"Małe dzieci nie czują bólu", "Dzieci mają wyższy próg bólu niż dorośli" – słyszeliście to pewnie nie raz. Do niedawna myśleli tak również lekarze, którzy przeprowadzali bolesne zabiegi na noworodkach i niemowlakach bez stosowania środków przeciwbólowych. Ostatnie badania naukowców z Oxfordu wywracają te poglądy do góry nogami. Okazuje się, że bardzo małe dzieci odczuwają ból, a nawet mają niższy próg bólu niż osoby dorosłe.
Zobacz: Niemowlę też odczuwa ból: jak go złagodzić - film
Badania prowadzone na tak małych dzieciach są bardzo trudne – maluchy nie potrafią powiedzieć o swoich doświadczeniach i odczuciach. Trudno też wyciągać jakiekolwiek wnioski, obserwując ich mimikę. Naukowy postanowili więc zobaczyć, jak na ból reagują mózgi noworodków (od 1. do 6. dnia życia). W tym celu dzieci podłączono do tomografów i zbadano ich reakcje na bodźce bólowe. Następnie porównano ich wyniki badań z wynikami badań osób dorosłych (od 23. do 36. roku życia). Potwierdziły one przypuszczenia lekarzy. Maluchy odczuwają ból tak samo jak dorośli, a nawet – przez to, że nie rozumieją, co się z nimi dzieje – są na ból jeszcze wrażliwsze.
– Niektórzy ludzie twierdzą, że mózgi noworodków nie są na tyle rozwinięte, by mogły odebrać bodźce bólowe, a ich reakcja na ból to tylko odruch. Te osoby są w błędzie; nasze badania dostarczyły naprawdę mocne dowody – wyjaśnia koordynująca badania dr Rebeccah Slater (Oddział Pediatrii na Oxfordzie).
Warto wiedzieć: Dlaczego moje dziecko płacze?
Do lat 80. XX wieku noworodki poddawano bolesnym zabiegom (nawet tym inwazyjnym) bez podawania środków przeciwbólowych. W konsensusach medycznych zalecano jedynie przytulanie dziecka po wykonaniu takiego zabiegu (pisano: "W przypadku niemowląt ważniejsze od środków przeciwbólowych jest przytulenie i karmienie piersią"). Środki znieczulające stosowano jedynie podczas operacji . Zupełnie inaczej traktowano natomiast starsze dzieci. Typowym przykładem różnicy w traktowaniu dzieci jest zabieg podcinania wędzidełka podjęzykowego. W przypadku starszych dzieci zalecano stosowanie znieczulenia ogólnego, natomiast niemowlętom – przytulanie (!).
Badania dr Slater przyczyniły się do zmiany wytycznych. Badaczka tłumaczy: "Noworodki i niemowlęta musimy tak samo traktować jak starsze dzieci. Należy ujednolicić procedury medyczne dotyczące leczenia dzieci"
Polecamy: Maleńki człowiek, duży ból - o bólu noworodka i wcześniaka
Koronnym argumentem przeciwników znieczulenia przy porodzie jest hasło: „nie myśl o sobie, nie bądź egoistką, skoncentruj się na dziecku, a ból traktuj jako sprzymierzeńca”. Wywoływanie poczucia winy u kobiet, które nie są w stanie znieść bólu porodowego jest nieetyczne, a fakt, że tego typu opinie funkcjonują w XXI wieku – co najmniej zdumiewające. Ludzkość od wieków starała się znaleźć środki, które uśmierzą ból, czego dowodem są zapisy na babilońskich glinianych tablicach czy egipskim papirusie. Dopiero jednak wiek XIX, a najbardziej XX przyniósł metody, które pozwalają skutecznie walczyć z cierpieniem fizycznym. Nikt z nas nie wyobraża sobie już usuwania zębów czy zszywania ran, nie mówiąc o zabiegach operacyjnych bez znieczulenia. Inaczej sytuacja przedstawia się, jeśli zaczynamy rozmawiać o bólu porodowym . Przeciwników znieczulenia jest przynajmniej tylu samo, co zwolenników, spór wciąż trwa, a najbardziej cierpią na nim przyszłe mamy. Fora internetowe aż kipią od wpisów, w których kobiety uskarżają się na opieszałość lekarzy, a wręcz niechęć do podawania środków łagodzących ból. Często zdarza się, że położnik zwleka z decyzją podania znieczulenia , czekając na odpowiednie rozwarcie lub odmawia go ze względu na rozwarcie zbyt duże. Jakie są przeciwwskazania do podania znieczulenia? Do każdego porodu warto podejść w sposób indywidualny i uwzględnić przede wszystkim stan i odczucia kobiety rodzącej. „Istnieje kilka przeciwwskazań, które uniemożliwiają podanie znieczulenia zewnątrzoponowego , co nie oznacza, że nie należy łagodzić bólu inną metodą. Są to m.in. zaburzenia układu krzepnięcia, niekontrolowane krwawienie, schorzenie ośrodkowego lub odwodowego układu nerwowego” – mówi dr n. med. Krystyna Gralińska, specjalista anestezjologii i intensywnej terapii z Centrum Medycznego Damiana....
