Beata Chrzanowska od lat zajmuje się problemami dzieci. Wielu jej małych pacjentów ma ADHD. O zespole nadpobudliwości psychoruchowej wie więc naprawdę wiele. Tak dużo, że napisała o nim książkę. Kiedy poprosiłam ją o rozmowę, zgodziła się bez wahania. Bo wie, jak czasem trudno zrozumieć kilkulatka i za nim nadążyć. Bo rozumie, że rodzice czasem naprawdę już nie wiedzą, co robić, jak tłumaczyć, by ich dziecko było po prostu grzeczne.
Beata Chrzanowska: Spokojnie! Każdy kilkulatek to wulkan energii, którego potrafi wyprowadzić z równowagi nawet źle przyklejona naklejka! Gdyby tylko takie były wyznaczniki ADHD, to miałoby go każde dziecko! Poza tym zespół nadpobudliwości psychoruchowej diagnozuje się dopiero u dzieci powyżej szóstego roku życia.
Beata Chrzanowska: Bo wcześniej trudno to zrobić. Każdy dwulatek czasem dostaje histerii, każdy czterolatek głównie biega, a nie chodzi... Takie zachowania wynikają z niedojrzałości układu nerwowego, z potrzeby ruchu. Pewnie, że jedne dzieci są spokojniejsze, inne bardziej żywiołowe, ale zwykle wynika to z tego, że każde z nich rozwija się w swoim tempie.
Warto przeczytać: Histeria dziecka - to wszystko wina mózgu. Jak z tym żyć?
Beata Chrzanowska: Nie, to nie tak. Ostatnio przeprowadzone badania dowodzą, że ADHD jest uwarunkowane genetycznie, więc dziecko już się z nim rodzi. Jego objawy pojawiają się już przed szóstym rokiem życia, tyle tylko, że trudno w tak wczesnym okresie postawić dobrą diagnozę.
Beata Chrzanowska: Jeśli kilkulatek jest o wiele bardziej ruchliwy niż większość jego rówieśników, trudniej mu od nich skupić uwagę, łatwo się frustruje, złości, nie radzi sobie z niepowodzeniami, to warto się temu przyjrzeć uważniej. Ale są dwa warunki. Po pierwsze, takie zachowania muszą występować w każdym środowisku (a więc nie tylko w przedszkolu, w domu czy wyłącznie u babci). A po drugie, muszą trwać minimum sześć miesięcy.
Zobacz też: Zespół Aspergera – test
Beata Chrzanowska: Najlepiej pójść z malcem do psychologa. Specjalista obserwuje dziecko podczas zabawy, rozmawia z nim i... wysyła na badania. Bo podobne objawy do ADHD występują również u małych alergików czy dzieci, które mają pasożyty. Czasami kłopoty wynikają z niedosłuchu czy problemów ze wzrokiem kilkulatka! Trzeba te wszystkie możliwości sprawdzić. Koniecznie.
Beata Chrzanowska: Trzeba się zastanowić, w czym dziecku pomóc. Bo ADHD to takie nietypowe zaburzenie, które nie zawsze trzeba leczyć. Wszystko zależy od tego, czy jego objawy przeszkadzają maluszkowi i osobom, z którymi często przebywa. Jeśli np. dziecko jest ruchliwe, ale nie przeszkadza mu to w skupianiu się na ważnych czynnościach, a jego rodzicom nie sprawia problemu, że dziecko nie usiedzi na miejscu dłużej niż pięć minut, to po co cokolwiek zmieniać? Gdy jednak malec ma kłopoty z koncentracją, nie słyszy, co się do niego mówi, bez przerwy biega i nabija sobie guzy, to trzeba mu pomóc.
