Choroba meningokokowa rozwija się w ciągu trzech do siedmiu dni po kontakcie z bakterią, która przenosi się z człowieka na człowieka za pośrednictwem wydzieliny dróg oddechowych i gardła, w tym śliny i śluzu, jak też w trakcie wspólnego zamieszkiwania, zwłaszcza w tej samej sypialni.
Choroba meningokokowa zwykle przebiega pod dwoma postaciami: jako ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych albo sepsa, czyli zakażenie krwi. Obie postacie choroby meningokokowej są bardzo poważne i mogą prowadzić do zgonu. Przy piorunującym przebiegu choroby śmierć może nastąpić w ciągu kilku do kilkunastu godzin. Chorzy, którzy wyzdrowieją z choroby meningokokowej, mogą mieć trwałe następstwa, takie jak amputacja kończyn, głuchota, zaburzenia poznawcze czy uszkodzenie mózgu.
Meningokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych polega na dostaniu się bakterii do ośrodkowego układu nerwowego oraz obrzęku i zapaleniu tkanek otaczających mózg i rdzeń kręgowy. Dla meningokokowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych typowy jest nagły początek z wysoką gorączką, bólem głowy i sztywnością karku. Mogą również wystąpić objawy dodatkowe tak jak światłowstręt, przeczulica, nudności, wymioty i dezorientacja. U małych dzieci objawy te mogą być trudne do zauważenia lub mogą w ogóle nie wystąpić. Chore niemowlę może być apatyczne, drażliwe, wymiotować albo odmawiać jedzenia. Jego ciemiączko może być wypukłe i tętnić.
Posocznica (sepsa) polega na dostaniu się meningokoków do układu krwionośnego, w którym bakterie mnożą się, uszkadzając ściany naczyń oraz wywołując krwawienia do skóry i narządów wewnętrznych. Sepsa zwykle objawia się gorączką lub dreszczami, znacznym osłabieniem, wymiotami lub biegunką, zimnymi kończynami, a zwłaszcza dłońmi i stopami, silnymi bólami mięśni, stawów, klatki piersiowej i brzucha oraz znacznie przyśpieszonym oddechem i akcją serca. Najbardziej charakterystyczna dla sepsy meningokokowej jest ciemno-czerwona wybroczynowa wysypka, która nie blednie pod uciskiem.
Postacie choroby wywołane przez meningokoki są bardzo poważne, ale możliwe do wyleczenia za pomocą antybiotyków, które zabijają bakterie. Najważniejszą sprawą jest wczesne rozpoczęcie leczenia, najszybciej jak to jest możliwe. Jednak nawet mimo szybkiego i właściwego leczenia, jeden do dwóch chorych na każdych dziesięciu, którzy zachorują na chorobę ma meningokokową umrze. Dlatego jeżeli podejrzewasz, że twoje dziecko ma chorobę meningokokową, natychmiast skontaktuj się z z lekarzem lub pogotowiem ratunkowym.
Szczepienie jest najlepszym sposobem zapobiegania chorobie meningokokowej.
Autor tekstu: Dr hab. med. Ernest Kuchar
Materiały źródłowe:
1. WHO Meningococal disease
2. WHO Meningococcal meningitis
3. ECDC Meningococcal disease
PP-NIM-POL-0059
Artykuł powstał przy współpracy z firmą Pfizer Polska
Co to jest choroba pneumokokowa? Choroba pneumokokowa jest wywoływana przez zakażenie bakteryjne groźną Gram dodatnią bakterią, dwoinką zapalenia płuc, zwaną potocznie pneumokokiem, która ma ponad 100 odmian zwanych serotypami. Bakteria jest szczególnie niebezpieczna dla najmłodszych dzieci, których odporność dopiero się rozwija, osób dorosłych powyżej 50-65 roku życia, jak też przewlekle chorych. Pneumokoki często zamieszkują nos i gardło dzieci bez powodowania jakichkolwiek objawów, co nazywamy nosicielstwem. Pneumokoki zwykle wywołują zakażenia na powierzchni śluzówek, np. ostre zapalenie ucha środkowego, bakteryjne zapalenie zatok przynosowych czy odoskrzelowe zapalenie płuc. Rzadziej bakterie wnikają głęboko w tkanki, powodując ciężkie zakażenia inwazyjne, w tym sepsę i ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Wówczas chore dziecko wymaga leczenia w szpitalu, a następstwem może być niepełnosprawność na całe życie lub śmierć. Dzieci poniżej 2. roku życia należą do grupy najbardziej narażonej na zachorowanie na inwazyjną chorobę pneumokokową. W dodatku pneumokoki uodporniły się na antybiotyki, które przestały być tak skuteczne jak dawniej. Dlatego tym ważniejsze jest zapobieganie zakażeniom pneumokokowym poprzez szczepienia, które można stosować zarówno u dorosłych jak dzieci. Serotypy pneumokoków Występuje ponad 100 odmian pneumokoków różniących się budową polisacharydowej otoczki. Nazywamy je serotypami. Różnią się one między sobą chorobotwórczością i częstością występowania. Większość serotypów może powodować chorobę, ale tylko kilkanaście z nich wywołuje prawie wszystkie inwazyjne choroby pneumokokowe. Ze względu na odmienne antygeny otoczki, odporność na jeden z serotypów zwykle nie zapewnia odporności na inny serotyp. Oznacza to, że na zakażenia pneumokokowe można chorować wielokrotnie, a szczepionki zostały tak...
