Paweł Zawitkowski, fizjoterapeuta, specjalista terapii metodą NDT-Bobath, autor m.in. książki i filmu „Co nieco o rozwoju dziecka” oraz poradników z serii „Mamo, Tato, co Ty na to?”. Pracuje w Klinice Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Instytutu Matki i Dziecka. Rozmawiamy o tym, jak poprzez codzienne czynności wspierać rozwój dziecka:
Zdrowe dziecko rozwija się w sposób naturalny i nie musimy go jakoś specjalnie trenować. Warto jedynie zapewnić mu dużo swobody ruchu, dużo różnorodnych doświadczeń zmysłowych, różnych modeli ruchu, dużo rotacji – robimy to np. podczas zwykłego ubierania, kąpieli, zabawy.
Jeżeli niemowlę płacze przy kąpieli, ubieraniu czy przewijaniu, to prawdopodobnie nie dlatego, że coś je boli. Raczej właśnie dlatego, że za szybko i zbyt gwałtownie zmieniamy jego pozycję albo dlatego, że nie zwracamy uwagi na jego potrzeby. Często jest tak, że po kąpieli dziecko zaczyna płakać, a my na siłę
zakładamy mu piżamkę, by najpierw je jak najszybciej ubrać, a dopiero potem ukoić. To nie tak! Zamiast w takiej chwili je ubierać, lepiej okryj kocem i utul, a dopiero gdy przestanie płakać, ubierz. To będzie bardzo wyraźna deklaracja szacunku dla dziecka jako osobnej istoty – dodajmy: deklaracja konieczna dla jego rozwoju emocjonalnego, społecznego, fizycznego. Niestety, zwykle po porodzie takiej uważności na sygnały i potrzeby dziecka dopiero musimy się uczyć.
Najogólniej mówiąc, nie opiekujmy się nim w mechaniczny sposób. Nie ma sensu, żebyśmy np. budzili dziecko na jedzenie, kiedy jego gałki oczne są nieruchome, a twarz bez wyrazu, dlatego że te objawy wskazują, iż trwa faza snu głębokiego i dziecko jest nieprzygotowane na pobudkę. Nawet jeśli je wtedy obudzimy, ono źle nam zje, a potem długo będzie niespokojne.
Kiedy płacze, najpierw zadajmy sobie pytanie, co chce nam w ten sposób zasygnalizować. Poszukajmy możliwych przyczyn jego płaczu. Od tego trzeba zacząć, a nie nerwowo i gwałtownie bujać malucha, żeby jak najszybciej się uspokoił. Rzeczywiście pewnie pod wpływem takiego trząsania dziecko się uspokoi i pójdzie spać, ale z mechanizmu obronnego! Kołysanie, tulenie jest niezbywalną potrzebą niemowlęcia, ale jeśli jest zbyt gwałtowne, to staje się przykrym doświadczeniem dla dziecka.
Nieprawda. Wystarczy słuchać i obserwować swoje dziecko. Kiedy np. płacze przy wychodzeniu na spacer, to najpewniej przez to mówi: „Jest mi gorąco, następnym razem to siebie najpierw ubierz, a dopiero potem mnie”. Kiedy płacze przy przewijaniu to z dużym prawdopodobieństwem możemy założyć, że chce nam powiedzieć: „Ta chusteczka jest dla mnie za zimna”. Zacznijmy od najprostszych spraw. Podążajmy za potrzebami swojego dziecka, bo właśnie to jest najlepszym wsparciem jego rozwoju. Niemowlę w dużym stopniu rozwija się poprzez obserwowanie, jak na jego potrzeby i oczekiwania reaguje świat zewnętrzny. Kiedy wiemy, o co mu chodzi, i nam jest łatwiej nim się opiekować.
NDT Bobath (neuro-developmental treatment), czyli metoda Bobathów, powstała dzięki pracy pary Brytyjczyków – Berty Bobath (fizjoterapeutka) i dr Karola Bobath (neuropsycholog, psychiatra). Zajmowali się oni dziećmi z mózgowym porażeniem dziecięcym oraz dorosłymi po udarach, którym starali się przywrócić sprawność ruchową. Metoda Bobathów ma bardzo szerokie zastosowanie – od niemowląt po osoby w podeszłym wieku, którym pomaga uzyskać lub przywrócić sprawność ruchową. Spis treści: NDT Bobath Na czym polega metoda Bobath Rehabilitacja dzieci i niemowląt metodą NDT Bobath NDT Bobath – udział rodzica w terapii dziecka NDT Bobath Metoda Bobathów jest szczególnie polecana do rehabilitacji małych dzieci i niemowląt, gdyż z łatwością wpisuje się ona w normalny rytm dnia dziecka. Im wcześniej terapia zostanie rozpoczęta, tym lepsze da efekty, o ile dziecko będzie regularnie odwiedzało terapeutę oraz systematycznie ćwiczyło prawidłowy sposób poruszania się w domu z pomocą rodziców. To, co m.in. odróżnia terapię NDT Bobath od metody Vojty, to fakt, że w czasie terapii ruch jest wspomagany i prowadzony, czyli faktycznie się odbywa. Założenia metody NDT Bobath: regulacja napięcia mięśniowego : obniżanie wzmożonego i podwyższanie obniżonego napięcia mięśniowego hamowanie nieprawidłowych odruchów wyzwalanie ruchów prawidłowych lub jak najbardziej zbliżonych do prawidłowych wykorzystywanie zdobytych umiejętności w codziennym życiu, aby utrwalić osiągnięcia. Na czym polega metoda Bobath Terapeuta Bobath ćwiczy całe ciało dziecka , a pacjent jest cały czas zachęcany do aktywności, aby jak największą część ruchu wykonał samodzielnie. W czasie terapii metodą NDT Bobath dziecko nie powinno płakać. Bardzo ważne jest nastawienie pacjenta – nie prowadzi się terapii, gdy dziecko się wygina na boki, krzyczy,...