Beata Chrzanowska: Jest mnóstwo sposobów. Warto z nich skorzystać, bo nawet jeśli kilkulatek nie ma ADHD, to na pewno mu one nie zaszkodzą. Co więcej, mogą bardzo pomóc w jego rozwoju. Przede wszystkim trzeba nauczyć dziecko większego panowania nad własnymi zachowaniami. Bo głównym problemem w nadpobudliwości psychoruchowej jest brak pełnej kontroli nad reakcjami (ledwo maluszek coś pomyśli, a już wprowadza to w czyn). Smyka można porównać do pędzącego samochodu, który nie ma sprawnych wszystkich hamulców. Taki pojazd czasem zdąży wyhamować, a czasem jednak nie. Z dzieckiem z ADHD jest podobnie. Przykład? Malec wie, że nie wolno mu zbliżać się do rozbujanej huśtawki. Zdarza się, że uważa, ale może także wbiec na nią z całym impetem, bo właśnie po drugiej stronie zobaczył fajną piłkę. Bo dla niego wszystko oznacza „już, teraz, zaraz, natychmiast”. Takiemu smykowi trudno poczekać, zastanowić się, przewidzieć konsekwencje. Dlatego dzieci z nadpobudliwością częściej od rówieśników wpadają w tarapaty: przewracają się, spadają z roweru, narażają na gniew kolegów (bo np. odebrały zabawkę).
Beata Chrzanowska: Przede wszystkim trzeba usystematyzować dziecku rytm dnia. Im bardziej będzie on regularny, czyli powtarzalny, tym maluch będzie mógł planować, przewidywać. Jak istotny jest taki rozkład, świadczy choćby to, że maluchy, które rozrabiają w domu, często w przedszkolu robią się spokojniejsze. Bo po prostu wiedzą, co, kiedy i jak. To dla nich bardzo ważne! Poza tym trzeba uważać, by mama i tata tworzyli jednolity front wychowawczy, czyli po prostu mówili i pozwalali dziecku na to samo. Inaczej malec, który i tak ma problem z panowaniem nad zachowaniami, zagubi się w różnych nakazach i zakazach. A wtedy po prostu zacznie robić tak, jak mu wygodnie.
Zobacz także: Jak rozpoznać u dziecka zespół Aspergera?
Kiedy można rozpoznać ADHD ? Wcale nie tak szybko, jak się zwykle wydaje. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej u dzieci diagnozuje się dopiero powyżej 6. roku życia. Wcześniej trudno to zrobić, bo objawy, które przypominają ADHD, czasem wynikają tylko z ogromnej potrzeby ruchu i niedojrzałości układu nerwowego dziecka (a to w tym wieku normalne). Jakie są najczęstsze objawy ADHD u kilkulatka? Dzieci z ADHD wyróżniają się spośród grona rówieśników. Możemy zwykle zaobserwować u nich charakterystyczne objawy nadpobudliwości: problemy z koncentracją uwagi – w porównaniu z innymi dziećmi w klasie maluch dotknięty ADHD stale ma problemy ze skupieniem się na tym, co mówi nauczyciel, nie pamięta, co było zadane, przez co trudno mu przygotowywać się do kolejnych lekcji, odrabiać prace domowe; nadmierna ruchliwość – dzieci z ADHD nie potrafią siedzieć w spokoju i słuchać opowiadania nauczyciela, chcą się przemieszczać, odwracają się do kolegów i zaczepiają ich; impulsywność – nadpobudliwe dzieci robią zwykle wokół siebie dużo hałasu, nie rozmawiają spokojnie, tylko krzyczą, są niecierpliwe. Objawy ADHD mogą być jednak inne u dziewczynek i u chłopców – dziewczynki miewają częściej problemy z koncentracją uwagi – są rozmarzone, nie uważają na lekcjach, nie zapamiętują poleceń. Przez to, że są spokojne, nie krzyczą, nie biegają po klasie, rzadziej trafiają do psychologa i nie otrzymują tak bardzo potrzebnej im pomocy. Polecamy: Masz córkę – przeczytaj ten list dla jej dobra! Jak odróżnić złe zachowanie od objawów ADHD? Zrób test. Zaznacz stwierdzenia, które są twoim zdaniem prawdziwe. Ale uwaga! Zaznaczaj je tylko wtedy, gdy objawy występują u dziecka przynajmniej od 6 miesięcy i to w każdym środowisku (a więc nie tylko w domu, w przedszkolu czy wyłącznie u babci). Sprawdź, czy twoje dziecko zdecydowanie...
