Podkrążone oczy u dziecka – 12 przyczyn mniej i bardziej poważnych

Podkrążone oczy u dziecka (tzw. sińce pod oczami lub cienie) powszechnie uznawane są za objaw przemęczenia lub toczącego się w organizmie procesu chorobowego. Tymczasem wiele dzieci (dorosłych również) miewa podkrążone oczy i pozostaje w świetnej formie. Występowanie cieni pod oczami nie zawsze ma bowiem związek z patologią. Razem z pediatrą, dr Katarzyną Mudel, ekspertką portalu Znany Lekarz, wyjaśniamy, co odpowiada za efekt podkrążonych oczu, kiedy należy wiązać je z chorobą, jakie są przyczyny pojawienia się sińców pod oczami i na jakie objawy z nimi związane trzeba zwracać uwagę.

Co oznaczają podkrążone oczy u dziecka?

Cienie pod oczami u dziecka mogą mieć wiele przyczyn, od błahych – związanych z urodą malucha lub chwilową gorszą formą – po poważne choroby.

1. Cienka skóra – skóra pod oczami jest zwykle cieńsza niż w innych miejscach twarzy, dlatego mogą się przez nią uwidaczniać liczne, drobne naczynia krwionośne otaczające oko. Mówi się wtedy, że dziecko ma po prostu taką urodę.
2. Dziedziczenie – podkrążone oczy w niektórych rodzinach są cechą dziedziczną. Widać je u reprezentantów różnych pokoleń (podkrążone oczy ma np. babcia, mama i jej dzieci). „Rodzinne” cienie pod oczami miewają osoby z ciemniejszą karnacją lub z bardzo jasną i cienką skórą. Warto pamiętać, że nawet u dzieci, u których podkrążone oczy są typowym elementem urody, cienie mogą się nasilać, gdy dziecko jest w gorszej formie.
3. Brak snu i zmęczenie – sińce pod oczami to najbardziej typowy objaw niewyspania i spowodowanego nim przemęczenia. Zmęczone dziecko może być bledsze niż zwykle, przez co obszar pod oczami sprawia wrażenie ciemniejszego (dziecko wygląda jakby miało ciemne podkówki pod oczami). Warto upewnić się, czy maluch śpi wystarczająco długo (sprawdź, ile snu potrzebują dzieci).
4. Rekonwalescencja – podkrążone oczy mogą pojawić się u dziecka, którego organizm jest przemęczony po niedawnej chorobie (przeziębieniu, zapaleniu oskrzeli itp.). Dziecko jest jeszcze osłabione, blade, niedotlenione długim przebywaniem w domu. Po kilku-, kilkunastu dniach powinno wrócić do formy, a cienie pod oczami zniknąć.
5. Alergia – podkrążone oczy to dość powszechny objaw towarzyszący uczuleniom. Określa się go mianem – okulary alergiczne. Sińce pod oczami pojawiają się, gdy dziecko cierpi na atopowe zapalenie skóry (AZS), mogą towarzyszyć alergicznemu nieżytowi nosa (gdy dochodzi do przekrwienia błony śluzowej nosa, żyły pod oczami poszerzają się i są bardziej widoczne). Jeśli dziecko ma AZS, oprócz cieni pod oczami może być widoczny dodatkowy fałd skórny poniżej dolnej powieki (objaw Dennie-Morgana).
6. Chore zatoki – sińce pod oczami towarzyszą stanom zapalnym zatok. Dziecko ma nie tylko podkrążone oczy, ale również lekko obrzękniętą (czasem też zaczerwienioną) skórę wokół oczu. 
7. Przeziębienie – jeśli infekcji towarzyszy katar, pod oczami pojawiają się cienie (działa ten sam mechanizm, co w przypadku opisanego wyżej kataru alergicznego). 
8. Anemia – bladość skóry towarzysząca anemii sprawia, że cienie pod oczami stają się bardziej widoczne. Innymi objawami niedokrwistości są brak apetytu, osłabienie, apatia, trudności w koncentracji. Anemia u dzieci to dość powszechny problem, który często jest wywołany niedoborem żelaza.
9. Zakażenia dróg moczowych lub chore nerki – przy tego typu schorzeniach sińcom pod oczami towarzyszą obrzęki.
10. Pasożyty – cienie pod oczami mogą być objawem zakażenia owsikami, lambliami, glistą, czy nawet tasiemcem. Podkrążone oczy to często jedyny objaw zakażenia pasożytniczego. W niektórych przypadkach dziecko oprócz sińców pod oczami może mieć też kaszel. U dzieci dotkniętych owsicą można też zaobserwować brak apetytu, zgrzytanie zębami podczas snu i osłabienie.
11. Choroba serca – podkrążone oczy mogą mieć związek z chorobami serca. Problemy z sercem mogą pojawić się wskutek przebytej wcześniej poważnej infekcji (np. jako powikłanie grypy).
12. Mukowiscydoza – ta rzadka choroba genetyczna jest wykrywana w tekstach przesiewowych tuż po narodzinach dziecka. Ryzyko, że twoje dziecko ma podkrążone oczy z powodu mukowiscydozy jest zerowe, jeśli przeszło pomyślnie badanie w kierunku tej choroby.

Co robić, jeśli dziecko ma podkrążone oczy?

• Jeśli wiesz, że dziecku brakuje snu, zadbaj, aby nadrobiło zaległości – może uda się je wcześniej kłaść do łóżka, a w przypadku młodszego malucha wrócić do popołudniowej drzemki (jeśli już z niej nie korzysta)?
• Jeśli dziecko niedawno chorowało i już czuje się dobrze (nie ma gorączki), wychodź z nim na spacery, aby mogło się dotlenić. Dziecko tuż po chorobie nie powinno jednak zbytnio się forsować.
• Zwróć uwagę na dietę dziecka, czy jest w niej wystarczająco dużo warzyw i owoców, czy maluch je pełnoziarniste produkty.

Kiedy iść z dzieckiem do lekarza? 

Jeśli cienie pod oczami nie znikają, utrzymują się przez kilka dni, choć dziecko wysypia się, dużo wypoczywa i dobrze się czuje, warto rozważyć wizytę u pediatry. Lekarz zleci podstawowe badania moczu i krwi. To prosty sposób, aby wykluczyć anemię, infekcję dróg moczowych lub problemy z nerkami. W przypadku podejrzenia pasożytów pediatra zleci badanie kału. 

Konsultacja: Dr Katarzyna Mudel, pediatra, specjalistą medycyny rodzinnej oraz medycyny estetycznej. Pracuje jako pediatra z dziećmi w Lux Med i Medicover. Jest ekspertem portalu Znany Lekarz.

Zobacz także:

• Kaszel u dziecka – czego może być objawem?
• Brak apetytu u dziecka – 10 przyczyn
• Jak wzmacniać dziecko po chorobie?