem bezpieczeństwa dla zdrowia. Na podstawie badań dla każdej ustala...