Niemowlę płacze, mało śpi, jest stale niespokojne. Boisz się, czy nie jest może nadpobudliwe i czy w przyszłości nie będzie miało ADHD . Jak stwierdzić, czy niemowlę jest tylko niespokojne, czy już nadpobudliwe? I kiedy z nadpobudliwym niemowlęciem trzeba iść do specjalisty? Dlaczego niemowlę jest nadpobudliwe? Jest kilka przyczyn niespokojnego zachowania dziecka w pierwszych 3 miesiącach życia: 1. Skomplikowany poród , w czasie którego dziecko przeżyło bardzo silny stres. 2. Przyjmowane przez ciebie leki podczas ciąży lub porodu. 3. Genetyczna skłonność do nadpobudliwości. Jeśli przyczyną nadpobudliwości jest silny stres lub przyjmowanie leków, niemowlę może mieć początkowo większe problemy z przystosowaniem się do nowych warunków życia. Zwykle najpierw jest nadmiernie spokojne, a dopiero po kilku dniach staje się nadpobudliwe. Nadpobudliwe niemowlę wciąż płacze Nadpobudliwe niemowlę jest niespokojne, dużo krzyczy, trudno je uspokoić. Często miewa wahania apetytu (raz chce bardzo dużo jeść, innym razem odmawia posiłku). Może mieć też problemy ze ssaniem piersi. Nerwowo kręci główką w prawo i lewo. Choć każde dziecko ma ma inny apetyt na sen (to, ile snu potrzebuje dziecko , zależy od jego organizmu), to nadpobudliwe niemowlę śpi mniej niż inne niemowlęta. Jest szczególnie wrażliwe na nadmiar bodźców, reaguje na nie trudnym do utulenia płaczem. Niektóre nadpobudliwe niemowlęta nie chcą, by brać je na ręce, prężą się i odwracają, gdy mama próbuje je przytulić. Inne domagają się, by przez cały dzień nosić je w objęciach. Położone do łóżeczka natychmiast płaczą. Gdy nadpobudliwe niemowlę uczy się chodzić, „pędzi” i częściej ulega różnego typu urazom. Jak pomóc nadpobudliwemu niemowlęciu Rodzice nadpobudliwych niemowląt często nie wiedzą, jak z nimi postępować. Bywa, że winią siebie: upatrują...
Nie wszystkie zaskakujące zachowania dziecka można złożyć na karb jego „urody” albo fizjologicznej niedojrzałości układu nerwowego . Niektóre zachowania są oznaką problemów. Co zatem jest normą, a co już nie? Asymetryczne ułożenie dziecka To, że noworodek wygina się w lekkie C, nie powinno niepokoić. U dzieci poniżej 3. miesiąca życia takie objawy jak lekka asymetria w ułożeniu ciała albo układanie główki w jedną stronę, występują bardzo często. Aby się nie utrwaliły, przekładaj po prostu główkę dziecka raz na lewo, raz na prawo, zarówno gdy leży na brzuszku, jak i na pleckach. Jeśli jednak takie noworodkowe nawyki utrzymają się dłużej i np. 4-miesięczny maluch nadal będzie wyginał się w jedną stroną albo gdy półroczne dziecko wciąż będzie sięgało po zabawki tylko jedną rączką, może to świadczyć o tym, że w mózgu dziecka brakuje dostępu do instrukcji prawidłowych ruchów ciała. Na szczęście można je wypracować poprzez odpowiednią rehabilitację i pielęgnację. Niezanikanie odruchów Dziecko rodzi się z mimowolnymi odruchami , jednak niektóre z nich powinny zanikać już w 2. miesiącu życia, ustępując miejsca ruchom, którymi dziecko świadomie kieruje. Kalendarz zanikania odruchów jest taki sam u wszystkich dzieci: najpierw powinien zniknąć odruch chodu automatycznego, potem (około 4. miesiąca) odruch Moro i szukania sutka mamy, wreszcie pod koniec 1. roku życia – odruch chwytny palców stopy, kiedy chodzące dziecko stawia już stopę na podłożu. Jeśli odruchy utrzymują się dłużej niż zwykle lub gdy ich brak (odruch chwytny stopy dziecko powinno mieć od urodzenia), może to świadczyć o problemach z układem nerwowym . Sprawdź, jak rozwijają się wcześniaki Nieukojony płacz Masz wrażenie, że dziecko nie robi nic innego, tylko płacze? Powiedz o tym pediatrze. Choć nawet długotrwały płacz, jeśli występuje...
