Zdrowie
Odwodnienie u dziecka: objawy, stopnie, kiedy do lekarza?
03 lipca 2022
Objawy odwodnienia u dziecka są wyraźne i charakterystyczne. Dziecko nie tylko zaczyna inaczej się zachowywać, lecz także zmienia się jego wygląd i napięcie skóry.
Stan odwodnienia u dziecka jest bardzo niebezpieczny. Może skutkować nie tylko uszczerbkiem na zdrowiu, lecz także, w skrajnych przypadkach, śmiercią. Jak rozpoznać, że dziecko jest odwodnione i jakie symptomy powinny skłonić rodziców do natychmiastowej wizyty z dzieckiem u lekarza? Podpowiadamy i radzimy, jak uniknąć odwodnienia u małych dzieci.
Spis treści:
- Na czym polega odwodnienie u dziecka?
- Stopnie odwodnienia u dziecka
- Odwodnienie u dziecka po jakim czasie?
- Objawy odwodnienia u dziecka
- Jak sprawdzić odwodnienie u dziecka
- Czym grozi odwodnienie u dziecka?
- Odwodnienie u dziecka: kiedy do lekarza?
Na czym polega odwodnienie u dziecka?
Odwodnienie to stan stwarzający niebezpieczeństwo dla zdrowia, a nawet życia dziecka, polegający na tym, że zawartość wody w ciele spada poniżej optymalnej ilości. Inaczej rzecz ujmując – z organizmu ucieka więcej wody niż dziecko może mu jej dostarczyć.
Do odwodnienia u dziecka najczęściej dochodzi w wyniku:
- biegunki lub/i wymiotów,
- infekcji układu pokarmowego, zwanego potocznie jelitówką,
- upałów
- wysokiej gorączki.
Stopnie odwodnienia u dziecka
Wyróżniamy 3 stopnie odwodnienia – lekkie, średnie i ciężkie. W tabeli podajemy cechy kliniczne kwalifikujące do poszczególnych stopni odwodnienia u dzieci. Na szarym tle wypisane są parametry oceniane zwykle już przez lekarza.
tło: volod2943/Adobe Stock, tabela: mamotoja.pl
Objawy odwodnienia u dziecka
Objawy odwodnienia u dziecka pojawiają się zarówno w wyglądzie, jak i w zachowaniu oraz w funkcjonowaniu ciała. Nie zawsze są widoczne na pierwszy rzut oka. W przypadku wystąpienia dolegliwości, które mogą skutkować odwodnieniem, trzeba dziecko bacznie obserwować.
Do objawów odwodnienia u dziecka należą:
- osłabienie,
- rozdrażnienie,
- płaczliwość,
- „przelewanie się” dziecka przez ręce,
- wiotkość,
- przesuszone wargi, język,
- mniej sprężysta skóra,
- zapadnięte oczy (zapadnięte ciemiączko u niemowląt),
- chrypka,
- mocz wydalany w niewielkich ilościach, w intensywnym kolorze lub brak moczu.
Jak sprawdzić odwodnienie u dziecka?
Dobrym testem na odwodnienie dziecka jest uciśnięcia paznokcia przez około 5 sekund. Po tym czasie skóra pod paznokciem zblednie. Należy sprawdzić, ile czasu upłynie, zanim ponownie nabierze różowego koloru:
- jeśli trwa to więcej niż 2 sekundy – dziecko prawdopodobnie jest odwodnione w stopniu średnim,
- jeśli powrót koloru trwa więcej niż 4 sekundy – dziecko może być odwodnione w stopniu ciężkim.
To tak zwany test powrotu włośniczkowego, który wykonują medycy podczas oceniania stopnia odwodnienia, ale mogą go wykonać też rodzice.
Odwodnienie u dziecka po jakim czasie?
