Pokrzywka u dziecka: jak wygląda, rodzaje, leczenie

Pokrzywkę u dziecka może wywołać alergia, wirus, grzyb lub pasożyt. Zdarza się również, że pojawia się jako niepożądany odczyn poszczepienny lub wskutek bakteryjnego nadkażenia skóry. Pokrzywka przypomina bąble podobne do zmian powstających po ukłuciu owada lub po dotknięciu pokrzywą (stąd nazwa choroby). Taką reakcję fachowo nazywa się wysiewem swędzących rumieniowo-obrzękowych zmian skórnych i bąblami pokrzywkowymi.
 

• Jak wygląda pokrzywka u dziecka?
• Rodzaje pokrzywki u dzieci
• Co robić, kiedy dziecko ma pokrzywkę?

Jak wygląda pokrzywka u dziecka?

Pokrzywka to choroba, która objawia się pojawieniem się na skórze dziecka bąbli przypominających te po ukłuciu pokrzywą – nieco wypukłe i swędzące zmiany występujące dość licznie na danym obszarze. Pokrzywka na skórze dziecka może mieć kolor:

• różowy,
• czerwony,
• porcelanowy.

Rodzaje pokrzywki u dzieci

Pokrzywkę u dzieci powodują różne czynniki, niektóre z nich trudno określić. Znalezienie winowajcy pokrzywkowej  wysypki u dziecka przypomina pracę detektywa. Zmiany skórne może wywoływać:

• choroba wirusowa,
• choroba bakteryjna,
• choroba pasożytnicza,
• uczulenie.

Pokrzywkę możemy podzielić na różne typy w zależności od tego, co ją wywołało. Wyróżniamy następujące rodzaje pokrzywek:

• Pokrzywka alergiczna
• Pokrzywka z powodu infekcji wirusowej, grzybiczej lub bakteryjnej
• Pokrzywka przez pasożyty
• Pokrzywka jako niepożądany odczyn poszczepienny (NOP) 
• Pokrzywka po ugryzieniu przez owady
• Pokrzywka barwnikowa
• Pokrzywka od słońca, zimna lub ciepła

Alergiczna pokrzywka u dziecka

Zmiany skórne tego typu to reakcja na kontakt z alergenem. Dziecko mogło go zjeść, dotknąć lub wchłonąć z powietrza. Najczęściej przyczyną pojawienia się pokrzywki alergicznej na skórze dziecka jest: 

• alergia pokarmowa,
• alergia wziewna,
• alergia kontaktowa.
   

Bardzo często atopowe zapalenie skóry – AZS – objawia się pokrzywką.

Czynnikami wywołującymi uczulenie i pokrzywkę u dziecka mogą być: 

• Składnik diety, np. mleko, białko, gluten, ryby, owoc, warzywo, konserwant, przyprawa,
• Kurz (i ukryte w nim roztocza),
• Sierść zwierząt, np. kota, psa,
• Kosmetyk, np. zawarty w nim konserwant lub składnik ziołowy,
• Detergent, np. pasta do zębów, proszek do prania, płyn do mycia wanienki,
• Pyłki roślin, np. brzozy, dębu, topoli, traw (zobacz kalendarz pylenia),
• Leki, np. penicylina.

Tak może wyglądać dziecko z ostrą pokrzywką alergiczną. Reakcja na składnik diety, leki lub atopowe zapalenie skóry:

Tak może wyglądać dziecko z pokrzywką alergiczną (reakcja na leki, alergeny powietrzopochodne lub jad owadów):

Pokrzywka u dziecka z powodu infekcji

U dzieci bardzo często przyczyną pokrzywki są infekcje, w tym ukryte ogniska siejące. Dlatego warto przebadać dziecko laryngologicznie (w kierunku przewlekłego zapalenia migdałków) i stomatologicznie (w kierunku próchnicy). Bywa, że przyczyną pokrzywki na skórze dziecka jest zakażenie układu moczowego.

Pasożytnicza pokrzywka u dziecka

Nie zdziw się, gdy u dziecka z pokrzywką lekarz zleci wykonanie badania krwi i kału. Pokrzywka  na skórze dziecka to może być objaw obecności pasożytów:

• owsików,
• lamblii,
• tasiemca,
• glisty.

Tak może wyglądać skóra dziecka z pokrzywką ostrą, wywołaną infekcją (wirusową, bakteryjną) lub obecnością pasożytów:

Pokrzywka jako niepożądany odczyn poszczepienny (NOP) 

Rodzic przed szczepieniem powinien być poinformowany przez lekarza o możliwości wystąpienia reakcji po szczepieniu (najczęściej to gorączka i obrzęk w miejscu podania szczepionki)  i o tym, jak jej zapobiec. Zwykle wystarczy:

• przykładać okłady w miejscu szczepienia,
• podać środek przeciwgorączkowy.