Dziecku z ADHD trudno poczekać, zastanowić się, przewidzieć konsekwencje. Dlatego dzieci z nadpobudliwością psychoruchową częściej od rówieśników ładują się w tarapaty: przewracają się, spadają z roweru, narażają na gniew kolegów (bo np. odebrały zabawkę). Jak im pomóc? Jak najbardziej usystematyzuj dziecku rytm dnia Im większa w nim będzie regularność, tym bardziej dziecko będzie mogło planować, przewidywać. O tym, jak ważny jest codzienny stały rytm świadczy fakt, że dzieci z ADHD w przedszkolu czy szkole zwykle zachowują się lepiej (bo znają plan dnia i wiedzą, co za chwilę nastąpi). Sprawdź w przedszkolu przegląd zajęć dodatkowych Pokazuj dziecku konsekwencje jego działań Np. stawiaj szklankę na końcu stołu i mów, że tak postawiona może łatwo spaść. Pamiętaj, że dzieciom nadpobudliwym potrzeba więcej powtórzeń, by zapamiętały konsekwencje działań. Przywiązuj uwagę tylko do rzeczy istotnych Zachowanie dziecka z ADHD trzeba podzielić na rzeczy ważne i te mniej istotne, do których nie trzeba przywiązywać uwagi. Bo takiego dziecka nie da się całkiem zmienić. Np. zamiast tępić jego ruchliwość, można ją mądrze ukierunkować, pozwalając smykowi wyjeździć się na rowerze, zmęczyć na podwórku itp. Poznaj 6 zabaw ruchowych dla przedszkolaka Nagradzaj za skupianie uwagi Jeśli dziecko musi zrobić coś, co go mało interesuje (np. ułożyć puzzle), niech za to dostaje, np. słoneczko. Pięć słoneczek oznacza małą nagrodę, np. lizaka, loda, wspólne rysowanie, wygłupianie z tatą na tapczanie. Dzięki temu systemowi dziecięcy układ nerwowy coraz sprawniej pracuje, uczy się skupiać na rozkaz. A w konsekwencji zaczyna to robić machinalnie, bez zbędnego wysiłku. Dzięki temu dziecko w szkole nie będzie miało kłopotów z nauką. Pozwól dziecku uwierzyć w siebie Wiara w siebie dla nadpobudliwego dziecka jest bardzo ważna. Jemu...
Sama wiesz, jak trudno się pracuje, gdy nie możesz się skoncentrować: popełniasz błędy, zapominasz o tym, co istotne, jesteś niezadowolona ze swoich wyników. Tak mniej więcej czuje się dziecko, które ma problem z utrzymaniem uwagi. Problem z koncentracją przekłada się na naukę, bo w takich warunkach ciężko coś przyswoić. Dziecku może być również trudno nawiązywać bliższe relacje z rówieśnikami, może być poddenerwowane albo sprawiać wrażenie nieobecnego. Dlatego, zamiast czekać, aż dziecko z tego wyrośnie, warto zareagować i pomóc mu jak najszybciej. Istnieje wtedy większa szansa na to, że dziecko nauczy się lepiej koncentrować, a nauka nie będzie dla niego problemem. Spis treści: Brak koncentracji u dziecka: przyczyny Objawy zaburzenia koncentracji u dziecka Brak koncentracji u dziecka: ćwiczenia Jak pracować nad koncentracją u dziecka? Brak koncentracji u dziecka: przyczyny Umiejętność koncentracji pojawia się u dziecka z wiekiem. Można to zauważyć, gdy maluszek z czasem dłużej koncentruje się na danej zabawie, słuchanej książce czy oglądanej bajce. Z wiekiem koncentracja powinna stawać się coraz lepsza. Zaburzenia uwagi u dzieci najłatwiej zauważyć, gdy maluch zaczyna naukę w szkole. O deficycie koncentracji mówimy, gdy stopień koncentracji jest niedostateczny w stosunku do wieku. Sześcio-, siedmioletnie dziecko powinno mieć podzielną uwagę i umieć się dłużej skupić na jednej czynności bez rozpraszania się. O problemie mówimy, gdy dziecku trzeba powtarzać coś wiele razy, lub jest na tyle rozkojarzone, że nie jest w stanie wykonać powierzonego mu zadania. Problem braku koncentracji u dziecka może mieć kilka źródeł. Może on wynikać z zaburzeń rozwojowych (np. ADHD, zaburzenie integracji sensorycznej , silna alergia) lub z temperamentu dziecka. Jeżeli twoje dziecko ma trudności z koncentracją, warto zastanowić się, z czego...
