Na kolkę niemowlęcą cierpi nawet co drugie niemowlę do 3. miesiąca życia. Jej objawy są charakterystyczne – to nagły i przeraźliwy płacz, trwający nawet do 3 godzin, twardy i napięty brzuszek, intensywnie podkurczane nóżki i zaczerwieniona buzia. Choć nie do końca wiadomo, co ją wywołuje, to dolegliwość, która mija samoistnie i nie pozostawia po sobie śladów. O tym, jak się uporać z emocjami i ulżyć maluchowi podczas fizycznego dyskomfortu mówi Joanna Mróz, fizjoterapeutka uroginekologiczna, wieloletnia wykładowczyni Szkoły Rodzenia, doula, a także ratownik medyczny.
Redakcja: Nie każdy płacz oznacza kolkę niemowlęcą. Proszę powiedzieć, jak ją rozpoznać?
Joanna Mróz: Na początku swojej drogi rodzicielskiej większość świadomych rodziców bardzo czujnie obserwuje dziecko. Uczy się jego reakcji, sygnałów, dźwięków, ruchów – każde z tych zachowań jest drogą, poprzez którą dziecko komunikuje się ze światem. Do takich komunikatów należy również płacz dziecka. W ten sposób wyraża ono swoje potrzeby takie jak głód, potrzeba bliskości, ciepła i przytulenia, czy najprostsze, fizjologiczne: żeby zmienić mu pieluszkę. Rodzice po pewnym czasie są w stanie samodzielnie odróżnić, co oznacza dany gest i rozszyfrowują kod komunikacyjny dziecka. To, na co powinni zwrócić szczególną uwagę, to długi, uciążliwy płacz przed ukończeniem 3–4. miesiąca życia, który bardzo trudno ukoić. Dziecko płacze intensywnie, na twarzy robi się czerwone, brzuszek jest twardy i napięty. Maluch często przyciąga nóżki do brzuszka. Płacz zwykle zaczyna się bez konkretnej przyczyny, często o tej samej porze w ciągu dnia. Zazwyczaj w godzinach późno popołudniowych. Warto też zwrócić uwagę, że przy rozpoznaniu kolki dziecko prawidłowo przybiera i rozwija się. Ostateczną diagnozę stawia jednak lekarz pediatra lub położna.
Redakcja: Jakie są przyczyny kolki? I co sprawia, że tylko część maluchów nie doświadcza tego typu „brzuszkowych” problemów?
Joanna Mróz: Mnie osobiście bardzo bliska jest teoria amerykańskiego pediatry Harveya Karpa, która mówi o podłożu kolki na tle emocjonalnym. Kolka to też oczywiście niedojrzałość układu pokarmowego. Dziś wiemy również o bardzo ubogiej mikrobiocie jelit ludzi, w tym także u noworodków, która również może być przyczyną kolki. Uważam, że niektóre dzieci nie doświadczają kolki jelitowej ze względu na optymalne warunki psychologiczno-środowiskowe i dobrą umiejętność radzenia sobie z czynnikami zewnętrznymi. Mówię tutaj o sytuacji w rodzinie i stanie psychicznym matki. Nie bez przyczyny dzieci matek o wysokim napięciu emocjonalnym płaczą częściej i częściej doświadczają kolek.
Redakcja: Rodzice czasem obwiniają się, że przyczyniają się do powstawania objawów, np. nieprawidłowo karmiąc lub w przypadku mam, nie dbając o dietę. Czy to ma znaczenie?
Joanna Mróz: To prawda, że rodzice się obwiniają, bo każdy chce jak najlepiej dla swojego dziecka. Warto popracować nad techniką karmienia. Mówię tutaj głównie o zbyt płytkim dostawieniu dziecka do piersi – wtedy łapie ono zbyt dużo powietrza, które dostaje się do układu pokarmowego i może powodować ból u tak małego człowieka. W przypadku karmienia butelką nieprawidłowe dobranie smoczka lub niekorzystanie z butelek antykolkowych może działać niekorzystnie. Warto pamiętać o odbiciu dziecka, zwłaszcza po karmieniu butelką, i częstym układaniu dziecka na brzuszku. Samo to powoduje naturalne pozbywanie się przez dziecko gazów i dużą ulgę dla maluszka. Natomiast dieta matki karmiącej nie istnieje. Czasami w przypadku łagodzenia dolegliwości kolkowych lekarz pediatra może zalecić odstawienie produktów z dużą zawartością laktozy.
Jedną ze skutecznych metod w walce z kolką niemowlęcą jest masaż. O czym pamiętać, wykonując go?
Joanna Mróz: Przede wszystkim o tym, że matka jest najważniejsza – parents first. Jeśli mama jest spokojna i jej potrzeby są zaspokojone, to będzie łagodniej i spokojniej wykonywała masaż i podchodziła do dziecka. Dziecko natychmiast wyczuwa napięcie emocjonalne u matki i nawet masaż wykonywany z największą dbałością, ale w napięciu, może nie przynieść zamierzonego skutku. Ważne jest też przećwiczenie masażu wcześniej w szkole rodzenia, np. na lalce. Zapewnienie bardzo ciepłego pomieszczenia, jeśli masaż ma być wykonywany bezpośrednio na skórę. Dzień przed masażem warto nanieść na ciało dziecka kroplę oleju, którym mamy zamiar masować i upewnić się, że dziecko nie ma na niego uczulenia. Dziecko nie powinno być głodne, nie powinno gorączkować. Nie wykonujemy też masażu podczas już trwającego napadu kolki.
Czy inne naturalne metody mogą być skuteczne? Istnieją jakieś uniwersalne rozwiązania?
Joanna Mróz: Skuteczne jest wzbogacenie mikrobioty jelit poprzez podawanie przebadanych preparatów probiotycznych np. takich jak Vivomixx. Warto pamiętać o zasadzie: karmienie tylko z jednej piersi na jedno karmienie. Nieprzekładanie dziecka od piersi do piersi. Mleko, które wypływa na samym początku karmienia ma dużą zawartość laktozy. Podając dziecko raz jedną pierś, a raz drugą w krótkich odstępach powodujemy, że dziecko ma dużą zawartość laktozy w jelitach – u dzieci z problemami trawiennymi tylko pogarszamy sytuację.
Jak jeszcze można ulżyć maluchom zmagającym się z kolką niemowlęcą?
Joanna Mróz: Ważne jest również zadbanie o wzbogacenie mikrobioty jelit matki, wprowadzenie rytuałów pielęgnacyjnych u dziecka, aby zbudować w nim cykliczność i rytm dnia. Ciepłe kąpiele z zasłonięciem przez wodę całego brzuszka, ciepłe okłady na brzuszek, otulanie, słuchanie białego szumu. Ale najważniejsze jest zadbanie o dobre relacje w domu.
My, jako rodzice, musimy też pamiętać w tym czasie o sobie. Zadbać o odpoczynek i regenerację. Co jest tu najważniejsze?
Joanna Mróz: To, żeby naprawdę o tym pamiętać. Każdy z nas żyje, pracuje w innym rytmie, każdy ma inne zasoby finansowe i środowiskowe. Podstawą jest rozmowa i wygospodarowanie czasu na regenerację dla matki i ojca. Dzielenie się obowiązkami domowymi po równo. Dla jednych to będzie dieta pudełkowa minimalizująca czas spędzany w kuchni, a dla innych spacer po lesie. Ważne, żeby znaleźć rozwiązanie, które satysfakcjonuje obie strony.
Materiał powstał przy udziale firmy Pharmabest
Kolki u niemowląt to naturalne zjawisko, najprawdopodobniej spowodowane niedojrzałością układu trawiennego malucha. Kolka niemowlęca nazywana jest koszmarem 100 dni. Nazwa związana jest z przybliżonym czasem występowania ataków kolki. Pierwsze kolki pojawia się u noworodka już pod koniec 3. lub 4. tygodnia życia i mogą utrzymywać się do 3. miesiąca (rzadziej dłużej). Spis treści: Kolka u niemowląt – co to jest? Jak rozpoznać kolkę niemowlęcą? Przyczyny kolek u niemowląt Kolka u niemowlaka a karmienie piersią Kolka u niemowlaka – leczenie Kolka u niemowląt – co to jest? Kolka niemowlęca jest jedną z częstszych dolegliwości u dzieci w pierwszym półroczu życia. Występuje u 33-43 proc. niemowląt. Atak kolki jest uciążliwy dla niemowlęcia i trudny do zniesienia dla jego opiekunów z powodu płaczu dziecka. Nie świadczy jednak o kłopotach ze zdrowiem – skurcze jelit występujące w trakcie kolki wynikają najprawdopodobniej z niedojrzałości układu pokarmowego dziecka. Ataki kolki niemowlęcej najczęściej zdarzają się wieczorami. Niemowlę, które ma kolki, wydaje się bardzo cierpieć, a wraz z nim cierpią rodzice. Rozdzierający płacz dziecka jest trudny do utulenia i stanowi duże obciążenie dla psychiki osoby opiekującej się dzieckiem. Jak rozpoznać kolkę niemowlęcą? Nie każdy płacz i ból brzucha u młodszego niemowlęcia jest spowodowany kolką. Ważne, aby umieć odróżnić objawy kolki od innych przyczyn niepokoju dziecka. Lekarze mówią o kolce u niemowlęcia, gdy dziecko nadmiernie krzyczy i nie daje się uspokoić. Specjaliści uznali, że o nadmiernym krzyku możemy mówić gdy: trwa co najmniej 3 godziny dziennie powtarza się co najmniej 3 razy w tygodniu przez minimum 3 tygodnie. Napadom krzyku podczas ataku kolki mogą towarzyszyć takie objawy jak: zaczerwienienie...
