Od właściwej pracy mięśni, czyli od prawidłowego napięcia mięśniowego, zależy prawidłowy rozwój ruchowy dziecka: siadanie, wstawanie, chodzenie. Zaburzenia pracy mięśni, czyli wzmożone napięcie mięśniowe lub obniżone napięcie mięśniowe często jest znakiem, że układ nerwowy dziecka nie działa jak należy.
Nieprawidłowe napięcie mięśniowe czasem może również świadczyć o groźnych chorobach genetycznych lub metabolicznych, które im wcześniej zostaną wykryte, tym szybciej mogą być wyleczone. Jeśli zbagatelizuje się zaburzenia napięcia mięśniowego, dziecko może w kolejnych latach gorzej się rozwijać fizycznie, umysłowo i mieć kłopoty z nauką.
Napięcie mięśniowe, zwane tonusem mięśniowym, to stan pobudzenia mięśni. Prawidłowo działający układ nerwowy utrzymuje mięśnie w odpowiednim napięciu – nie jest ono ani zbyt wysokie, ani zbyt niskie. To niezbędny warunek do utrzymywania pozycji i poruszania się.
Pojęcie „napięcie mięśniowe” nie oznacza niczego złego. O nieprawidłowym napięciu mięśniowym mówi się dopiero wtedy, gdy jest ono obniżone lub wzmożone.
Pierwsze badanie napięcia mięśniowego odbywa się tuż po porodzie, gdyż jego poziom wiele mówi o zdrowiu dziecka. To jedno z badań wpływających na wynik w skali Apgar (za prawidłowe napięcie mięśniowe noworodek otrzymuje 2 punkty). Ale nawet jeśli dziecko dostanie maksymalną liczbę punktów w skali Apgar, należy nadal je obserwować, ponieważ problemy z napięciem mięśniowym mogą ujawnić się później.
Problemy z napięciem mięśniowym, kto jest zagrożony:
Mówi się dwóch rodzajach nieprawidłowego napięcia mięśniowego. Jeśli u dziecka stwierdza się zbyt niski tonus mięśniowy, mówi się o obniżonym napięciu mięśniowym, wiotkości mięśni lub o hipotonii. Podwyższone napięcie mięśni nazywane jest hipertonią, wzmożonym napięciem mięśniowym lub sztywnością mięśni.
Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt zazwyczaj sprawia, że niemowlę jest niespokojne, płaczliwe, często pręży się, krzyżuje albo prostuje nóżki (niemowlęta powinny mieć nogi lekko ugięte). Niemowlęta ze wzmożonym napięciem mięśniowym często też odginają główkę do tyłu, tak jakby robiły mostek i układają się w niesymetrycznych pozycjach.
Zaciśnięte piąstki u noworodka nie są niczym niepokojącym. Ale jeśli 3-miesięczne dziecko nadal nie rozluźnia dłoni, może to świadczyć o problemach z nadmiernie napiętymi mięśniami.
Korekcja hipertonii powinna rozpocząć się jak najwcześniej, gdyż wtedy rehabilitacja trwa krócej i daje lepsze efekty. Leczenie polega na specjalnej pielęgnacji dziecka oraz wykonywaniu odpowiednich ćwiczeń.
Zbyt słabe napięcie mięśniowe objawia się inaczej niż napięcie wzmożone. Dziecko jest ciche, „grzeczne”, prawie nie płacze, ani nie cieszy się na widok mamy. Położone na brzuszku, nie próbuje unieść główki. Później zaczyna siadać i wstawać.
Obniżone napięcie mięśniowe u niemowląt powoduje problemy z czworakowaniem i stabilnym utrzymywanie pozycji siedzącej podczas zabawy – niemowlę często nie sięga po oddalone od siebie zabawki, aby nie stracić równowagi. Pojawiają się też kłopoty z utrzymywaniem pozycji stojącej.
Jeśli dziecko z hipotonią zostanie wcześnie zdiagnozowane i poddane terapii, bardzo szybko dogania w rozwoju swoich rówieśników.
Objawy zaburzeń napięcia mięśniowego u niemowląt widać w zachowaniu dziecka. Niemowlę może być płaczliwe lub wyjątkowo spokojne, może krztusić się przy ssaniu piersi, prężyć lub „przelewać się” przez ręce.
Objawy zaburzeń napięcia mięśniowego:
Do skutków nieleczonych zaburzeń w napięciu mięśniowym u dzieci zalicza się:
Niemowlę, które ma kłopot z napięciem mięśniowym, uczy się poruszać w innym sposób niż zdrowe dziecko. Tak utrwalają się złe wzorce ruchu, które zaczynają się nawarstwiać. Dlatego tak ważne jest, aby jak najszybciej wykryć zaburzenia napięcia mięśniowego i rozpocząć terapię.
W leczeniu zaburzeń napięcia mięśniowego najczęściej stosuje się dwie metody: Vojty i NDT-Bobath.
Przynosi szybkie efekty, ale może być powodować u dziecka dyskomfort (ale nie ból). Polega na uciskaniu określonych punktów na ciele, co pobudza mózg niemowlęcia do lepszej pracy. Aby przyniosła skutek, ćwiczenia powinny być wykonywane systematycznie co trzy, cztery godziny.
Jest łagodniejsza niż metoda Vojty, ale jeśli dziecko nie współpracuje, może być mniej skuteczna. Polega na mobilizowaniu dziecka do wykonywania określonych ruchów. Zarówno ćwiczenia metodą Vojty, jak i metodą Bobathów mogą być wykonywane w domu przez rodziców.
Wiele problemów z napięciem mięśniowym można próbować rozwiązać za pomocą odpowiedniego dotyku lub zajęć na basenie. Łagodny masaż albo zwykłe głaskanie pomaga regulować napięcie mięśni dziecka. Kilkanaście minut delikatnego masażu rozluźni malucha, a do tego pomoże mu wyraźniej odczuwać granice własnego ciała – co jest niełatwe przy wzmożonym napięciu mięśniowym. Pamiętaj tylko, aby dotykać dziecko ciepłymi dłońmi. Zimno może sprawiać, że mięśnie będą mimowolnie się kurczyć.
Trochę inaczej niż masaż działają ćwiczenia w wodzie. Rozluźniają niemowlę, ale jednocześnie zmuszają jego mięśnie do pracy. Dzięki temu zajęcia na basenie są polecane zarówno dla dzieci ze wzmożonym, jak i obniżonym napięciem mięśni.
Konsultacja prof. dr hab. Paweł Januszewicz
Zobacz także:
Rabat -30% na całą ofertę kosmetyków marek Bielenda Professional i Supremelab, obowiązuje na www.bielenda.com. Szczegóły na stronie.
Rabat na cały asortyment dostępny w sklepach stacjonarnych i na e-clarena.eu. Promocja obowiązuje dla zamówień powyżej 100zł oraz obejmuje produkty nieprzecenione. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie.
30% rabatu na cały asortyment przy zakupach za min. 229zł. Rabat nakłada się w koszyku po wpisaniu kodu oferty i spełnieniu warunków oferty. Nie łączy się z innymi ofertami. Nie dotyczy produktów przecenionych, pomadek Almost Lipstick in Black Honey, miniproduktów, zestawów oraz nowości. Oferta dostępna w salonach firmowych i na clinique.com.pl. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.
Rabat do -30% na wybrane nowości z kolekcji Wiosna/Lato 2024 i wiele więcej! Oferta dostępna w sklepach stacjonarnych i na gomez.pl. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.
Produkt widoczny na zdjęciu nie jest objęty rabatami.
Rabat 20% na kolczyki oraz akcesoria przy zakupach za min. 299 zł. Rabat 20% na zegarki do 8 000 zł. Szczegóły w salonach i na wkruk.pl
Rabat -20% przy zakupach produktów za min. 99 zł. Rabat -25% przy zakupach za min. 299 zł. Rabat nalicza się po wpisaniu kodu promocyjnego: CLARINS2024. Rabat nie dotyczy produktów z linii Precious. Kod promocyjny działa do 25.04.2024 do godz. 7:00. Szczegóły na stronie www.
"Nigdy nie spotkałem takiego lekarza. Fachowa wiedza, bardzo indywidualny stosunek do pacjenta, bez patrzenia na zegarek". "Wspaniały lekarz, mądry człowiek. Pierwszy od ponad dwóch lat, który dał nam nadzieję na powrót do zdrowia mojego syna" - to niektóre opinie o dr. Marku Bachańskim , neurologu z Centrum Zdrowia Dziecka. Jest nie tylko "doktorem od padaczek" i marihuany medycznej . Wyjaśnia niepokoje rodziców, którzy martwią się, czy rozwój dziecka przebiega prawidłowo. Jakie objawy u dziecka powinny zaniepokoić mamę i skłonić, by poszła do neurologa? Zawsze, kiedy mama ma wątpliwości, czy dziecko rozwija się prawidłowo , powinna iść do pediatry i zapytać, czy wszystko jest w porządku. Jeśli lekarz też uzna, że coś jest nie w porządku, bo np. dziecko nie podnosi główki albo nie próbuje siadać, skieruje dziecko neurologa. Tylko często przy pierwszym dziecku mama nie wie, co jest normą, a co powinno zaniepokoić... Powodem do niepokoju może być np. utrzymująca się asymetria : dziecko układa się na jedną stronę albo łukowato wygina się do tyłu. Gdy dziecko było w brzuchu (u mamy), miało mało miejsca, dlatego przez pierwsze tygodnie niewielka asymetria jest czymś normalnym. Jeśli jednak asymetria jest znaczna, warto iść do pediatry, który podpowie, czy to jest jeszcze wariant normy, czy jednak lepiej iść do neurologa. Kolejna rzecz: dziecko w 2-3 miesiącu zaczyna skupiać wzrok i wodzić wzrokiem - jeśli tego nie obserwujemy, też warto porozmawiać na ten temat z pediatrą. Po kolei dziecko powinno zdobywać kolejne umiejętności. Około 6. miesiąca powinno siedzieć . Jeśli bardzo się spóźnia, warto to porozmawiać z pediatrą, jaka może być przyczyna. Nie musi jednak to być problem neurologiczny, bo np. dziecko, które dużo waży , potrzebuje więcej czasu, by po kolei osiągać umiejętności ruchowe. Często u dzieci niemowląt rozpoznaje się zbyt...
