Nieposłuszne dzieci mają gen prezesa

Pani Doktor, czy to prawda, że dla każdego dziecka powinny być inne zalecania odnośnie tego, co ma jeść? Tak, zalecenia opracowywane przez Instytut Żywności i Żywienia czy Instytut Matki i Dziecka dotyczą ogółu dzieci i dorosłych. Jednak u pewnego procenta dzieci (i dorosłych) ogólne zalecenia żywienia trzeba zmodyfikować. Jedno dziecko po to, by rosło zdrowo, musi dostawać więcej białka albo mniej węglowodanów, więcej witaminy D czy kwasów omega-3. Inaczej będzie kulała jego odporność, wzrok albo nie osiągnie takich zdolności intelektualnych, jak to byłoby możliwe. Skąd w takim razie wiedzieć, co dziecko powinno jeść? Można to sprawdzić na postawie badań nutrigenetycznych . Co to jest nutrigenetyka? Nutrigenetyka mówi, jak w naszych genach jest zakodowana zdolność do trawienia poszczególnych składników pokarmowych, czyli w jaki sposób geny są odpowiedzialne za trawienie. Od naszych genów zależy przyswajanie składników i trawienie? Tak. Po to, żeby to zrozumieć, musimy nieco wejść w strukturę genu. W każdej komórce znajduje się DNA , którego składnikami są nukleotydy, a w nich znajdują się różnego rodzaju zasady: purynowe i pirymidynowe. Wystarczy, że w całym długim łańcuchu DNA jedna zasada jest wymieniona na inną, a już trawienie określonych pokarmów będzie wyglądało inaczej. Może to zmienić aktywność enzymów. Jeśli będzie to np. enzym odpowiedzialny za trawienie węglowodanów , dziecko może potrzebować więcej czasu na ich trawienie. Np. jedno dziecko 100 g cukru strawi w ciągu 5 godzin, a inne będzie na to potrzebowało 10 godzin, a i tak 20 g odłoży mu się w postaci tłuszczu. Czytaj też: Polskie dzieci tyją najszybciej w Europie To znaczy dziecko tyje nie z powodu tego, że je za dużo, tylko winne są geny? Otyłość jest zwykle spowodowana tym, że za dużo się je. Ale jeśli dziecko będzie...

Do kogo będzie podobne twoje dziecko? Jakie będzie miało oczy – twoje czy taty? Czy dzięki genom odziedziczy twój talent plastyczny czy słuch absolutny dziadka Janka? Zapytaliśmy o to genetyka, profesor Ewę Bartnik z Instytutu Genetyki i Biotechnologii Uniwersytetu Warszawskiego, oraz psychologa, profesora Włodzimierza Oniszczenko z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.  Do kogo będzie podobne dziecko? Pobawmy się w zgadywanie. Ona jest drobną, ciemnooką brunetką o kręconych włosach. On – postawnym blondynem o niebieskich oczach i czuprynie sztywnej jak szczotka ryżowa. Jakie będą ich dzieci? – Prof. n. med. Ewa Bartnik: Możliwości jest mnóstwo. Dzieci tej pary mogą być jasno- albo ciemnowłose, niebiesko- lub brązowookie. Mogą mieć loki, ale mogą ich nie mieć. Mogą być postawne jak ojciec, filigranowe jak matka albo mieć jeszcze inną sylwetkę. W dodatku każde kolejne dziecko może być zupełnie inne: pierwsze podobne do mamy, drugie do taty (albo odwrotnie) i tak dalej. Mogą również być niepodobne do żadnego z rodziców (a na przykład do dziadka) lub niepodobne do nikogo. Dziedziczenie koloru oczu Podobno gen brązowych oczu jest dominujący, więc chociaż oczy powinny mieć po mamie... – To prawda, że gen brązowych oczu jest silniejszy niż gen oczu niebieskich, ale to nie jest takie proste. Jest jeszcze inny, który powoduje, że oczy stają się zielone. Nie wiemy, skąd się biorą szare. O tym, jak dziedziczy się kolor oczu tak naprawdę w ogóle niewiele wiadomo. Wiemy jedynie, że gdzieś na chromosomie piętnastym, na którym jest gen sprawiający, że tęczówki stają się brązowe, jest również ten od ciemnych włosów, stąd ludzie ciemnoocy mają na ogół ciemne włosy. Jedyne geny, które znamy dobrze, które mamy w ręku, to te, którym zawdzięczamy rude włosy. Większość rudowłosych osób ma w jednym z genów dwie mutacje, które...

Wyrośnie na szczupłego wysokiego mężczyznę jak tata, a może odziedziczy pyzate policzki po babci? Będzie mieć ścisły umysł czy już w przedszkolu napisze pierwsze wiersze? Wszystko to zapisane jest w genach. Gdy obserwujesz kilkumiesięcznego bobasa, z grubsza możesz przewidzieć, jakim będzie człowiekiem: śpiochem i łasuchem pokojowo nastawionym do świata czy energicznym wiercipiętą. Kiedyś sądzono, że rodzimy się jako tabula rasa – biała, niezapisana karta. Teraz już wiadomo, że jest inaczej. To przecież...wykapany dziadek! Po rodzicach, dziadkach i dalszych krewnych dziecko dziedziczy zarys osobowości, czyli pewne cechy temperamentu – aktywność, towarzyskość, ekstrawertyczność, skłonność do reagowania strachem, złością czy niezadowoleniem. W spadku otrzymuje też kolor włosów, oczu, kształt nosa i małżowiny usznej, grupę krwi oraz... skłonności do niektórych chorób. Wszystkie te dane są zapisane w genach, które znajdują się w każdej komórce ciała. Twoje maleństwo jest w połowie podobne do Ciebie i w połowie do swojego taty, ale tylko pod względem genetycznym. Cechy fizyczne i psychiczne maluszka mogą być zupełnie inne niż Wasze – dzieci często bywają bardziej podobne do dziadków niż własnych rodziców! W takim przypadku mamy do czynienia z tzw. przeskakiwaniem pokoleń. Jak to wytłumaczyć? Wiele cech dotyczących wyglądu fizycznego (np. blada cera lub jasne oczy) to tzw. cechy recesywne. Są one słabsze i mogą zostać zagłuszone efektami obecności genów dominujących, otrzymanych od drugiego z rodziców. Z tego właśnie powodu słabsze cechy dziadka nie musiały ujawnić się u jego własnych dzieci, bo były przytłumione przez silniejsze geny babci. Natomiast w trzecim pokoleniu, u wnuka, może dojść do głosu wyposażenie genetyczne po dziadku. Jeśli więc Twój tata odziedziczył po swoich przodkach recesywną cechę, np. niebieskie oczy,...