Czy opóźniony rozwój mowy u 2-, 3- czy 4-latka to powód do zmartwień? Niekoniecznie! Każde dziecko rozwija się w swoim własnym tempie, a zdaniem ekspertów, zdolność mówienia może rozwinąć się dopiero u 6-latków.
Poniżej znajdziesz wywiad z logopedą Joanną Wędrychowską, która tłumaczy, jakie mogą być przyczyny opóźnionego rozwoju mowy.
Spis treści:
Joanna Wędrychowska: - Rozwój mowy dziecka trwa do 6. roku życia. Malutkie dzieci – 2-3-latki mówią pojedynczymi słowami. Jeżeli dziecko w tym wieku nie mówi jeszcze tych pojedynczych słów, jest to dla rodzica sygnał, że coś się dzieje.
JW: Tak. Zanim dziecko pójdzie do przedszkola, porozumiewa się prostymi słowami, które zna „z życia”, np. mama, tata, baba, daj, spać. Są one łatwe do zauważenia i wiadomo, jakie powinny one być. Dziecko, które kończy 3 latka, zaczyna te słowa łączyć w proste zdania, 2-3-wyrazowe. Niepokojące może być, jeżeli mowa się nie rozwija w stronę łączenia wyrazów, a zostaje na poziomie 2-latka i pojedynczych słów mówionych w niezrozumiały sposób.
Często proszę rodziców, żeby zaobserwowali, czy jest jakaś zmiana. Tak naprawdę nie bardzo mnie interesuje, czy 2-latek nie mówi albo 3-latek mówi bardzo mało. Interesuje mnie, czy na przestrzeni 3-6 miesięcy pojawiają się jakieś nowe słowa albo sposób wymowy. To znaczy, że ten rozwój idzie we własnym tempie i musimy się do tego dostosować.
Niepokojące jest natomiast, gdy nie można odnotować żadnej zmiany. Radzę rodzicom, żeby założyli sobie zeszycik i co jakiś czas robili w nim podsumowanie wszystkich słów, jakie ich dziecko mówi, nawet we własnym języku. Co miesiąc trzeba zrobić porównanie, bo rodzice często mówią, że nie ma żadnej zmiany, ale dopiero, gdy zaczną zapisywać, orientują się, że doszły nowe słowa. Albo dziecko zaczyna mówić coś inaczej, słowa się przekształcają i zaczynają brzmieć podobnie do tego, jak wymawiają je dorośli.
JW: Wtedy pytam rodziców, czy dziecko rozumie, co się do niego mówi, czy reaguje na proste polecenia, np. podejdź do mnie, załóż buty. W ten sposób sprawdzamy 2 elementy:
Czasami proszę też o trudniejsze rzeczy, np. sprawdzenie, czy dziecko potrafi wskazać pieska, kotka w książeczce, odpowiedzieć, jaki widzi kolor. Tutaj sprawdzamy, czy dziecko wskazuje i czy używa jakichś słów z dorosłego języka. Nawet jeśli mama zgłasza, że dziecko mówi całkowicie niezrozumiale, może okazać się, że zachowuje liczbę sylab z danego słowa.
Jednym słowem, nie warto się bardzo martwić tym, że dziecko mówi własnym językiem. Lepiej upewnić się, żeby dziecko nas dobrze słyszało, bo naturalna nauka języka odbywa się właśnie przez słuch. Jeżeli będziemy do dziecka mówić i nawiązywać z nim różne interakcje, wtedy słownik bierny, czyli to, co dziecko rozumie, w końcu się uaktywni i przekształci w słownik czynny, czyli to, co dziecko mówi. Ale na to trzeba często poczekać.
JW: To może wynikać z kilku kwestii. Pierwszą przyczyną mogą być zaburzenia słuchu po infekcjach uszu. Dzieci często je mają, np. przy powiększonym migdale, alergiach albo po prostu chorują na zapalenie ucha środkowego. Po każdej takiej infekcji powinno być zrobione badanie słuchu. Dziecko musi być już zupełnie zdrowe, żeby móc takie badanie zrobić, żeby było miarodajne.
Cokolwiek zostaje w uszach, może wpływać na odbieranie mowy. My słyszymy różne dźwięki z otoczenia, ale mowa jest tak ułożona na siatce Hertzów i decybeli, że zajmuje tylko określone pole. Takie badanie po infekcji uszu to wyłapie.
JW: Dwujęzyczność. To jest często dla dziecka trudna sytuacja. Dlatego warto, żeby rodzice trzymali się stałych zasad – mama mówi wyłącznie w jednym języku, a tata w drugim. Tak jest dziecku łatwiej się odnaleźć. Ważne, żeby dziecku nie mieszać i np. żeby rodzic-Polak nie zaczynał do niego nagle mówić po francusku, bo akurat zna ten język.
Natomiast to, co robimy może w niezbyt przemyślany sposób to intensywna nauka małych dzieci języków obcych. W moim odczuciu sensowna nauka języka obcego może zaczynać się, kiedy dziecko może się uczyć jeszcze czegoś innego, wykonać polecenia, samodzielnie myśleć i zostać z nauczycielem bez mamy czy taty, czyli ok. 5-6. roku życia.
