Zdrowie
Nietolerancja laktozy u niemowląt - przyczyny, objawy i jak pomóc dziecku
27 stycznia 2020
To skutek infekcji lub alergii pokarmowej, chociaż może też być wrodzoną nietolerancją pokarmową. Podpowiadamy, jak sobie z nią radzić.
Nietolerancja laktozy zdarza się również u tak małych dzieci, jak niemowlaki, chociaż jest to częściej przypadłość starszych osób. Wynika z nieumiejętności trawienia przez układ pokarmowy laktozy zawartej w mleku. Jeżeli twój maluszek częściej płacze, pręży się, jest niespokojny i budzi się nocą, to może to być nietolerancja laktozy. Zobacz, jak sobie z nią poradzić.
Spis treści:
- Nietolerancja laktozy u niemowlaka - na czym polega
- Nietolerancja laktozy u niemowlaka - objawy
- Nietolerancja laktozy u niemowlaka - przyczyny
- Nietolerancja laktozy u niemowlaka - diagnoza
- Nietolerancja laktozy u niemowlaka - leczenie
Nietolerancja laktozy u niemowlaka - na czym polega
Laktoza jest dwucukrem, składającym się z glukozy i galaktozy. Jest w każdym mleku, zarówno u kobiet karmiących piersią, jak i w krowim, kozim lub owczym. Jest źródłem energii, uczestniczy w procesie wchłaniania wapnia, magnezu, cynku, budowy tkanki mózgowej oraz rozwoju prawidłowej flory bakteryjnej i perystaltyki jelit.
Zdolność do rozkładania laktozy w przewodzie pokarmowym pojawia się już w 30. tygodniu życia płodowego. Aby organizm przyswoił laktozę, potrzebuje do tego enzymu laktazy, wytwarzanej w błonie śluzowej jelit. Nietolerancja laktozy u niemowląt polega na tym, że w ich organizmie brakuje lub jest niedobór laktazy. W efekcie tego w jelitach dziecka zaczyna zalegać laktoza lub też dochodzi do jej częściowej fermentacji. Przejawia się to w postaci wytarzania gazów i kwasów tłuszczowych drażniących błonę śluzową jelit. Dla tak małego dziecka są to bardzo bolesne doznania.
Laktoza jest nie tylko w mleku, ale też w jego produktach - nabiale, ciastach, pieczywie, słodyczach.
Nietolerancja laktozy u niemowlaka - objawy
Najbardziej charakterystyczne sygnały nietolerancji laktozy to:
- wodnista i cuchnąca biegunka,
- wzdęcia,
- kolka niemowlęca,
- gazy,
- odgłosy „przelewania się" w jelitach,
- czasami są także nudności i wymioty.
Dziecko jest płaczliwe, częste przebudza się z drzemek, pręży. Dolegliwości pojawiają się po 1-3 godzinach po posiłku. Ich nasilenie zależy od ilości spożytej laktozy i stopnia niedoboru laktazy.
Niezdiagnozowana nietolerancja laktozy u niemowląt prowadzi do spadku wagi dziecka, odwodnienia, a nawet jego niedożywienia.
Nietolerancja laktozy u niemowlaka - przyczyny
Problem nietolerancji laktozy może mieć różne przyczyny. W przypadku niemowląt najczęściej występuje wtórna nietolerancja laktozy, powstała w wyniku:
- ostrego zakażenia żołądkowo-jelitowego,
- stosowania antybiotyków,
- niedożywienia,
- chorób jelit, m.in. mukowiscydozy, choroby Leśniowskiego-Crohna, celiakii,
- zaburzeń odporności.
Może to być także wrodzony niedobór laktazy (alaktazja). To rzadka choroba będąca wynikiem genetycznego defektu metabolicznego - już po pierwszym podaniu mleka matki lub mleka modyfikowanego zawierającego laktozę pojawiają się biegunki i trzeba jak najszybciej wprowadzić dietę całkowicie wykluczającą laktozę. Musi być ona stosowana do końca życia.
Objawy mogą wynikać również z innych rodzajów nietolerancji mleka - galaktozemii lub alergii pokarmowej na białka mleka - skazy białkowej.
Nietolerancja laktozy u niemowlaka - diagnoza
Nietolerancję ustala się za pomocą badań:
- pH kału,
- wodorowego testu oddechowego,
- próby eliminacyjnej,
- poziomu galaktozy w moczu dziecka,
- stężenia glukozy i galaktozy we krwi po doustnym podaniu roztworu laktozy.
W celu ustalenia, czy przyczyną biegunek i kolek u dziecka jest nietolerancja laktozy, pediatrzy zalecają stosowanie tzw. próby eliminacji i prowokacji. Polega ona na usunięciu z diety malucha na dwa tygodnie wszelkich produktów zawierających laktozę i karmieniu go specjalną mieszanką bezlaktazową.
W tym czasie obserwuje się, czy objawy nietolerancji ustępują. Jeżeli tak, to ponownie wprowadzona zostaje laktoza do diety dziecka – powrót kolek, biegunki i gazów jest dowodem na nietolerancję tego cukru. Jeżeli objawy nietolerancji cały czas występowały, przyczyn dolegliwości trzeba szukać np. w alergiach pokarmowych.
Nietolerancja laktozy nie jest tym samym, co alergia na białko mleka krowiego, potocznie zwana skazą białkową.
Nietolerancja laktozy u niemowlaka - leczenie
Dziecko z nietolerancją laktozy leczy się poprzez dietę eliminującą ten składnik z jego jadłospisu. Wymaga to nadzoru lekarskiego. W sytuacji wtórnej nietolerancji laktozy nie zaleca się eliminacji ani ograniczania laktozy w diecie niemowlaka, zwłaszcza karmionego mlekiem mamy. Dopiero w przypadku niedożywienia lub przewlekających się biegunek (powyżej dwóch tygodni) trzeba ograniczyć laktozę.
Dziecku podaje się:
- specjalne mieszkanki niezawierające cukru,
- w przypadku wrodzonej nietolerancji laktozy należy dbać o dietę już przez całe życie - konieczne jest szczegółowe czytanie składu produktów, kupowanie bezlaktozowego mleka, jogurtów bez laktozy.
Laktoza spożywana przez mamę nie przedostaje się do jej mleka, gdyż zostaje strawiona w jej przewodzie pokarmowym. Tak więc wykluczenie mleka i nabiału z diety karmiącej mamy nie wpłynie na zmniejszenie ilości laktozy w jej pokarmie, gdyż laktoza znajdująca się w kobiecym pokarmie jest produkowana w gruczole piersiowym.
Zobacz też:
