Kłopoty z nerkami

O nerki malucha trzeba bardzo dbać, a wszystkie choroby układu moczowego – starannie leczyć.

Infekcje dróg moczowych
Najczęstsze jest zapalenie cewki moczowej, pęcherza i odmiedniczkowe zapalenie nerek. Każdą taką infekcję – a zwłaszcza zapalenie nerek – trzeba leczyć, by zapobiec ich uszkodzeniu. Na te choroby bardziej narażone są dziewczynki, u których cewka moczowa jest krótka i znajduje się w sąsiedztwie odbytu.
Przyczyna. U niemowląt i małych dzieci zakażenia dróg moczowych wywoływane są najczęściej przez bakterie E. coli. Bytują one w jelicie grubym, nie czyniąc tam żadnych szkód, lecz czasem przedostają się do układu moczowego. Infekcje rzadziej
są spowodowane przez inne bakterie, drożdżaki lub wirusy.
Objawy. Dziecko może mieć gorączkę, bóle brzuszka, odczuwać ból i pieczenie przy siusianiu. Ponieważ maluch nie potrafi określić swoich dolegliwości, to od twojej obserwacji zależy, jak szybko choroba zacznie być leczona. Niestety, zdarza się, że zakażenia dróg moczowych przebiegają skrycie i u malutkich dzieci jedynym ich objawem jest złe samopoczucie i brak apetytu. Ważną wskazówką jest wynik ogólnego badania moczu – nieprawidłowy świadczy o infekcji.
Leczenie. Przed jego rozpoczęciem, oprócz zwykłej analizy moczu, trzeba wykonać posiew z antybiogramem. O zakażeniu świadczy zwiększona liczba leukocytów, może pojawić się białko, czasem także krwinki czerwone, bakterie i wałeczki. Jeśli liczba bakterii (na podstawie posiewu) przekracza 100 000/mm3 (105) dziecko wymaga leczenia. Na podstawie wyniku posiewu dobiera się odpowiedni antybiotyk oraz leki przeciwbakteryjne, które malec powinien przyjmować przez dłuższy czas.
Jak możesz pomóc. Podawaj dziecku dużo picia, by często robiło siusiu, a także witaminę C, która utrzymuje odpowiednią kwaśność moczu – bakterie mają wtedy gorsze warunki do rozwoju. Pomocny jest sok z żurawin, który działa podobnie do witaminy C.
UWAGA! Jeśli maluch już raz miał zakażenie dróg moczowych, musi być pod stałą opieką lekarską. Co pewien czas rób mu analizę moczu i posiew. Jeśli z niewiadomego powodu ma gorączkę, zawsze zrób badanie moczu.

Zespół nerczycowy
Zdarza się rzadko. Spowodowany jest nadmiernym przepuszczaniem białka przez ścianki naczyń kłębuszków nerkowych, co powoduje ucieczkę białka z krwi i przedostawanie się go do moczu. Tak dziecko traci białko. Przyczyną bywa m.in. zapalenie kłębuszków nerkowych.
Objawy. Pojawiają się obrzęki, np. powiek i wokół kostek. Mocz bywa pienisty, dziecko mniej siusia. Niekiedy maluch wymiotuje, boli go brzuszek. Bywa, że w brzuchu gromadzi się płyn.
Leczenie. Dziecko musi być pod opieką specjalisty nefrologa. Konieczne jest podawanie leków specjalistycznych (np. kortykosteroidów) hamujących reakcję zapalną. Jeśli maluch jest prawidłowo leczony i czuje się dobrze, może prowadzić normalny tryb życia. Zupełnie wyjątkowo może dojść do pogorszenia pracy nerek.
Jak możesz pomóc. Malec powinien pozostawać pod stałą opieką nefrologa, specjalizującego się w leczeniu nerczycy. Pilnuj, by wizyty u lekarza były regularne.
PAMIĘTAJ! Podczas leczenia kortykosteroidami, a także gdy występują obrzęki, dziecko powinno być na specjalnej diecie uzgodnionej z lekarzem.
[CMS_PAGE_BREAK]
Refluks pęcherzowo-moczowodowy
Jest to cofanie się moczu z pęcherza do moczowodów, a w cięższych przypadkach nawet do nerki (dzieje się tak najczęściej, gdy dziecko robi siusiu).
Objawy. Malec może mieć gorączkę, bóle brzucha, częściej siusia. Czasem jedyne objawy, które możesz zauważyć,
to uporczywy brak apetytu i gorsze przybieranie na wadze, skłonności do wymiotów i zaparć. Czasami mocz ma przykry zapach lub jest bardzo mętny.
Konieczne badania. Jeśli pojawi się podejrzenie refluksu, konieczne jest ogólne badanie moczu i posiew, by wiadomo było, jakie bakterie wywołały infekcję. Trzeba też wykonać USG oraz cystografię mikcyjną (polega na podaniu kontrastu
do pęcherza, by sprawdzić, co się dzieje z moczem). Potrzebna bywa urografia.
Leczenie. Lekarze wyróżniają pięć stopni refluksu, różne jest postępowanie:
- najczęściej występuje refluks pierwszego i drugiego stopnia, który zazwyczaj mija samoistnie. Leczenie ogranicza się wtedy do podawania środków odkażających drogi moczowe;
- refluks trzeciego i czwartego stopnia, oprócz zapobiegania zakażeniom, może wymagać bardziej radykalnego postępowania,
np. ostrzykiwania moczowodów silikonem lub kolagenem;
- piąty stopień – gdy mocz cofa się do nerki, jest spowodowany wadą anatomiczną, leczy się go operacyjnie;
Jak możesz pomóc. Pamiętaj o kontrolnych badaniach moczu oraz systematycznym podawaniu środków zapobiegających zapaleniom. Dziecko powinno dużo pić. Możesz także wykonać przeglądowe USG jamy brzusznej, aby wykluczyć wadę nerek.
WAŻNE! Refluksowi często towarzyszą zakażenia układu moczowego.
Każde z nich jest zagrożeniem dla prawidłowego funkcjonowania nerek.

Jak pobierać mocz do badania
Aby wyniki badań były wiarygodne, mocz musi być pobrany prawidłowo. Zwłaszcza w przypadku pobierania moczu na posiew z antybiogramem.
→ Ogólne badanie moczu
- dokładnie podmyj dziecko ciepłą wodą, osusz czystym ręcznikiem, przyklej w okolicy cewki moczowej specjalny woreczek, który można kupić w aptece,
- przelej mocz do specjalnego pojemniczka (do kupienia w aptece), umocuj nakrętkę i odnieś do laboratorium w ciągu dwóch godzin.
→ Mocz na posiew
- podmyj dziecko ciepłą wodą z mydłem i starannie osusz czystym ręcznikiem,
- zdejmij nakrętkę ze specjalnego sterylnego pojemniczka (do kupienia w aptece), nie dotykając jego brzegów. Poczekaj, aż dziecko zacznie siusiać, i pobierz mocz ze środkowego strumienia. Zamknij pojemnik i szybko zawieź mocz do laboratorium.
UWAGA! Pobierając mocz na posiew, nie można użyć przyklejanych woreczków, gdyż wynik badania bakteriologicznego mógłby zostać zafałszowany przez obecność bakterii znajdujących się na skórze.

Konsultacja: dr n. med. Paweł Grzesiowski, pediatra, kierownik Zakładu Zakażeń i Zakażeń Szpitalnych w Narodowym Instytucie leków.