Bakterie bytujące w ludzkim przewodzie pokarmowym nazywa się mikroflorą jelitową lub mikrobiomem. Wiadomo już, że od tego, czy w jelitach zadomowią się zdrowe, korzystne dla dziecka bakterie, zależy odporność. Jednak najnowsze badania wykazały zupełnie zaskakującą rzecz – od składu mikrobiomu niemowlęcia zależy, jak ono zareaguje na zagrożenie – umiarkowanie lub intensywnie. Dlaczego to takie istotne? Bo od nasilenia tej reakcji może zależeć zdrowie psychiczne na późniejszych etapach życia. Odkrycia dokonali naukowcy z Michigan State University oraz University of North Carolina w Chapel Hill.
O związku między przeżywaniem strachu w dzieciństwie a jego wpływem na układ nerwowy wiadomo na podstawie obserwacji zwierząt. Naukowcy wiedzą, że intensywne jego odczuwanie może wpływać na rozwój układu nerwowego bardzo młodych zwierząt, a w dłuższej perspektywie na ich zachowania i zdrowie w przyszłości.
Strach jest nieodłączną częścią życia i ważnym elementem dzieciństwa – ktoś, kto nie odczuwa strachu, jest narażony na większe ryzyko utraty zdrowia lub życia. Dlatego nie ma nic dziwnego w odczuwaniu strachu w niebezpiecznych sytuacjach i dzieci wręcz powinny go odczuwać w obliczu zagrożenia. Problem pojawia się dopiero wtedy, gdy dziecko ma problem z pozbyciem się tego strachu, gdy zagrożenie już minie. Może się bowiem okazać, że w przyszłości takie dziecko będzie bardziej narażone na zachorowanie na depresję lub zaburzenia lękowe. Z kolei dzieci, które w minimalnym stopniu odczuwają strach w sytuacji zagrożenia, mogą w przyszłości mieć problemy z odczuwaniem emocji i wyrosnąć na antyspołeczne jednostki niezdolne do współczucia.
Żeby odkryć, czy mikrobiom u niemowląt może wpływać na sposób, w jaki maluchy reagują na zagrożenie, do badania wybrano tylko dzieci karmione piersią i niepoddawane antybiotykoterapii, która zaburza mikroflorę jelitową. Reakcję dziecka na strach obserwowano, gdy do pokoju, w którym znajdowało się niemowlę, wchodził naukowiec w masce na Halloween. Z kolei skład mikrobiomu dziecka badano, pobierając próbki stolca niemowlaka.
Zaobserwowano, że jeśli dziecko w wieku 1 miesiąca życia miało zaburzony mikrobiom, w wieku 1 roku nadmiernie reagowało na maskę halloweenową. Zaburzenia mikrobiomu oznaczają, że w jelitach nie bytuje wiele różnych bakterii, które pozostają ze sobą w równowadze liczebnej, ale że w jelicie dominuje mała liczba gatunków bakterii.
Roczne dzieci z nieprawidłościami w mikrobiomie (których nie stwierdzono w 1. miesiącu życia) także nadmiernie reagowały strachem.
Naukowcy odkryli także, że skład mikrobiomu dziecka w wieku 12 miesięcy, który obserwowano w jego stolcu, powiązany jest z wielkością ciała migdałowatego w mózgu. Ta część centralnego układu nerwowego odpowiada za podejmowanie szybkich decyzji związanych z zagrożeniem – to tu zapada decyzja, czy należy się bać i jak mocno, czy jednak bać się nie trzeba lub tylko trochę. Zatem bakterie jelitowe wpływają na rozwój tej części mózgu.
Jak zadbać o prawidłowy mikrobiom dziecka, a więc o jego zdrowie fizyczne i psychiczne?
Skoro to, jakie bakterie zadomowią się w jelitach dziecka, jest tak ważne, warto postarać się, aby już do narodzin dziecko mogło podjąć współpracę z odpowiednimi bakteriami. Co można zrobić?
Źródło: Alexander L. Carlson, Kai Xia, M. Andrea Azcarate-Peril, Samuel P. Rosin, Jason P. Fine, Wancen Mu, Jared B. Zopp, Mary C. Kimmel, Martin A. Styner, Amanda L. Thompson, Cathi B. Propper, Rebecca C. Knickmeyer. Infant gut microbiome composition is associated with non-social fear behavior in a pilot study. Nature Communications, 2021; 12 (1) DOI: 10.1038/s41467-021-23281-y
Sprawdź także:
Karmienie piersią sprawia ci trudność? Obejrzyj nasz film, na którym położna Malwina Sierzan opowiada o najważniejszych zasadach karmienia piersią i dokładnie pokazuje, w jaki sposób należy karmić niemowlę. Nauczysz się rozpoznawać oznaki głodu noworodka. Zobaczysz, jaka jest prawidłowa technika przystawiania dziecka do piersi. Poznasz kilka najpopularniejszych i najwygodniejszych pozycji do karmienia. Oto wszystko, co najważniejsze, o karmieniu piersią. Spis treści: Jak karmić piersią – zasady i pozycje Czas karmienia piersią – jak często karmić Ile powinno jeść niemowlę karmione piersią Co jeść podczas karmienia piersią Do kiedy karmić piersią Jak karmić piersią? Zalecanym schematem karmienia jest karmienie na żądanie, czyli wtedy, kiedy potrzebuje tego dziecko lub jego mama. Pamiętaj, że ty też możesz mieć potrzebę przystawienia dziecka, gdy twoje piersi są obrzmiałe, ciężkie, pełne pokarmu. Dziecku podaje się piersi na zmianę – raz lewą, raz prawą. Jeśli dziecko opróżni jedną pierś i będzie wydawało ci się, że nadal ma ochotę na jedzenie, zaproponuj mu drugą. Zasady karmienia piersią Podstawowym warunkiem udanego karmienia jest prawidłowe uchwycenie przez dziecko piersi mamy. Przede wszystkim musisz poczekać, aż twoje dziecko szeroko otworzy buzię. Następnie nałóż głowę dziecka na swoją pierś w ten sposób, by kąt między wargami wynosił 130 stopni. Dolna warga dziecka powinna być wywinięta, a czerwień wargowa górnej wargi powinna dotykać delikatnie skóry twojej piersi. Nosek i bródka dziecka również powinny być bardzo blisko twojej piersi. Na koniec sprawdź, czy usta dziecka obejmują jak największą część otoczki brodawki. Jeżeli będą spełnione wszystkie te warunki, karmienie powinno być łatwe i...
Wyzwania dla odporności niemowlęcia Proces rozwoju układu odpornościowego rozpoczyna się już w brzuchu mamy i trwa do około 12. roku życia dziecka. W chwili przyjścia noworodka na świat jego układ immunologiczny nie jest zatem w pełni dojrzały i nie mając wcześniej kontaktu z wirusami i bakteriami, nie potrafi jeszcze z nimi walczyć . W pierwszych dniach i miesiącach organizm niemowlęcia wyposażony jest we własne przeciwciała IgM oraz te otrzymane od mamy poprzez jej łożysko – immunoglobuliny IgG. Przeciwciała są kluczową składową układu odpornościowego – są niezbędne do rozpoznawania zagrożeń. Noworodek nie produkuje początkowo wystarczającej ilości własnych przeciwciał. Jak w takim razie mama powinna wspierać proces dojrzewania odporności niemowlęcia? Wsparciem dla odporności dziecka jest mleko matki W budowaniu odporności dziecka bardzo ważną rolę odgrywa sposób żywienia. Wiele procesów związanych z rozwojem układu immunologicznego odbywa się właśnie w układzie pokarmowym, a w jelitach znajduje się prawie 70% komórek odpornościowych 1 . Najlepszym pokarmem, który umożliwia stopniowy i prawidłowy rozwój, również układu odpornościowego, jest matczyny pokarm . Zawiera on przeciwciała, które chronią niemowlę przed zagrożeniami z otoczenia, a także posiada naturalne prebiotyki, stymulujące aktywność tzw. dobrych bakterii zasiedlających układ pokarmowy dziecka i tworzących odpowiedni profil mikrobioty jelitowej. Eksperci ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zalecają wyłączne karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia niemowlęcia, a następnie kontynuowanie karmienia piersią wraz z wprowadzaniem pokarmów uzupełniających. Zawarte w kobiecym pokarmie składniki czynią go wyjątkowym pożywieniem . Wśród komponentów tworzących kompleksową kompozycję mleka mamy należy wymienić m.in....
Odporność to nic innego, jak umiejętność obrony organizmu przed szkodliwymi czynnikami 1 . Mówimy o umiejętności, albowiem organizm uczy się jej przez lata. Rozwój i kształtowanie układu odpornościowego rozpoczyna się już w okresie życia płodowego i trwa przez całe życie 2 . Dlatego tak ważne jest wspomaganie organizmu, aby podczas spotkania z niechcianymi mikroorganizmami miał siłę i zdolność, żeby je rozpoznać, a następnie pokonać. Jak dbać o odporność (nie tylko) dziecka? Odpowiednia dieta Właściwy i zbilansowany sposób odżywiania to podstawa zdrowia i dobrego samopoczucia. Niedobory niektórych składników mogą sprawiać, że w niektórych przypadkach organizm może mieć problem z walką z bakteriami czy wirusami. Dlatego możemy chorować nieco dłużej lub odrobinę ciężej. Z kolei odpowiednio zbilansowane posiłki pomagają wzmacniać procesy odpornościowe, zmniejszając tym samym częstość występowania infekcji, a w razie ich wystąpienia skrócić czas ich trwania i ułatwić powrót do zdrowia 2 . Do prawidłowego funkcjonowania organizmu niezbędne są witaminy. To one biorą udział w podstawowych czynnościach organizmu, pełniąc funkcje regulacyjne 2 . Witamina C jest niezbędna w diecie dziecka – jej niedobór wpływa na reakcje układu odpornościowego 3 . Organizm ludzki jednak nie potrafi jej wytworzyć, dlatego niezbędne jest dostarczanie witaminy C z innych źródeł 3 . Na szczęście nie jest to trudne! Wiele powszechnie dostępnych pokarmów jest bogatym źródłem witaminy C. Mowa tu o owocach (między innymi cytrusach, truskawkach, kiwi czy czarnej porzeczce) oraz warzywach (pomidor, natka pietruszki, kapusta, szpinak, rzeżucha i papryka) 4,5 , które można ciekawie łączyć! Witaminy C (kwasu askorbowego) organizm potrzebuje również, gdy jest zdrowy 2 – profilaktyka to podstawa! Może ona między innymi przeciwdziałać szkorbutowi 6 . Aktywność na...
