Konsultacja lek. med. Joanna Gzik
Gdy tylko zauważysz u dziecka pierwsze objawy wskazujące na rozpoczynającą się infekcję: gorsze samopoczucie, płaczliwość, katar, pokasływanie, warto zacząć działać, by „zdusić” infekcję w zarodku. Jakich błędów nie popełniać, gdy malec choruje?
Jednym z pierwszych objawów infekcji są zaburzenia termoregulacji. Dziecku może być zimno, a po chwili robi mu się bardzo ciepło i jest spocone, szczególnie jeśli więcej się rusza. W przypadku niemowlęcia najlepiej sprawdzisz, czy nie jest mu za gorąco, dotykając jego karku: powinien być ciepły, ale nie spocony. Najbardziej praktyczne jest ubieranie malca na cebulkę: jeśli jest mu za ciepło, jedną warstwę można zdjąć; jeżeli za zimno – założyć dodatkową. W pokoju, gdzie śpi, nie powinno być za gorąco: idealna temperatura to 18-20 stopni C. Często wietrz pokój malca, uważając jednak, by nie przebywał w przeciągu. Zwróć uwagę, by powietrze nie było przesuszone – rozwieś mokre pieluszki i ręczniki. To szczególnie ważne w sezonie grzewczym gdy grzeją kaloryfery, oraz latem, gdy jest gorąco.
Jeśli dziecko nie ma gorączki, a tylko katar czy kaszel, możesz z nim wychodzić na dwór. Świeże powietrze ułatwi maluchowi oddychanie w przypadku kataru czy niewielkiego kaszlu.
Mogą spowodować uszkodzenie niedokrwionej błony śluzowej nosa. Ich dłuższe stosowanie często powoduje po odstawieniu tzw. katar polekowy. Podawaj mu do noska sól fizjologiczną lub preparaty zawierające wodę morską. Niemowlę ułóż potem na brzuszku (starsze dziecko na swoich kolanach), główką lekko w dół. Oklepuj mu plecki po obu stronach kręgosłupa. Pomaga to w wypłynięciu wydzieliny.
Warto posmarować nos malca maścią majerankową. Gdy śpi, można potrzymać mu w pobliżu nosa przekrojoną cebulę lub ząbek czosnku, by wdychał zawarte w nich substancje, działające antywirusowo i antybakteryjnie (nie zostawiaj jednak kawałka cebuli czy czosnku w łóżeczku dziecka, gdyż może je włożyć do buzi, nosa lub ucha). Przy katarze pomagają też inhalacje z ziół, np. lipy, rumianku, sosny. Garnuszek z wodą lub naparem z ziół najlepiej ustawić w pobliżu łóżeczka, by dziecko oddychało wilgotnym powietrzem (trzeba uważać, by się nie oparzyło). Można też wspomóc się homeopatią; leki homeopatyczne są bezpieczne od pierwszych dni życia. Dobiera się je w zależności od rodzaju kataru, obserwując wydzielinę z nosa. W przypadku przezroczystego, lejącego kataru, warto zastosować Allium cepa; w przypadku częstego kichania – Nux vomica; przy katarze gęstym, zielonym – Kalium bichromicum.
W czasie infekcji dziecko ma mniejszy apetyt; to naturalne – jego organizm jest obecnie skoncentrowany na walce z infekcją, a nie na trawieniu. Proponuj produkty lekkostrawne (gotowane warzywa, kasze, owoce, chude, gotowane mięso lub rybę), nie zmuszaj jednak do jedzenia. Nie podawaj produktów ciężkostrawnych, smażonego mięsa, fast foodów, a także produktów zawierających cukier (słodyczy, słodkich jogurtów owocowych, słodkich gazowanych napojów) – są bezwartościowe, a przy tym „zaśluzowują” organizm. Podobnie mogą działać produkty mleczne (mleko, słodkie serki, jogurty) – warto zwrócić uwagę, czy dziecko nie poczuje się lepiej po ich odstawieniu.
Pilnuj, by dziecko dużo piło. Dzięki temu wydzielina kataralna jest bardziej płynna, co ułatwia jej pozbycie się. Dla niemowlęcia najlepsze napoje to: mleko z piersi, woda (najlepiej butelkowana – niskozmineralizowana, przegotowana i ostudzona), ziołowe i owocowe herbatki (malinowa, rumiankowa, z dzikiej róży i czarnego bzu). Jeśli dziecko w trakcie infekcji wymiotuje, podawaj mu lekko ciepłe napoje (najlepiej woda, delikatna herbatka owocowa) w małych ilościach, po kilka łyżeczek, za to często.