Szczepienia od wielu lat stanowią ważny, bezpieczny i skuteczny element zapobiegania chorobom zakaźnym. Szczepienia włączane do krajowych programów szczepień nie są wybierane przypadkowo - dotyczą one bowiem chorób bardzo groźnych, obarczonych wysokim ryzykiem powikłań i zgonu, chorób stanowiących realne zagrożenie dla zdrowia i życia. W Polsce szczepienia przeciw pneumokokom zostały włączone do obowiązkowego programu szczepień późno w porównaniu do innych krajów europejskich, bo w roku 2017, była to odpowiedź na zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia, ekspertów krajowych oraz oczekiwania rodziców. Program szczepień przeciw pneumokokom okazał się sukcesem, ponieważ uzyskiwano wysoki odsetek zaszczepionych dzieci (około 95%). W tym aspekcie można powiedzieć, że rodzice zdali egzamin na piątkę, zapewniając swoim pociechom ochronę przed zachorowaniem na inwazyjną chorobę pneumokokową. Inwazyjna choroba pneumokokowa Co kryje się pod tym fachowym sformułowaniem? Bakteria Streptococcus pneumoniae, potocznie nazywana pneumokokiem, może wywoływać bardzo różne choroby: zapalenie płuc, zapalenie zatok obocznych nosa, zapalenie ucha środkowego (są to tzw. postacie nieinwazyjne), a także posocznicę (chorobę spowodowaną obecnością pneumokoka we krwi), zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc z bakteriemią (są to postacie inwazyjne choroby). O ile postacie nieinwazyjnej choroby pneumokokowej są częstsze i zwykle (choć nie zawsze!) przebiegają łagodniej, to postaci inwazyjnej choroby pneumokokowej obarczone są wysoką śmiertelnością (nawet 50% w przypadku wstrząsu septycznego), a powikłania obejmują m.in. ropniaka opłucnej, niedosłuch, głuchotę, zaburzenia neurologiczne, trudności w koncentracji i niepowodzenia w nauce. Szczepienia a inwazyjna choroba pneumokokowa Szczepienia przeciw pneumokokom skutecznie zapobiegają inwazyjnej...
Szczepienie przeciw pneumokokom jest szczególnie ważne w przypadku małych dzieci, gdyż dla nich (oraz dla seniorów 65+) zakażenia pneumokokami są najbardziej niebezpieczne. Od 2023 roku zaleca się, by przeciw pneumokokom zaszczepiły się również osoby powyżej 50. roku życia. Ponad 25 proc. dzieci wychowywanych w domu i prawie 60 proc. dzieci chodzących do żłobka jest nosicielami tych bakterii. Szczepienie przeciwko pneumokokom od 1 stycznia 2017 roku znajduje się w kalendarzu szczepień obowiązkowych . Spis treści: Szczepionka przeciw pneumokokom: 10- i 13-walentna Pneumokoki – ile dawek szczepionki się podaje Szczepionka na pneumokoki: powikłania Gorączka po szczepieniu na pneumokoki Pneumokoki – co to jest Pneumokoki – objawy zakażenia Powikłania po infekcji pneumokokami Szczepionka przeciw pneumokokom – zmiany w 2023 roku Szczepionka przeciw pneumokokom: 10- i 13-walentna W Polsce dostępne są dwa rodzaje szczepionki skoniugowanej przeciw pneumokokom: Synflorix, czyli 10-walentna szczepionka (PCV-10) , chroniąca przed 10 serotypami (odmianami): 1, 4, 5, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19F, 23F. Jest to szczepionka obowiązkowa i bezpłatna, podawana w ramach Programu Szczepień Ochronnych Prevenar 13, czyli szczepionka 13-walentna (PCV-13) , chroni przed 13 serotypami: 1, 4, 5, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19F, 23F, 3, 6A, 19A. Jest to szczepionka płatna, za wyjątkiem wcześniaków urodzonych przed 27. tygodniem ciąży - w ich przypadku szczepionka PCV-13 jest bezpłatna. Podanie szczepionki w ponad 90 proc. eliminuje zachorowania wywołane serotypami zawartymi w szczepionce. To nie oznacza wyeliminowania wszystkich zakażeń pneumokokowych. W przypadku pneumokoków trzeba pamiętać, że jest ponad 90 typów (tzw. serotypów) tych bakterii . Tak więc, żeby zabezpieczyć dziecko w stu procentach, trzeba by stworzyć...
