Minister zdrowia Łukasz Szumowski, prezentując w kwietniu projekt nowych standardów opieki okołoporodowej zapowiadał, że minął czas, kiedy o porodzie decydował lekarz. – Pacjent jest partnerem, a okres ciąży, porodu, połogu jest szczególnie ważny dla takiego partnerstwa. Żeby jednak partnerstwo było możliwe, młoda mama musi być dobrze wyedukowana i musi wiedzieć, do czego ma prawa – mówił minister. Od stycznia 2019 r. mają obowiązywać nowe standardy opieki okołoporodowej. Co ma się zmienić? Sprawdź, do czego każda kobieta w ciąży, w czasie porodu i połogu będzie mieć prawo.
Standard zaleca opiekę nad matką i noworodkiem, przy jednoczesnym położeniu nacisku na ograniczenie niezbędnych interwencji medycznych, w szczególności:
W Polsce ponad 40 proc. porodów jest zakończonych przez cesarskie cięcie: większość z nich nie jest wykonywanych z powodów medycznych. Cesarskie cięcie nie jest obojętne ani dla kobiety, ani dla dziecka - badania pokazują, że dzieci urodzone przez cesarskie cięcie częściej np. cierpią na alergię. Mniej cięć cesarskich będzie możliwe, jeśli każda kobieta, która będzie chciała, będzie miała możliwość znieczulenia do porodu.
Według nowych standardów opieki okołoporodowej każda kobieta jeszcze w czasie ciąży ma być informowana o metodach łagodzenia bólu podczas porodu. Powie jej o tym położna lub lekarz opiekujący się ciążą. Każda kobieta będzie też mogła przed porodem odwiedzić szpital, w którym chce rodzić i zapytać, czy jest możliwe znieczulenie do porodu. M.in. kierując się dostępnością do znieczulenia, będzie mogła wybrać szpital, w którym chce rodzić.
Depresja poporodowa zdarza się w Polsce częściej niż cukrzyca ciążowa. W nowych standardach opieki okołoporodowej została wprowadzona ocena ryzyka depresji. 2 razy w czasie ciąży: między 11. a 14. tygodniem, 33. a 37. tygodniem oraz 1 raz po porodzie położna lub lekarz prowadzący ciążę będzie miał obowiązek sprawdzić, jakie jest ryzyko pojawienia się u kobiety depresji poporodowej. Będzie to mógł zrobić dostępnymi testami, np. testem Becka. Co dalej, jeśli kobieta ma depresję? W zależności od jej stanu, może jej zaproponować grupę wsparcia, pomoc położnej, wizytę u psychologa lub psychiatry.
Każda kobieta w ciąży ma prawo do bezpłatnych badań (niezależnie od ubezpieczenia). W nowych standardach niektórych badań w ciąży nie będzie – np. wycofane zostało badanie w kierunku cytomegalii. – To dlatego, że wykrywa się ją bardzo rzadko, i nie ma możliwości leczenia kobiety w ciąży. Nie ma sensu wykonywania tego badania w ciąży – mówi prof. Krzysztof Czajkowski, konsultant krajowy w dziedzinie ginekologii i położnictwa.
Stworzyć ma go kobieta w ciąży wraz z położną lub lekarzem opiekującym się ciążą. W planie zapisane będą wszystkie preferencje kobiety co do tego, jak ma wyglądać poród, opieka po porodzie. Lekarz sprawujący opiekę nad kobietą w ciąży ma również obowiązek skierowania pacjentki do położnej POZ na ujednoliconą edukację przedporodową (na indywidualne przygotowanie lub do szkoły rodzenia). Do tej pory nie wszystkie kobiety wiedziały, że przysługuje im bezpłatna edukacja przedporodowa.
Do tej pory każda kobieta po 41. tygodniu ciąży musiała zostać przyjęta do szpitala, celem wywołania porodu. Według nowych standardów tak nie będzie: do szpitala trafi tylko wtedy, gdy to będzie konieczne.