Niepożądanym odczynem poszczepiennym mogą być też odczyny alergiczne: np. pokrzywka. Zgodnie z definicją, za NOP może być uznana każda niepożądana reakcja, która pojawi się w 4 tygodnie po podaniu szczepionki, a przypadku szczepionki przeciw BCG – w ciągu 12 miesięcy od podania.

Jak najszybciej trzeba powiedzieć o pokrzywce u dziecka lekarzowi. Jeśli będzie podejrzewać NOP, to oprócz pomocy dziecku, wypełni formularz zgłoszenia NOP i przekaże go Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. Zgłoszenia NOP są przesyłane do NIZP-PZH. Jeśli się potwierdzą, PZH występuje o wycofanie z obrotu danej serii szczepionki.

Pokrzywka u dziecka po ugryzieniu przez owady

Pokrzywka na skórze dziecka może się pojawić po spotkaniu z:

• osą,
• mrówką,
• trzmielem,
• pszczołą,
• szerszeniem.

Alergia na jad pszczoły może jednak skończyć się gorzej niż samą pokrzywką - może wywołać zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny. Jednymi z mniej niebezpiecznych żyjątek są mrówki, ale to właśnie ich inwazję możesz przegapić, gdy dziecko bawi się w trawie lub na kocu. Mrówki mogą boleśnie pogryźć i zazwyczaj kończy się to pokrzywką. Samice mrówki mają silnie drażniący jad (kwas mrówkowy), który powoduje bolesne podrażnienie. Jego działanie jest miejscowe – nie wywołuje reakcji ogólnej organizmu. Do skóry dziecka przyłóż zimny kompres, np. z wody, lodu. To powinno mu pomóc. 

Barwnikowa pokrzywka u dziecka

Należy do grupy schorzeń zwanych mastocytozami. Ten rodzaj pokrzywki charakteryzuje się występowaniem:

• wykwitów plamkowych i grudkowych,
• nacieków w skórze lub innych tkankach (np. błonach śluzowych).

Pokrzywka barwnikowa zwykle pojawia się w pierwszych 6 miesiącach życia dziecka, rzadziej do 3. r.ż, jednakowo często u obu płci. W leczeniu pokrzywki barwnikowej w zależności od zaawansowania choroby, stosuje się leki miejscowe (blokery kalcyneuryny, steroidy) lub ogólne (leki przeciwhistaminowe). Ważne jest, by w miarę możliwości eliminować czynnik sprzyjający uwalnianiu histaminy z mastocytów – to może być:

• składnik diety,
• stres,
• zimna woda.

Pokrzywka od słońca, zimna lub ciepła

Wystąpienie pokrzywki na skórze dziecka może być reakcją na słońce, a dokładniej na różne długości fal widma słonecznego: UVA, UVB, UVC, światło widzialne. Ten rodzaj pokrzywki nazywa się fizykalną. Pamiętaj, żeby zawsze chronić niemowlę przed słońcem. Starsze dziecko i siebie też!

Czynniki, które mogą wywołać pokrzywkę fizykalną: 

• światło,
• ucisk,
• wibracje,
• nagła zmiana temperatury,
• ciepło – fizykalna reakcja pokrzywkowa następuje po ogrzaniu określonej powierzchni ciała do ponad 40 stopni Celsjusza przez co najmniej 5 minut.
• wysiłek fizyczny,
• kontakt z wodą - bąble są małe, silnie swędzące, pojawiają się po kilku minutach od kontaktu z wodą i utrzymują się do 2 godzin. Wycieranie skóry może nasilić objawy. 

Co robić, kiedy dziecko ma pokrzywkę?

Po pierwsze: zabierz dziecko z pokrzywką skórną do lekarza. Po drugie, zanim do niego traficie: zastanów się, czy ostatnio dodałaś do diety dziecka coś nowego lub zmieniłaś jego krem lub balsam do ciała.

Wiele rodzajów alergii można wykryć przy pomocy testów (gdy organizm zetknie się z alergenem, produkuje określone przeciwciała w klasie IgE), ale trudno zrobić test na wszystko, z czym maluch miał kontakt. Jeśli wyniki wskazują na alergię, może wystarczyć:

• podanie leków antyhistaminowych,
• unikanie alergenu (co jest stosunkowo łatwe przy alergiach pokarmowych).

Po 10-14 dniach objawy powinny ustąpić.

Zobacz też:

• Naczyniak na skórze dziecka. Jak go usunąć?
• Sucha skóra u dziecka, jak ją pielęgnować
• Jak sprawdzić, czy to alergia pokarmowa?