JW: Powiem brutalnie: żłobek. Dziecko uczy się języka od osoby, która spędza z nią czas. To ona kształtuje jego mowę. Logopedzi mówią, że mamy na to ok. 7-8 godzin w ciągu dnia, kiedy dziecko nie śpi, nie jest zajęte czymś innym. To kluczowy czas dla rozwoju mowy. Gdy panie w żłobku mało mówią, jeżeli dziecko nie ma swojego indywidualnego opiekuna, kiedy mówi do niego co chwila ktoś inny, nie możemy liczyć na szczególnie sprawny rozwój mowy.
Tak samo będzie, jeśli weźmiemy opiekunkę, która będzie się mało do dziecka odzywać, nie będzie mu opowiadać o świecie, czytać książeczek, pytać o różne rzeczy. W takiej sytuacji po godzinie 17 już dużo nie wskóramy, chociaż, oczywiście, jest to bardzo indywidualna kwestia i każde dziecko rozwija się inaczej.
JW: Wszystkie emocjonalne rzeczy, które dziecko przeżyło, mogą mieć wpływ na rozwój mowy. Nie możemy oddzielić mowy od człowieka. To nie jest tak, że mowa rozwija się w jakimś niezależnym miejscu, a dziecko np. leży sobie oddzielnie w szpitalu. To jest wszystko jeden, wspólny człowiek, wytwór wielu elementów, które się składają w całość. Tutaj dotykamy innego elementu – ja bym powiedziała, że dziecko szczęśliwe się rusza i w ogóle harmonijnie się rozwija.
Bardzo ważny jest element emocjonalny. Mowa dziecka i intelekt rozwijają się, gdy dziecko dorasta w pozytywnych emocjach. Dotyczy to zarówno zdrowia, jak i stosunków z innymi ludźmi. Jeżeli dziecko leży w szpitalu i nie może się z jakiegoś powodu ruszać, ale jest otoczone troskliwą opieką rodziców i nie ma jakichś upośledzeń, nie widzę powodu, dlaczego u tego dziecka mowa nie miałaby się prawidłowo rozwijać. Natomiast dziecko najbardziej sprawne od urodzenia, które dorasta w niestabilnej atmosferze, domu, gdzie atmosfera nie jest pozytywna, to może być przyczyna jakiegoś zamknięcia, niechęci komunikowania się i gorszego rozwoju mowy przez to.
Pamiętajmy, że uczymy się na pozytywnych emocjach. A rozwój mowy to jest rodzaj nauki i komórki odpowiedzialne za mowę kiedy tych pozytywnych emocji nazbiera się dużo, kiedy są one na porządku dziennym. Mówię rodzicom, że nie warto uczyć dzieci powtarzania, bo to do niczego nie prowadzi. Więcej osiągniemy, uczestnicząc w życiu dziecka, interesując się tym, czym ono się interesuje, nazywając te rzeczy. Dobrze jest też wciągać dziecko w życie domowe, dostarczać różnych bodźców, które w naturalny sposób wynikają z życia, np. wyjazdy. Robić to z ciepłem, uśmiechem i miłością. To da najlepszy efekt. Wtedy żadna specjalna nauka mowy nie jest potrzebna.
JW: Zdarza się, że mowa troszeczkę przyhamowuje np. gdy między rodzicami dzieje się coś bardzo niedobrego i sytuacja się przeciąga albo kiedy pojawia się rodzeństwo. Ale tu też bardzo dużo zależy od rodziców i tego, jak tą sytuacją pokierują. Znałam taką rodzinę, w której rozwój dziecka wyhamował, że tak powiem, po całości, kiedy w domu pojawiło się młodsze rodzeństwo i opiekunka dla tego chłopca. Ja to widziałam tak, że zabrano mu mamę dwa razy – najpierw urodziło się maleńkie dziecko, a potem opiekunka, która go zabierała od tej mamy na spacer. Dorośli to postrzegają inaczej, w takich praktycznych kategoriach, że trzeba to starsze dziecko przewietrzyć. A dziecko postrzega to inaczej.
Jak się zastanowimy, jak sami byśmy się chcieli poczuć w takiej sytuacji, to zrozumiemy, co czuje dziecko.
Zobacz też:
Rabat do 40% na sprzęt, odzież i akcesoria sportowe dostępny w sklepie stacjonarnym i na Sportano.pl. Szczegóły w sklepie i na stronie.
Rabat obowiązuje w salonach regularnych i na www.ochnik.com przy zakupie nieprzecenionych produktów z kolekcji Wiosna-Lato 2024 za min. 199 zł. Szczegóły dostępne w salonach i na stronie www.
Odbierz rabat -20% na naszyjniki złote oraz -20% na bransoletki srebrne. Rabat nie łączy się z innymi. Oferta i szczegóły promocji dostępne w salonach stacjonarnych i na jubilerschubert.pl.
Rabat na cały asortyment dostępny w sklepach stacjonarnych i na e-clarena.eu. Promocja obowiązuje dla zamówień powyżej 100zł oraz obejmuje produkty nieprzecenione. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie.
