daltonizm u dzieci
Zdrowie

Daltonizm u dzieci: objawy, badanie, leczenie

Daltonizm u dzieci i dorosłych jest wadą polegającą na tzw. ślepocie na barwy. Dotknięta nią osoba ma kłopoty z rozróżnianiem niektórych kolorów i ich odcieni. Wada nie wpływa na rozwój dziecka, choć w życiu dorosłym może ograniczać wybór zawodu.

Daltonizm u dzieci to jedna z postaci tzw. ślepoty barw. Polega na kłopotach z rozróżnianiem zieleni i czerwieni – dla dziecka kolory te wyglądają tak samo lub szalenie podobnie. Zdarza się też, że wada dotyczy wyłącznie czerwieni, wyłącznie zieleni, barwy niebieskiej, żółtej itd. Całkowita niezdolność postrzegania kolorów (człowiek widzi świat jak w czarno-białym telewizorze) występuje bardzo rzadko.

Spis treści:

Czy daltonizm jest dziedziczny

Na pewno wiele razy słyszałaś, że kłopot z rozpoznawaniem barw mają wyłącznie mężczyźni. To nie do końca prawda, choć mężczyzn daltonistów jest zdecydowanie więcej niż kobiet z taką właśnie wadą wzroku. Ślepota barw jest bowiem uwarunkowana genetycznie, a wadliwy gen przekazywany jest za pośrednictwem chromosomu X.

Chłopcy i mężczyźni mają tylko jeden chromosom X, a dziewczynki i kobiety mają dwa. Chłopiec, który odziedziczy po matce niecierpiącej na daltonizm chromosom X nim obarczony, będzie miał tę wadę na pewno. Nie ma znaczenia, czy jego ojciec jest daltonistą. Może mieć jednak szczęście i otrzymać od matki drugi, zdrowy chromosom. Jeśli ojciec jest zdrowy, wtedy daltonizm u syna nie wystąpi. Jeśli ojciec jest daltonistą, a matka nie jest obarczona tą wadą, ich syn będzie daltonistą, bo dostanie (od ojca) wadliwy chromosom X.

Ryzyko, że dziecko płci męskiej będzie daltonistą, gdy matka jest tylko nosicielką wadliwego genu, wynosi 50 proc. Córka takiej kobiety ma 50 proc. szans na odziedziczenie wadliwego genu, jednak jeśli jej ojciec nie ma daltonizmu, dziewczynka będzie prawidłowo widziała kolory.

Jeśli matka jest daltonistką, to znak, że oba jej chromosomy X są obarczone tą wadą. Zatem jej syn będzie miał daltonizm niezależnie od tego, czy ojciec jest daltonistą, czy nie. W przypadku, gdy ojciec dziecka nie ma daltonizmu, dziewczynka będzie jedynie nosicielem wadliwego genu, ale będzie prawidłowo widziała kolory. Jeśli oboje rodzice są daltonistami, ich dziecko będzie także daltonistą niezależnie od płci.

Grupa osób mających problem z rozpoznawaniem kolorów jest spora – problem dotyczy ośmiu na stu mężczyzn i jednej- dwóch na dwieście kobiet.

Daltonizm może być też wynikiem urazu, gdy uszkodzony zostaje nerw wzrokowy. Wtedy osoba, która wcześniej nie miała kłopotu z rozróżnianiem barw, staje się nagle daltonistą. Tego typu wada nie jest dziedziczna.

Jak rozpoznać daltonizm u dziecka

Do zdiagnozowania ślepoty barw służą tzw. tablice pseudoizochromatyczne (tablice Ishihary) – są to obrazki złożone z różnokolorowych kropek. Osoba, która widzi barwy prawidłowo, bez trudu wyławia ukryte na obrazkach cyfry, daltnista ich nie widzi. Są też tablice, swoisty test na daltonizm, które umożliwiają badanie małych dzieci – zamiast liczb widać na nich prosty obrazek. Taki test można przeprowadzić już u trzy- czy czterolatka.

