Rozwój
Sen a metabolizm dziecka
12 września 2008
Metabolizm dziecka zmienia swój rytm podczas snu. Dlatego tak ważne jest wyeliminowanie wszystkich czynników, które mogą zakłócić dziecku spokojny sen.
Jednym z objawów świadczących o prawidłowym żywieniu i zaspokojeniu wszystkich potrzeb dziecka jest spokojny sen. Odgrywa on bardzo ważną rolę we wszystkich etapach życia dziecka, ale szczególnie ważny jest w okresie intensywnego rozwoju, czyli w okresie niemowlęcym. Spokojny sen regeneruje siły i równoważy aktywność układu nerwowego, a więc pozwala odpocząć zarówno ciału, jak i umysłowi. Im większa aktywność dziecka w ciągu dnia, tym większe jest zapotrzebowanie na regenerację. W czasie snu dziecko przeżywa wszystkie zdarzenia oraz uczy się i zapamiętuje umiejętności nabyte w trakcie zabawy.
Prawidłowa długość snu dziecka
W pierwszym miesiącu życia niemowlę śpi od 16 do 22 godzin na dobę – zasypia 7 i więcej razy i zazwyczaj przesypia bez przerwy nie więcej niż 3-4 godziny. Nieco krócej śpi w kolejnych 3 miesiącach życia – w dzień od 6 do 9 godzin, w nocy 5 do 9 godzin. Cztero-, pięciomiesięczne dziecko sypia 4-5 razy w ciągu dnia, po 30 minut do dwóch godzin. W drugim półroczu życia większość dzieci potrzebuje już tylko dwóch drzemek w ciągu dnia po ok. 1,5-2 godziny. Dzieci w wieku 13-36 miesięcy śpią zazwyczaj jeden lub dwa razy w ciągu dnia – taka drzemka trwa od 20 minut do 3 godzin, natomiast w nocy śpią przez 10-12 godzin (galeria obok).
Procesy metaboliczne podczas snu
Podczas snu procesy metaboliczne ulegają zwolnieniu nawet o około 33 proc., obniża się ciśnienie krwi, zwalnia się akcja serca oraz częstość oddechów. Spada również temperatura ciała – o około 1°C w piątej godzinie snu nocnego, i zmniejsza się zużycie tlenu. Sen wyzwala zwiększone wydzielanie hormonów, które powodują procesy anaboliczne, czyli budulcowe. W czasie snu podnosi się również poziom wydzielania hormonu wzrostu, a układ nerwowy dziecka rozwija się intensywnie i dojrzewa. Dlatego tak ważne jest wyeliminowanie wszystkich czynników, które mogą zakłócić dziecku spokojny sen.
„Spokojny, niczym niezakłócony sen dziecka to jeden z warunków jego harmonijnego rozwoju. Podczas snu komórki intensywnie się namnażają, organizm regeneruje się po intensywnym dniu, a mózg przetwarza informacje zebrane podczas aktywnej części doby. Krótko mówiąc, dziecko wyspane to dziecko radosne i chętne do poznawania świata” – powiedziała dr hab. n. med. Elżbieta Pac-Kożuchowska z Kliniki Patologii Noworodków, Niemowląt i Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, ordynator Oddziału Patologii Niemowląt Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Lublinie.
Najczęstszy powód nocnych pobudek
Powodem niespokojnego snu oraz częstego budzenia się dziecka w nocy może być między innymi uczucie głodu. Dziecko śpi niespokojnie także wtedy, gdy nie są zaspokojone jego wszystkie potrzeby biologiczne. Gdy dziecko jest karmione piersią może być w nocy dokarmiane na życzenie, natomiast niemowlęta karmione sztucznie, które są w nocy niespokojne i głodne, powinny być karmione przed snem mlekiem modyfikowanym, które dzięki odpowiednio dobranemu składowi węglowodanów zwiększa poczucie sytości i pomaga dziecku dłużej czuć się najedzonym. Stosowanie takiego mleka jako ostatniego posiłku przed snem zapewnia dziecku spokojny, zdrowy sen.
Wpływ odżywiania na zdrowy sen
Należy pamiętać, że prawidłowe żywienie niemowlęcia, zgodne z obowiązującymi schematami żywienia, zaspokaja uczucie głodu i wszystkie potrzeby warunkujące zdrowy i prawidłowy rozwój psychosomatyczny, zapobiega niedoborom makro- i mikroskładników, a także jest elementem profilaktyki chorób cywilizacyjnych. Dieta, szczególnie w pierwszym roku życia, może programować metabolizm poprzez oddziaływanie na aktywność enzymów, układ endokrynologiczny i immunologiczny. W celu zagwarantowania prawidłowego rozwoju niemowlęcia ustalono zalecenia dziennego spożycia podstawowych składników pokarmowych, a znajomość zapotrzebowania energetycznego dziecka pozwala uniknąć zarówno stanów niedożywienia, jak i przekarmienia. Wykładnikiem prawidłowego odżywiania dziecka jest jego spokój, świadczący o zaspokojeniu głodu oraz prawidłowe przyrosty masy ciała.
Jednocześnie spokojne, prawidłowo rozwijające się niemowlę jest wielką radością dla rodziców i utwierdza ich w przekonaniu, że zapewniają mu odpowiednie warunki dostosowane do jego potrzeb.