Małe dziecko nie powie, że źle słyszy, dlatego trzeba zwracać uwagę na jego zachowanie. Kiedy wydaje się, że nie reaguje prawidłowo, np. nie odwraca się, gdy jest wołane, nie wodzi wzrokiem na dźwięczną zabawką, warto zbadać malcowi słuch. Jakie są dostępne metody badania słuchu u dzieci? Przesiewowe badanie słuchu u noworodków Wszystkie noworodki w szpitalu mają wykonywane przesiewowe badanie w kierunku wad słuchu. To badanie ma bardzo duże znaczenie dla rozwoju dziecka. Jeśli maluch słabo słyszy, będzie miał trudności z nauką mowy. Wczesne rozpoznanie niedosłuchu sprawi, że szybciej trafi pod opiekę specjalistów, którzy rozpoczną leczenie lub wyposażą go w aparat słuchowy. Słuch ocenia się wprowadzaną do ucha sondą . Badanie jest proste, krótkie i niebolesne. Metody badania słuchu u dzieci Wszystkie typy badań słuchu u dzieci są nieinwazyjne i niebolesne. Jest kilka metod, które sprawdzają się w zależności od wieku malca. Przy tzw. badaniach obiektywnych nie jest potrzebna współpraca dziecka, można zrobić je w czasie snu i one najlepiej sprawdzają się u niemowląt i małych dzieci. Oto wykaz specjalistycznych badań słuchu u dzieci: tympanometria : pozwala na ocenę trąbki słuchowej, można wykonać to badanie na śpiącym maluszku; otoemisja : sprawdza, czy ucho maluszka jest zdolne słyszeć; audiometria : wykonuje się ją u dzieci od 3 roku życia. Badanie to wymaga od malca skupienia i współpracy z osobą badającą. Dziecko zakłada na uszy słuchawki i ma zasygnalizować najcichsze natężenie tonu, który usłyszy. Wynikiem badania jest audiogram, na którym przedstawiony jest próg słyszenia. badanie głosem : sprawdza reakcje malca na odgłosy, np. instrumentu, szeleszczącej lub dzwoniącej zabawki lub czegoś innego, co wydaje dźwięki. Zobacz też: Niedosłuch u dziecka: rodzaje i objawy zaburzeń słuchu...
Niekiedy rodzice martwią się, że dziecko mówi zbyt mało, a rozwój mowy przebiega wolniej niż u rówieśników. Okazuje się, że jest metoda, która jest bardzo skuteczna. Najnowsze badania wykazały, że nikt tak skutecznie nie wzbogaca słownictwa u maluszków, jak inne dzieci. Wiele czynników Nie ma chyba rodzica, który by nie czekał na pierwsze słowo swojej pociechy. Cieszymy się z każdego kolejnego zapamiętanego i wypowiedzianego słowa, pierwszych prostych zdań, a potem z tych coraz bardziej złożonych. Mózgi maluszków są chłonne jak gąbka i wychwytują pewne wzorce mowy od najbliższych. Wcześniejsze badania wykazały, że niemowlęta lepiej reagują na głos mamy. Może mieć to związek z tym, że dzieci ten głos słyszą najwcześniej (już w życiu płodowym) i najczęściej. Specjaliści zauważyli również, że wiele korzyści niesie za sobą regularne czytanie książeczek, natomiast nowe media mogą zaburzać rozwój tym obszarze. Do tej listy odkryć możemy dołączyć kolejne. Nie mama i nie tata Naukowcy chcieli sprawdzić, która grupa wiekowa ma największy wpływ na rozwój mowy u 2-letnie dzieci. W tym celu przygotowali dwa eksperymenty. W pierwszym małe dzieci oglądały klipy wideo, na których widziały dwóch lektorów recytujących wierszyk dla dzieci. Z głośników słyszały głos odpowiadający zarówno wiekowi, jak i płci tylko jednej z osób widzianych na ekranie. Maluchy bardzo trafnie potrafiły dopasować wokal do atrybutów wizualnych (płeć i wiek). W drugim eksperymencie dzieciom puszczano nowe słowa z głośnika wypowiadane przez osoby w różnym wieku. Naukowcy odkryli, że dwulatki najlepiej zapamiętały to, co słyszały od innych dzieci, w tym przypadku w wieku od 8 do 10 lat. Autorzy badania uważają, że maluszki są bardziej zainteresowane dziecięcym głosem, bo łatwiej im się do niego dostroić. Dzieje się tak, gdyż przypomina ich...