Rabat na całą kolekcję, zarówno rzeczy pełnowartościowych jak i przecenionych. Warunkiem skorzystania z promocji jest minimalny paragon o wartości 200 zł oraz okazanie/wpisanie kuponu dostępnego w wersji elektronicznej (online) Szaleństwa Zakupów oraz na stronach www partnerów Elle; Glamour; Viva.
Akcja nie łączy się z innymi akcjami/promocjami. Oferta i szczegóły dostępne w sklepach stacjonarnych i na diversesystem.com.
Rabat dotyczy całej kolekcji dostępnej na www.doctornap.com i łączy się z innymi promocjami. Szczegóły na stronie www.
Wiedząc, jak przebiega rozwój mowy dziecka, pomożesz mu ładnie mówić i nie przeoczysz niepokojących sygnałów, świadczących o kłopotach. Tajniki rozwoju mowy czterolatka wyjaśnia logopeda Małgorzata Stanoch. Jak mówi i co rozumie czterolatek? Twój maluch stał się czterolatkiem – to ważny etap w jego rozwoju. Na pewno zauważyłaś, że właśnie teraz wykazuje dużą aktywność ruchową. Aktywność ta przełoży się na wszystkie sfery jego życia. Twoje dziecko rozumie już i wykonuje trudniejsze polecenia , takie, które zawierają przyimki, np.: chodź do mamy, postaw auto na półce, połóż buty za szafką. Rozpoznaje także kolory, a jego wypowiedzi wybiegają poza sytuację, w której akurat się znajduje. Potrafi powiedzieć o tym, co było i o tym, co dopiero będzie, np. wczoraj byłam u cioci, jutro idę do babci. Zrób test, co powinien umieć 3-4-latek i sprawdź, czy rozwija się prawidłowo Czy zniekształcanie słów przez czterolatka jest prawidłowe? Tak, jest naturalne. Ogromna chęć nazywania wszystkiego, co widzi, powoduje tworzenie przez dziecko jego własnych słów (neologizmów), np. dziadek to naprawiacz (bo naprawia sprzęty). Słowa te mogą wywołać uśmiech na twojej twarzy, pamiętaj jednak o tym, aby zawsze podać dziecku właściwą nazwę, a nie ośmieszać. Głoski: s, z, c, dz wymawiane są już twardo (bez zmiękczania) i z zamkniętymi zębami (nie widać języka). Głoska l może brzmieć tak jak głoska r np.: kotrecik zamiast kotlecik. Głoska r może być wymawiana jako l, np. tolba zamiast torba lub brzmieć poprawnie jak r. Obie formy są normą. Głoski: sz, ż, cz, dż mogą się już pojawić albo brzmieć jak: s, z, c, dz- obie formy na tym etapie są poprawne. Poza tym właśnie teraz twój czterolatek będzie zamęczał cię ogromną ilością pytań np.: dlaczego?, po co? I będzie bardzo wnikliwy, ciekawski i precyzyjny. Nie zadowoli się...
Nie ma jednego ściśle określonego terminu, kiedy dziecko zaczyna mówić, ale są szerokie normy, w których powinno to nastąpić. Warto wiedzieć, czego nie należy przegapić i jak wspierać dziecko w rozwoju mowy. Rozwój mowy rozpoczyna się już od pierwszych tygodni życia, a dziecko osłuchuje się z językiem jeszcze w okresie życia płodowego! To właśnie wtedy kształtują się też narządy mowy. Rozwój mowy dziecka zależy zarówno od czynników biologicznych, jak i od czynników społecznych. To znaczy, że istotny wpływ na to, kiedy dziecko zaczyna mówić, mają rodzice i inne osoby znajdujące się w jego otoczeniu. Powinni oni mówić do dziecka dużo i często, używając różnorodnych słów. Wsparcie nauki mowy jest ważne, ale mimo treningu mówienia na pierwsze słowa malucha trzeba cierpliwie poczekać. Sprawdź, kiedy dzieci zaczynają mówić. Poznaj normy dotyczące etapów rozwoju mowy. Upewnij się, czy nie czekasz na pierwsze słowa zbyt długo. Z naszego tekstu dowiesz się też, kiedy warto poprosić o pomoc specjalistę. Spis treści: Kiedy dziecko zaczyna mówić? – etapy rozwoju mowy Opóźnienia w rozwoju mowy – jak rozpoznać? Pierwsze próby mówienia okres melodii Dziecko mówi pierwsze słowa – okres wyrazu Dziecko zaczyna mówić pełnymi zdaniami – okres zdania Kiedy dziecko zaczyna mówić mama lub tata Kiedy dziecko zaczyna mówić – etapy rozwoju mowy Rozwój mowy przebiega w kilku etapach, które noszą nazwy: okres melodii – do końca 1. roku życia okres wyrazu – do końca 2. roku życia okres zdania – do końca 3. roku życia U normalnie rozwijającego się dziecka etapy te mogą ulegać przesunięciu nawet o około pół roku. I jest to traktowane jako norma . Pierwsze słowa dziecko zwykle wypowiada między 10 a 18 miesiącem życia (gdy kończy się okres melodii, a...