Kaszel wilgotny, gdy dziecko odkrztusza wydzielinę, jest bardzo pozytywny – pomaga samooczyścić się z nadmiaru wydzieliny, która spływa do gardła i do oskrzeli. Nawilżaj powietrze w pokoju, podawaj duże ilości płynów, najlepiej lekko ciepłych (np. napary z siemienia lnianego, liści i korzeni prawoślazu, lipy, dzikiej róży, maliny, z dodatkiem odrobiny miodu). Sprzyja to nawilżeniu dróg oddechowych dziecka, rozrzedzeniu wydzieliny. Pomocne jest też moczenie nóg w wywarze z imbiru. Od 2. roku życia możesz podawać syrop z czosnku i cebuli, kompot gruszkowo-migdałowy (zmienia kaszel suchy w mokry), syrop z kwiatów malwy. Korzystne jest posmarowanie pleców i stóp maściami zawierającymi olejki eteryczne, np. tymiankowy, sosnowy, anyżkowy, koperkowy, miętowy (jeśli dziecko nie jest uczulone).
Można zastosować środki homeopatyczne; w przypadku kaszlu wilgotnego np. Antymonium tartaricum, Ipeca (wspomogą odkrztuszanie wydzieliny). Kaszel suchy, często występujący w nocy, pomoże złagodzić np. Drosera, a kaszel krtaniowy – Spongia tosta.
Gorączka świadczy o tym, że do organizmu dziecka wtargnął chorobotwórczy wirus lub bakteria, a organizm stara się z nimi walczyć, podwyższając temperaturę. Dlatego jeśli jest ona tylko nieznacznie podwyższona i nie przekracza 38 stopni C (to stan podgorączkowy), nie trzeba jej obniżać. Możesz podać dziecku napar z kwiatów czarnego bzu, lipy, owoców maliny: działają rozgrzewająco. Gdy dziecko spoci się, spowoduje to obniżenie temperatury ciała.
Pamiętaj, że w czasie gorączki dziecko musi dużo pić, aby nie doszło do odwodnienia organizmu. Zbyt wysoka temperatura może jednak niekorzystnie wpływać na układ krążenia, serce, układ nerwowy. Dlatego pediatrzy zalecają, by obniżać temperaturę, jeśli przekroczyła ona 38 stopni C, zwłaszcza gdy dziecko źle się czuje, jest marudne, nie chce się bawić, zachowuje się inaczej niż zwykle albo w przeszłości miało drgawki gorączkowe. Dzieciom i nastolatkom nie wolno podawać aspiryny i żadnych środków zawierających kwas acetylosalicylowy, ze względu na ryzyko wystąpienia tzw. zespołu Reye’a. Można podawać wyłącznie leki zawierające paracetamol lub ibuprofen.
W obniżeniu gorączki pomogą też chłodne okłady (na czoło, łydki, przedramiona). Pomaga też kąpiel w chłodnej wodzie. Do wanny (lub wanienki) nalej wody o temperaturze o 1 st. Celsjusza niższej niż temperatura ciała dziecka. Może ono posiedzieć w wodzie 5-10 minut. Woda w wanience będzie stopniowo stygnąć, a wraz z nią maluchowi zacznie spadać gorączka. W tym czasie nie dolewaj ciepłej wody. Po wyjęciu malca z kąpieli, wytrzyj go szybko i ciepło ubierz.
W przypadku gorączki mogą sprawdzić się środki homeopatyczne, które najlepiej dobrać w zależności od tego, jak narasta temperatura. Przy gorączce wolno rosnącej, do 38 stopni C, można zastosować Ferrum phosphoricum. Gdy gorączka od razu szybko rośnie i staje się wysoka, pomocny może być Aconitum napellus. Jeśli oprócz wysokiej gorączki pojawiają się poty, zaczerwienienie skóry i sucha śluzówka, można zastosować homeopatyczny lek Belladonna.
Są przeznaczone dla starszych dzieci (od 5-6 lat), które dobrze już sobie radzą ze ssaniem tabletek (młodsze dziecko może się zakrztusić). Młodszemu dziecku możesz podać napary do picia (np. z rumianku, lipy, podbiału – jeśli nie jest alergikiem). Starszemu możesz zaproponować płukanie gardła, np. wodą z dodatkiem soli lub sody oczyszczonej. Jeśli dziecko nie ma alergii do płukania można używać naparów z ziół (rumianek, szałwia, podbiał, lipa), wody z miodem lub propolisem.