Poniżej pokazujemy obrazki, których używa się do rozpoznawania daltonizmu u dzieci i dorosłych:

daltonizm u dzieci jak rozpoznać
Adobe Stock

fot. Adobe Stock

Choć ślepotę barw bardzo łatwo zdiagnozować, wielu dotkniętych nią ludzi dowiaduje się o swojej wadzie wzroku dość późno, np. podczas badań poprzedzających kurs prawa jazdy.

Daltonizm – objawy u dziecka

Jeśli masz w rodzinie daltonistów, a twój malec bardzo często myli się w rozpoznawaniu kolorów, warto iść z nim do okulisty. Dzięki wcześnie postawionej diagnozie można uniknąć wielu kłopotów. Książeczki dla przedszkolaków i uczniów młodszych klas szkoły podstawowej pełne są ćwiczeń na rozpoznawanie kolorów: „Połącz linią baloniki w tym samym kolorze’’, „Ile zielonych wiaderek znajduje się w piaskownicy?’’ itd. Przy takich zadaniach mały daltonista może popełniać błędy.

Objawy daltonizmu u dziecka: mylenie kolorów, najczęściej czerwonego i zielonego, ale niekoniecznie tych dwóch: np. dziecko zakłada dwie podobne, ale różniące się kolorem skarpetki, źle nazywa kolory (na czerwony mówi zielony lub odwrotnie). Na rysunkach dziecka często występują obiekty w nietypowych dla siebie kolorach. Po zaobserwowaniu takich zjawisk warto skonsultować malucha z okulistą dziecięcym. Warto jednak pamiętać, że na pewnym etapie wszystkie dzieci – również te, które widzą prawidłowo – często mylą kolory, ponieważ mają kłopoty z zapamiętaniem ich nazw.
 

Od postawienia prawidłowej diagnozy jeszcze ważniejsze jest to, by pomóc małemu daltoniście w wypracowaniu technik, które pozwolą mu omijać kłopoty i bezpiecznie poruszać się w pełnym kolorów świecie. Wystarczy dziecku tłumaczyć świat, nie posługując się kolorami: brązowe, a więc zgniłe, jabłko inaczej pachnie i jest bardziej miękkie niż czerwone, zdrowe. Kurek z zimną wodą jest bliżej drzwi, a poza domem trzeba sprawdzić temperaturę wody, zanim zacznie się myć ręce. Przez ulicę przechodzimy, gdy sygnalizator wyświetli ludka w ruchu, a nie stojącego na baczność itd.

Daltonizm u dzieci – leczenie

Daltonizm jest nieuleczalny. Dzieci i ludzie, którzy nie rozróżniają kolorów, funkcjonują tak jak inni i na ogół nie przejmują się swoją wadą wzroku. Dotknięci daltonizmem mają natomiast jeden poważny problem – ograniczone pole manewru przy wyborze zawodu. Nie mogą być pilotami, chemikami (choć osobą, która odkryła u siebie i opisała tę przypadłość, był chemik John Dalton) ani zawodowymi kierowcami. Ale świat daltonistów nie jest ani szary, ani nudny – jest po prostu trochę inny.

Czy daltonizm koryguje się specjalnymi barwnymi szkłami

Na rynku dostępne są okulary, które korygują daltonizm specjalnymi kolorowymi szkłami. Najczęściej mają one barwę, czerwoną, różową lub fioletową. Wyposażone są w specjalny filtr, który sprawia, że kolory stają się bardziej wyraziste i łatwiej odróżnia się te, które do tej pory wydawały się identyczne. Cena takich okularów zaczyna się od ok. 700 zł. Przed ich zakupem warto jednak skonsultować się z okulistą i zapytać, czy warto wydać tyle pieniędzy, czy i na jaką poprawę widzenia barw można liczyć.

Opracowano już także soczewki kontaktowe dla daltonistów. One także mają specjalne filtry, które dobiera się do sposobu widzenia konkretnego pacjenta. Mają zerową korekcję wad wzroku, co pozwala nosić je razem z okularami korekcyjnymi. Niestety nie są jeszcze dostępne w sprzedaży.

Polecamy:

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA