Pielęgnacja
W spadku po dziadku – mowa o genach…
20 czerwca 2011
Kolor oczu, temperament albo zdolności muzyczne – to wszystko zapisane jest częściowo w genach dziecka. Wyjaśniamy, jaką rolę w jego rozwoju odgrywa dziedziczenie.
Marzysz o tym, aby maluch był wierną kopią ciebie? Powoli, dziedziczenie to bardzo skomplikowana sprawa.
Jest wiele kombinacji
O tym, do kogo dziecko będzie podobne w dorosłym życiu, przekonasz się dopiero... kiedy dorośnie. Może być brunetem i mieć czarne oczy, jak jego tata. Jednak równie dobrze może wyrosnąć na błękitnookiego blondyna, podobnego do ciebie. Owszem, np. kolor oczu i włosów dziecka zależy od tego, jakie otrzymało geny, ale kombinacji jest mnóstwo, a ich mechanizm nie jest do końca znany.
Charakter dziecko dziedziczy po przodkach
Co ciekawe, dziecko wcale nie musi przypominać ani wyglądem, ani usposobieniem mamy czy taty. Często bywa tak, że dzieci są bardziej podobne do dziadków niż do rodziców. Jak to wytłumaczyć? Wiele cech naszego wyglądu to cechy recesywne, czyli „słabe”, które mogą zostać zamaskowane przez geny dominujące jednego z rodziców. Dlatego recesywne cechy dziadka wcale nie muszą ujawnić się u jego własnych dzieci, bo będą przytłumione przez geny babci. Istnieje jednak duża szansa, że pojawią się u wnuka, bo wystąpią w kombinacji z innym recesywnym zestawem genów.
Sprawdź: jaki temperament ma twoje dziecko.
Zdolne i ładne – czy zawsze po mamusi?
Kiedyś sądzono, że jeśli dziecko fizycznie przypomina mamę, charakterem będzie podobny do taty i na odwrót. To jednak nieprawda. Pamiętaj też, że nie tylko geny mają wpływ na osobowość maleństwa, ale również wychowanie. To, że dziecko przypomina usposobieniem któregoś z rodziców, często jest wynikiem naśladowania jego zachowań i sposobu reagowania, a nie odziedziczonych genów.
Geny, a może żywienie – ważne jest i jedno, i drugie!
W genach zapisane są także inteligencja, wzrost i tempo przemiany materii, ale równie wielki wpływ, jak dziedziczenie, ma na dziecko to, co dzieje się z nim już po jego narodzinach. Ważne są np. warunki życia i żywienie. Dieta bogata m.in. w witaminy i kwasy tłuszczowe sprawi, że dziecko do maksimum wykorzysta swój genetyczny potencjał. Nie uda mu się jednak go przeskoczyć – jeśli np. jego rodzice nie są zbyt wysocy, to i ono pewnie takie nie będzie.
Obejrzyj film: Skąd się biorą otyłe dzieci: czy winne są geny? – wyjaśnia ekspert z Instytutu Matki i Dziecka
Uwaga! Dziedziczne choroby:
Zobacz, które dolegliwości „przechodzą” w genach.
- Cukrzyca typu II. Na szczęście dziecko nie dziedziczy cukrzycy, ale tylko skłonność do niej (tak samo jest z otyłością). Jeżeli będzie miał zapewnioną zdrową dietę oraz dużo ruchu, choroba może się nie pojawić.
- Problemy ze wzrokiem. Skłonność do astygmatyzmu, krótko- i dalekowzroczności dziecko dostaje w genach. Poważne choroby oczu, jak jaskra, także są częściowo uwarunkowane dziedzicznie.
- Alergia. Jeśli ma ją jedno z was, ryzyko, że maluch ją odziedziczy, wynosi 20–40 proc., gdy zaś obydwoje – aż 80 proc.! Czytaj więcej o alergii pokarmowej u dzieci.
- Daltonizm. To jedna z postaci tzw. ślepoty barw: dziecko nie rozróżnia zieleni i czerwieni. Ta dolegliwość również jest uwarunkowana genetycznie i zwykle dziedziczą go chłopcy.
- Niedosłuch. Aż u 30–50 proc. dzieci niesłyszących od urodzenia przyczyną jest wadliwy gen.
Konsultacja: prof. Ewa Bartnik, genetyk, pracuje w Instytucie Genetyki i Biotechnologii Uniwersytetu Warszawskiego.