Już w czasie ciąży kobiety będą zachęcane do karmienia piersią, a po porodzie będą mieć zapewnioną pomoc laktacyjną. Do karmienia piersią kobiety będą zachęcane. Preferowanym sposobem karmienia dziecka będzie karmienie piersią. Jeśli to się nie uda – odciągniętym mlekiem mamy. Jeśli to również nie będzie możliwe: mlekiem z banku kobiecego mleka. Jeśli to też będzie niemożliwe – mlekiem modyfikowanym.
Ważne: szpital ma zapewnić kobiecie po porodzie dostęp do urządzeń wspomagających karmienie piersią np. do laktatorów.
Po porodzie, jeśli stan dziecka i mamy na to pozwala, dziecko będzie położone na brzuchu mamy, w kontakcie skóra do skóry. W odróżnieniu od poprzednich standardów nie jest określony czas kontaktu "skóra do skóry". Kąpiel dziecka jest zalecana, jednak nie musi się ona odbyć tuż po porodzie.
W standardach opieki okołoporodowej nie znalazły się zalecenia dotyczące szczepień dziecka, podawania witaminy K. – Standardy opieki okołoporodowej są standardami organizacyjnymi, nie medycznymi. Zalecenia dotyczące szczepień są zaleceniami medycznymi, odnoszą się do konkretnego dziecka. Zalecamy szczepienia, jednak nie zostały one ujęte w standardach – mówi prof. Ewa Helwich, krajowy konsultant ds. neonatologii.
W szczególnych sytuacjach, takich jak śmierć dziecka czy urodzenie dziecka z wadą genetyczną, kobieta w ciąży ma mieć zapewnioną pomoc psychologiczną i wsparcie.
Po powrocie do domu kobietę i dziecko ma co najmniej 4 razy odwiedzić położna. W czasie wizyty podpowie, jak pielęgnować krocze po porodzie, jak opiekować się dzieckiem. Ma też pomóc w karmieniu piersią. Jeśli jest taka potrzeba, położna przyjdzie do mamy z dzieckiem więcej razy.
Zobacz też: Twoje prawa podczas ciąży i po porodzie
Od przyszłego roku będą obowiązywać nowe standardy opieki okołoporodowej. Jak je pani ocenia? Bardzo mnie cieszy, że pojawiło się badanie przesiewowe dotyczące ryzyka wystąpienia depresji . Lekarz będzie zobowiązany dwa razy w okresie ciąży i raz po urodzeniu dziecka do zaproponowania kobiecie testu sprawdzającego, czy nie ma depresji . Wiele kobiet przeżywa depresję w ciąży oraz po porodzie. Do tej pory lekarz prowadzący ciążę nie pytał kobiety o samopoczucie, a kobiety bały się o tym mówić. Uważały, że dzieje się z nimi coś niedobrego, wyrzucały sobie, że pewnie są złymi matkami . Tymczasem depresja jest chorobą – taką jak inne. Trzeba zgłosić się o pomoc do lekarza specjalisty . Nowe przepisy mówią też o większej pomocy w karmieniu piersią... W nowych standardach są zapisy, które będą bardziej promowały karmienie piersią. W Polsce bardzo wiele kobiet chciałoby karmić piersią , ale nie dostaje wystarczającej pomocy w tym zakresie. Pomoc w karmieniu piersią będzie lepsza? Uważam, że nowe zapisy dotyczące zasad karmienia piersią są dobre. Kobieta po porodzie ma dostać pomoc w karmieniu piersią. Pytanie tylko, jak będą przestrzegane. Będzie też więcej obostrzeń w podawaniu noworodkowi mleka modyfikowanego? Nie będzie można podać mleka modyfikowanego bez zgody matki. Będzie ono dostępne tylko na zlecenie lekarskie . Podanie dziecku mleka modyfikowanego będzie musiało być poprzedzone rozmową z matką i wpisem do dokumentacji medycznej . W Polsce co trzeci noworodek jest dokarmiany mlekiem modyfikowanym. Część z nich – bez zgody i wiedzy kobiet! Większość kobiet chce karmić piersią. Nie zawsze jednak to się im udaje, a nie jest im udzielana dostateczna pomoc. Zobacz także: Naczelna Rada Lekarska krytycznie o nowych standardach okołoporodowych Co kobieta powinna zrobić, jeśli uzna, że w jej przypadku standardy...