Do odwodnienia u dziecka może dojść nawet w ciągu kilku godzin. Zazwyczaj dzieje się tak, gdy dziecko intensywnie wymiotuje i ma biegunkę. Jednak i bez takich objawów infekcji może dojść do odwodnienia. Sprzyjają mu wysoka temperatura powietrza, mała ilość wypijanych płynów, aktywność fizyczna, zbyt ciepłe ubranie, gorączka.
Najszybciej (zaledwie w ciągu kilku godzin) dochodzi do odwodnienia u niemowląt i noworodków. Jeśli niemowlę waży 4 kg, wystarczy że jego masa ciała spadnie w wyniku odwodnienia o 200 g, by dziecko było odwodnione w stopniu lekkim. Jeśli waga spadnie o 400 g, mamy do czynienia z odwodnieniem w stopniu średnim. Dlatego tak małe dzieci w przypadku upałów powinno się poić co godzinę, a przy wymiotach i biegunce – nawet co kilka minut i małymi łykami.
Czym grozi odwodnienie u dziecka?
Skutki odwodnienia u dziecka to:
- pogorszenie samopoczucia
- spadek koncentracji
- pogorszenie koordynacji ruchowej, np. oko-ręka
- pogorszenie pamięci
- zwiększona męczliwość
- problemy z termoregulacją
- kłopoty z funkcjonowaniem układu kwrionośnego.
Długotrwałe odwodnienie może prowadzić do chorób układu moczowego, hiperglikemii, kwasicy moczanowej, wypadania płatka zastawki dwudzielnej, zaparć, chorób zębów, jaskry.
Odwodnienie u dziecka: kiedy do lekarza?
Im dziecko jest młodsze, tym szybciej może dojść do odwodnienia organizmu. Gdy wymioty i biegunka pojawiły się u niemowlaka, nie zwlekaj z wizytą u lekarza. Najlepiej jedź prosto do szpitala, gdy sytuacja trwa 6 godzin, a dziecko nie chce przy tym pić. Podobnie pomoc jest potrzebna, gdy starsze dziecko ma torsje i biegunkę, a dodatkowo od 6 godzin nie siusiało.
Pobyt dziecka w szpitalu z powodu odwodnienia zwykle nie trwa długo. Niemowlę dostaje kroplówkę nawadniającą, która składa się z wody, glukozy i niezbędnych elektrolitów. Zwykle po 1-2 dniach może już wrócić do domu.
Sposoby na uniknięcie odwodnienia u najmłodszych dzieci
Zdarza się, że gdy dziecku grozi odwodnienie, np. na skutek gorączki podczas choroby lub w wyniku długiego przebywania na słońcu, właśnie wtedy zupełnie nie chce ono przyjmować płynów.
Im bardziej rodzic się stresuje i próbuje na siłę podać dziecku choćby odrobinę wody, tym bardziej dziecko się wzbrania przed piciem. W takich przypadkach warto pomyśleć o alternatywach, które nawodnią dziecko – nie musi to być czysta woda niegazowana.
Zamiast wody można podać dziecku:
- owoce zawierające dużo soku, np. arbuza, cytrusy;
- świeżego ogórka;
- domowe napoje izotoniczne
- rozcieńczony sok, napój (nawet słodzony – odrobina cukru w tym przypadku to mniejsze zło niż pobyt w szpitalu pod kroplówką);
- herbata owocowa, ale nie gorąca (pijąc ciepły napój, organizm jeszcze bardziej się poci, przez co traci więcej wody),
- mleko – (dotyczy dzieci po 1. roku życia) nie jest wskazane przy infekcjach, natomiast jeśli to jedyna rzecz, którą dziecko jest w stanie wypić, to lepsze mleko niż nic (mówimy oczywiście o zwykłym mleku krowim ze sklepu, mleko mamine lub modyfikowane, jeśli maluszek się nim żywi na co dzień, jest jak najbardziej dobre i wskazane do nawadniania organizmu).
Zobacz też:
