Bądź jego nauczycielką

Jakie dobrze wychowane dziecko! – dzisiaj coraz rzadziej można usłyszeć takie słowa. ostatnio trochę straciły na znaczeniu... nadal jednak warto o nich pamiętać! Dziś grzeczność nie oznacza już pokory i ślepego posłuszeństwa, potakiwania starszym. Są jednak pewne cechy i zachowania, których nadal warto uczyć. Pomóc dziecku wyrosnąć na człowieka asertywnego, pewnego siebie, ale i dobrze wychowanego, to nie lada wyzwanie. Ale jaka satysfakcja, gdy się uda! Co to właściwie znaczy? Podstawa grzeczności to uważne odnoszenie się do innych ludzi. Tylko z pozoru brzmi to prosto. Powinnaś nauczyć malucha umiejętności słuchania innych i okazywania im uwagi, uprzejmości: od „proszę” i „dziękuję”, przez oddawanie przysług tym, którzy ich potrzebują, po gotowość niesienia prawdziwej pomocy. Grzeczność to korzystanie ze swoich praw bez ograniczania praw innych – domaganie się różnych rzeczy w sposób uprzejmy (np. umiejętność dopilnowania swej kolejki na zjeżdżalni bez pchania się i bicia). Kulturalne zachowanie przy stole. Szanowanie dobra wspólnego – śmieci rzucamy do kosza, a nie na chodnik, a stare gazety i czasopisma oddajemy na makulaturę, by ocalić lasy. Każdy z nas obawia się, że dobrze wychowane dziecko nie poradzi sobie we współczesnej dżungli. „Jeśli nie nauczę brzdąca walczyć o swoje, inni odepchną go i nic nie wskóra!” Cóż, sztuką jest wychować malca tak, by potrafił osiągać cele bez przemocy. Grzeczny to nie znaczy pokorny! Raczej – szanujący innych i znający swą wartość, umiejący domagać się respektowania swoich praw. Czyli – zamiast walnąć kolegę wpychającego się przed niego w kolejkę do zjeżdżalni, malec powinien umieć nie dać się odepchnąć i wyrazić w sposób cywilizowany: „Nie zgadzam się na to”. Taka nauka, oczywiście, musi potrwać – trudno tego...

Adasiowi od urodzenia buzia się nie zamykała; najpierw krzyczał i mówił swoje: „a gu, bu, gli, kli”, potem nie mógł się nacieszyć ciągłym powtarzaniem „ma-ma-ma”, „ba-ba-ba”. Zosia odwrotnie: leżała cichutko, rodzice nawet się martwili, że możecoś nie jest w porządku. Dziś Adaś i Zosia mają prawie trzy latka, gadają niemal bez przerwy. Jak więc rozwija się mowa dziecka? Można tu coś zmienić i przyspieszyć? Karmienie piersią pomaga w rozwoju mowy Tak. Gdy dziecko ssie pierś, ruchy języka oraz żuchwy są takie same jak potem w trakcie mówienia. Wargi szczelnie obejmują brodawkę, język zostaje cofnięty, a jego tylna część unosi się do podniebienia miękkiego. To wszystko przyda się potem dziecku w czasie mówienia. Przy ssaniu mleka przez smoczek wygląda to nieco inaczej: język jest płaski, nie pracuje jego czubek ani mięśnie warg. Dlatego jeśli nie karmisz piersią, wybieraj smoczki (są do kupienia), które będą wymuszały podobne ruchy języka jak przy ssaniu piersi (więcej na str. 26). Ale przede wszystkim pod koniec pierwszego roku odzwyczajaj już maluszka od smoczka. Zdarza się, że dzieci ssą go nawet do trzeciego, czwartego roku życia. Niestety, często powoduje to wady zgryzu, a także wiele problemów z mówieniem, takich jak seplenienie. Język słabo pracuje, stąd potem malec ma problem z wymówieniem niektórych głosek wymagających jego sporej sprawności, np. s, z, c, z, sz, dż, cz, sz, ż oraz r. Noworodek jeszcze nie umie nic powiedzieć Nie. Dziecko „mówi” już od urodzenia. W pierwszym miesiącu życia krzykiem sygnalizuje swoje potrzeby (głód, zmęczenie, zimno). Zaczyna rozumieć, że pojawiasz się wtedy, gdy płacze. To jest już początek komunikacji językowej! Zwracaj uwagę na mowę malca od pierwszych miesięcy Tak. Już w krzyku noworodka można rozpoznać dźwięki. W drugim miesiącu życia dziecko...

Choć twój malec nadal ma słodkie dołeczki w policzkach i wciąż jeszcze ekscytuje go wyciąganie chusteczek higienicznych z pudełka, jest już kimś zupełnie innym niż wczoraj. Przestał być niemowlakiem! Teraz, w drugim roku życia, czeka go sporo naprawdę ważnych zmian. Ciebie także! Słowa, słowa, słowa... Wyraz „niemowlę” oznacza istotę, która nie mówi. Twój bobas niemowlęciem już nie jest i będzie ci to udowadniał od rana do wieczora! Już jakiś czas temu zorientował się, że słowa nie są pustymi dźwiękami, i zaczął je kojarzyć z osobami, przedmiotami i sytuacjami, krótko mówiąc: rozumiał, że niosą ze sobą jakąś treść. Być może już wypowiedział swoje pierwsze słowo albo zrobi to lada moment (koniecznie je zapisz!). Teraz jego słownik będzie się poszerzał z dnia na dzień – pod koniec roku okaże się, że maluch zna już 300–400 słów! Nie zawsze będą to „prawdziwe” wyrazy i czasem będziesz musiała się pobawić w detektywa, by odgadnąć, co oznaczają. Np. na drzwi twój smyk może mówić „di” albo zupełnie inaczej, powiedzmy „bu”. Będzie także skracał („mochód” zamiast „samochód”) i zniekształcał („muka” zamiast „mucha”) wyrazy, a także wymyślał własne. Przez cały drugi rok życia będzie rozumiał dużo więcej, niż będzie potrafił powiedzieć. Tuż przed drugimi urodzinami zacznie budować pierwsze prościutkie zdania, takie jak „Mama da” (czyli „Mamo, podaj mi, proszę, tego misia”). Chcesz, by twoje dziecko mówiło naprawdę pięknie i miało duży zasób słów? Rozmawiaj z nim! Cierpliwie go słuchaj. Mów wyraźnie, nie zniekształcaj wyrazów, nie mów rzeczy w stylu „dzicia cie psipsi” itd. Nie pozwalaj maluszkowi przesiadywać przed telewizorem, bo będzie się skupiał głównie na tym, co widzi. Dbaj również o...