Nowe standardy opieki okołoporodowej , które miałyby obowiązywać od stycznia 2019 roku to poprawka poprzedniej wersji standardów. W trakcie konsultacji społecznych zgłoszono jednak wobec nowych standardów ponad 60 uwag różnyc organizacji, instytucji, placówek. Uwagi mogły też zgłaszać poszczególne osoby. Zachęcaliśmy do tego na portalu mamotoja.pl . Co budziło największe wątpliwości? Zobacz także: 11 nowych praw kobiet w czasie ciąży, porodu i połogu Czy standardy będą obowiązywać? Tego, że standardy nie będą obowiązywać, obawia się m.in. Fundacja Rodzić po Ludzku . Zwraca uwagę, że część szpitali przestrzega standardów, inne niestety nie, i nikt nie wyciąga konsekwencji za łamanie prawa. Fundacja od kilku lat domaga się, by Ministerstwo Zdrowia wdrożyło realny program monitorowania przestrzegania standardów i wyciągało konsekwencje wobec tych szpitali, które łamią prawo . Diagnozowanie depresji Nowe standardy określają, że każda kobieta podczas ciąży, a potem w czasie połogu powinna zostać zdiagnozowana, czy nie ma u niej ryzyka pojawienia się depresji . Tę zmianę bardzo chwalili psychologowie i psychiatrzy, gdyż depresja u matki wpływa niekorzystnie na dziecko. W standardach nie ostało jednak zapisane, w jaki sposób kobiety mają być badane, jaką skalą powinny kierować się osoby to sprawdzające. Fundacja Rodzić po Ludzku proponuje, by przy badaniu posługiwać się tzw. skalą Becka . W praktyce tego typu oceny dokonywałaby położna lub ginekolog – osoby, które często nie mają wykształcenia psychologicznego. Dlatego może to powodować ryzyko, że korzystałyby z testów, które nie są najlepsze do diagnozowania depresji w ciąży . Posiłki w czasie porodu – do decyzji lekarza? Jeszcze do niedawna jedzenie i picie na sali porodowej było zakazane – kobieta mogła jedynie otrzymać kroplówkę, by uzupełnić płyny i składniki...
Od stycznia 2019 roku mają obowiązywać nowe standardy opieki okołoporodowe, które mówią, jakie prawa ma kobieta w czasie ciąży, połogu i porodu. Trwają konsultacje społeczne, ostatnio w sprawach standardów zabrała głos Naczelna Rada Lekarska. Co krytykują lekarze z NRL Naczelna Rada Lekarska stwierdziła, że standardy okołoporodowe , które są aktem prawnym, powinny być skierowane do szpitali , a nie do kobiet. Dlatego nie powinny w nich znaleźć sformułowania, które odnoszą się do sposobu zwracania się przez personel medyczny do kobiety. Zwłaszcza takie, jak " nawiązywanie dobrego kontaktu z rodzącą " czy "prezentowanie postawy budzącej zaufanie". Zobacz także: Co ze znieczuleniem po porodzie? Obowiązkowy pobyt w szpitalu po 41. tygodniu ciąży? Co jeszcze nie spodobało się Naczelnej Radzie Lekarskiej w nowych standardach opieki okołoporodowej? Zamieszczanie rekomendacji medycznych (gdyż często się one zmieniają). Usunięcie przepisu mówiącego o obowiązkowej hospitalizacji (pobycie w szpitalu) kobiety po ukończeniu 41. tygodnia ciąży. Naczelna Rada Lekarska stwierdziła, że z medycznego punktu widzenia jest uzasadnione monitorowanie stanu kobiety w szpitalu, po 41. tygodniu ciąży brak sprawowania nadzoru nad położną w trakcie porodu fizjologicznego . NRL jest zdania, że nie jest właściwe przejmowanie przez lekarza od położnej opieki nad kobietą rodzącą dopiero w momencie pogorszenia się stanu zdrowia kobiety ciężarnej lub dziecka. NRL uważa, że lekarz powinien sprawować taką opiekę od początku porodu . Zobacz także: Poznaj 11 swoich praw – nowe standardy okołoporodowe