Kolka niemowlęca charakteryzuje się napadowym płaczem, który najczęściej pojawia się wieczorami bez możliwej do zidentyfikowania przyczyny. Rodzice, których dziecko zmagało się z kolką niemowlęcą mówią czasem, że dziecko dosłownie „płacze wniebogłosy”. Istnieje wiele definicji kolki, ale najpowszechniej stosowana jest ta którą stworzył w 1954 roku Morris Wessel, amerykański pediatra: to napady nadmiernego płaczu u zdrowego dziecka, trwające dłużej niż 3 godziny dziennie, występujące powyżej 3 dni w każdym tygodniu przez 3 tygodnie, w wieku od 2 tygodni do 4 miesięcy. Ponieważ kolka niemowlęca bardzo często spędza rodzicom sen z powiek i jest przyczyną wizyt u lekarza, warto poznać fakty i mity na jej temat. FAKT: Nie wiadomo, co tak naprawdę powoduje kolkę To może nie być zbyt pocieszające, ale taka jest prawda – lekarze nie potrafią wskazać jednego winowajcy. Przyczyn upatruje się m.in. w niedojrzałości układu pokarmowego czy nerwowego, nadmiernej ilości połykanego w trakcie jedzenia powietrza, złych technikach karmienia, zaburzeniach mikroflory jelitowej, a nawet niepokoju rodziców, który udziela się maluszkowi. MIT: Jeśli dziecko ma kolkę, ma też nietolerancję na białko Zmiany w diecie, takie jak eliminacja białek mleka krowiego, są wskazane tylko w przypadku podejrzenia nietolerancji białka (np. historia rodzinna, zmiany skórne, powiązanie z innymi objawami ze strony przewodu pokarmowego, takimi jak wymioty lub biegunka). FAKT: Ataki kolki są charakterystyczne Można wskazać kilka charakterystycznych elementów. Ataki na ogół pojawiają się popołudniu lub wieczorami. Maluch nagle zaczyna bardzo mocno płakać bez żadnej przyczyny – jest nakarmiony, ma suchą pieluszkę. Zaciska piąstki, macha rączkami, ma wzdęty brzuch i podkurcza nóżki. Usilne próby uspokojenia go często nie przynoszą rezultatów. MIT: Kolka to choroba...
Z kolkami nie jest jak z porodem – po czasie nie zapomina się, jak ciężkie były to chwile. Owszem, kolka występuje u wielu dzieci, jest powszechną dolegliwością wieku niemowlęcego, ale nie oznacza to, że możesz bagatelizować problem. Pierwszy atak kolki i nieutulonego płaczu to moment, w którym nieoceniony staje się cierpliwy, empatyczny pediatra. Wielu rodziców jest tak przestraszonych pierwszym atakiem kolki, że bez namysłu szuka pomocy – nawet jeśli wcześniej przeczytali mnóstwo artykułów na ten temat. Co innego czytać, a co innego doświadczyć. Nagły wybuch płaczu, prężenie się, niemożność uspokojenia dziecka? Nic dziwnego, że chcemy przynieść maluszkowi ulgę, a przede wszystkim potrzebujemy pilnego potwierdzenia, że wszystko jest w porządku i dziecku nic poważnego nie dolega. To dlatego wizyta u lekarza może być bardzo pomocna. Specjalista wyjaśni, czym jest kolka niemowlęca, jak przebiega, jak długo może się utrzymywać. Jeśli spodziewasz się dziecka lub jesteś już świeżo upieczoną mamą, koniecznie musisz poznać nasze techniki relaksacyjne dla zestresowanych rodziców. Przyniosą ulgę maluszkowi i wam: Po pierwsze: Zachowaj spokój To absolutnie normalne, że jesteś zaniepokojona, zdenerwowana i bezradna. Pamiętaj jednak, że dzieci wyczuwają nasze emocje, przez co zdecydowanie trudniej je uspokoić. Skoro tulenie i kołysanie nie pomaga, wypróbuj kangurowanie. Zdejmij bluzkę, a maluszka rozbierz do samej pieluszki. Usiądź wygodnie w pozycji półsiedzącej i połóż malca na sobie skórą do skóry. Niech poczuje bicie twojego serca, spokojny, równomierny oddech. W tle możesz puścić tzw. biały szum, np. włączając suszarkę lub specjalną zabawkę, która go emituje. Ważne, by dźwięk był monotonny – maluszki go uwielbiają. Zadbaj, by każdego dnia mieć chwilę dla siebie. Opieka nad małym dzieckiem, które w dodatku zmaga się z kolkami, jest...