Większość infekcji u dziecka to infekcje wirusowe, które nie muszą i nie powinny być leczone antybiotykami: nie działają one zresztą na wirusy. Zaburzają za to florę bakteryjną w jelitach, dlatego dzieci, które często stosują antybiotyki, zapadają na kolejne infekcje, są też bardziej narażone na alergię.
W pierwszej fazie choroby najlepiej wypróbować domowe sposoby leczenia. Odpowiednio wcześnie zastosowane nie pozwalają chorobie się rozwinąć. Można też wspomóc się środkami homeopatycznymi: to leki pochodzenia roślinnego, zwierzęcego lub mineralnego, w bardzo dużym rozcieńczeniu. Dzięki temu nie mają działań ubocznych, a mogą zadziałać na podobnej zasadzie jak szczepionka i stymulować organizm do walki z infekcją. Można je stosować od pierwszych dni życia (kuleczki rozcieńcza się w niewielkiej ilości wody i podaje niemowlęciu np. łyżeczką).
Jeśli jednak stan dziecka nie poprawia się, konieczna jest wizyta u lekarza.
Biegunka to jeden z objawów infekcji żołądkowo-jelitowej. Organizm generuje biegunkę i wymioty, by pozbyć się wirusów lub bakterii. Jeśli stosujemy leki, które hamują biegunkę, wirusy i bakterie nie są wydalane wraz ze stolcem, a stan zapalny jelit utrzymuje się. Mogą pojawić się bardzo silne bóle brzucha.
W przypadku biegunki warto zastosować dietę (kleik ryżowy, marchwianka), dziecko powinno też dużo pić. Warto podawać probiotyki (dobre bakterie kolonizują przewód pokarmowy, eliminując w ten sposób patogeny). Można wspomóc się środkami homeopatycznymi, takimi jak Aloe, Arsenicum album.
Artykuł powstał z udziałem Polskiego Towarzystwa Homeopatii Klinicznej
Najwięcej chorób i infekcji czeka na dzieci do 6. roku życia . To czas, w którym najbardziej intensywnie rozwija się ich układ odpornościowy. A jednocześnie to początek pierwszych kontaktów maluchów ze światem zewnętrznym – placami zabaw, klubami malucha, żłobkiem i przedszkolem. Nabieranie odporności Odporność dziecka buduje si ę przez kontakt organizmu z patogenami, czyli poszczególnymi bakteriami czy pojedynczymi ich białkami. Organizm zapoznaje się z nimi i przy kolejnym spotkaniu wie już, że mu szkodzą. Jest to sygnał, że musi je zwalczać, wytwarzając odpowiednie przeciwciała. Nie oznacza to oczywiście, że mamy narażać dziecko na kontakt z panującą chorobą, by je uodparniać, ale ważne jest, żeby nie wychowywać malucha w warunkach sterylnych. To właśnie szansa na uodpornienie się na większą ilość wszechobecnych zarazków. Zatem troska o podstawowe zasady higieny wystarczy! Wzmacnianie odporności Warto jednak zadbać o profilaktykę. Odpowiednia troska o organizm być może nie wyeliminuje całkowicie wszystkich potencjalnych chorób i infekcji, ale z pewnością pomoże szybciej się z nich wykaraskać i wrócić do zdrowia. Niezwykle istotna jest właściwa flora bakteryjna, naturalnie bytująca w jelitach już od narodzin. Ona odpowiada za około 80% odporności człowieka. Kształtuje się już podczas porodu, wspierana jest także przez mleko mamy. Ważne jest jednak, by przez cały rok trzymać się odpowiednich zasad. Pamiętajmy, że odporności nie zbuduje się z dnia na dzień! O czym należy pamiętać: Właściwa dieta. To przede wszystkim naturalne, sezonowe produkty. Dobrze jest ograniczyć lub wykluczyć żywność przetworzoną. Gdy pogoda za oknem nie rozpieszcza, warto pamiętać o ciepłych daniach i napojach, a także przyprawach, które rozgrzewają organizm od środka, jak np. cynamon lub kardamon. Pamiętaj, aby w diecie znalazły się...
